Yeni Kurulan İşletmelerin Sorumlu Olduğu Vergi ve Beyannameler

Yeni bir işletme kurduysanız veya kurmayı düşünüyorsanız sizi birtakım vergisel yükümlülüklerin beklediğini bilmeniz gerekir.

Sizler; yeni kurulan işletmelerin hangi vergileri ödemesi gerektiğini, hangi beyannameleri zamanında teslim etmesi gerektiğini ve süreci nasıl sağlıklı yönetebileceğini adım adım ele aldık. Keyifli okumalar!

Yeni Kurulan İşletmelerin Hangi Vergileri Ödemesi Gerekir?

Yeni bir işletme kurduğunuz anda vergisel sorumlulukları da başlar. Öncelikle, işletmenin yasal statüsüne bağlı olarak KDV (Katma Değer Vergisi), Gelir Vergisi ya da Kurumlar Vergisi ödemek durumunda kalabilirsiniz.

Geçici Vergi:

Geçici vergi, “peşin vergi” olarak da bilinir ve işletmelerin kar ve zarar durumlarını üç ayda bir beyan ettikleri bir beyannamedir.

KDV:

Mal ya da hizmet satışı yapıyorsanız satış bedeli üzerinden hesaplanan KDV’yi (genellikle %1, %10, %20 oranlarında) aylık ya da üç aylık dönemlerde beyan edip ödersiniz.

Gelir Vergisi:

Şahıs işletmesi olarak faaliyet gösteriyorsanız yıllık kazanç üzerinden gelir vergisi ödersiniz.

Kurumlar Vergisi:

Limited şirket, Anonim şirket gibi yapılar için geçerlidir. Yıllık kazanç üzerinden %25 oranla hesaplanır.

Damga Vergisi:

Kira sözleşmesi, hizmet sözleşmesi ya da benzeri belgeler üzerinden alınan vergilerdir.

İlginizi çekebilir: Girişimciler İçin Vergi Yönetimi Rehberi: İşinizi Güvende Tutun

Yeni Kurulan İşletmeler Hangi Beyannameleri Vermelidir?

İşletmenizi kurduktan sonra yerine getirmeniz gereken en önemli sorumluluklardan biri beyanname vermektir. Vergi dairesine kaydolmanızla birlikte bazı beyanlar sizin için zorunlu hale gelir.

Hangi beyannameleri verileceği; faaliyet alanına, işletme türüne ve çalışan durumuna göre değişir. Ancak genelde yeni kurulan bir işletmenin vermesi gereken temel beyannameler şunlardır:

KDV Beyannamesi:

Ürün ya da hizmet satıyorsanız (yani KDV mükellefiyseniz) işletmenizi kurduğunuz ilk aydan itibaren aylık olarak KDV beyannamesi vermeniz gerekir.

KDV beyannamesi verme süresi şöyledir:

• Her ayın en geç 25. gününe kadar ilgili dönemin KDV beyannamesi verilmelidir.
• Ödeme ise beyanın yapıldığı ayın 26’sına kadar ödenebilir.

Yeni işletmeler için önemli bir not: Sistem otomatik olarak mükellefiyet başlatır. Siz beyan vermediğinizde “Verilmedi” olarak kayda geçer ve cezai işlem uygulanabilir.

Muhtasar Beyanname:

Muhtasar Beyanname, çalışanlara ödediğiniz maaşlardan yapılan gelir vergisi kesintileri, SGK primleri ve stopajlara ilişkin bilgileri içerir. Serbest meslek ödemeleri, kira stopajı gibi kesintiler de bu beyanname kapsamında yer alır.

Eğer bir işyeri çalıştırıyorsanız ve sigortalı personeliniz varsa bu beyannameyi vermeniz zorunludur. Çalışan sayınız:

• 10 kişiden azsa Muhtasar beyannameyi üç ayda bir;
• 10 veya daha fazla kişiyse her ay vermeniz gerekir.

Beyan süresi, ilgili dönemi takip eden ayın 26’sına kadardır.

Geçici Vergi Beyannamesi:

Geçici vergi beyannamesi ile işletmenize ait gelir ya da kurum kazancını mahsuben yılda 4 kez (her üç ayda bir) beyan etmeniz ve ödemeniz gerekir.

• Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri,
• serbest meslek erbapları ve
• kurumlar vergisi mükellefleri, gelirlerini bu belge ile beyan ederler.

Damga Vergisi Beyannamesi:

Damga vergisi, resmi işlemler sırasında düzenlenen belgeler üzerinden alınan bir vergi türüdür. Şirket kurduğunuzda ya da işletme faaliyeti sırasında

• imzaladığınız sözleşmeler,
• kira kontratları,
• taahhütnameler,
• vekâletnameler gibi belgeler bu vergiye tabidir.

Damga vergisine tabi bir belge düzenlediyseniz bunu izleyen ayın 26. günü akşamına kadar Damga Vergisi Beyannamesi vermeniz gerekir. Ödeme ise yine beyannameyi verdiğiniz ayın 26. günü sonuna kadar yapılmalıdır.

Yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamesi:

Yıl sonunda faaliyet gösterdiğiniz döneme ait kazançları, giderleri, indirimleri ve varsa zararları beyan etmeniz gerekir. İşletmenin türüne göre ise beyan türü değişir:

• Şahıs işletmeleri için Gelir Vergisi Beyannamesi verirsiniz.
• Limited veya Anonim şirketler için ise Kurumlar Vergisi Beyannamesi düzenlemeniz gerekir.

Beyannamenin hazırlanma sürecinde şu adımları izler:

1. Satış faturaları, gider belgeleri, banka hareketleri muhasebeleştirilir.
2. Gelirlerden giderler düşülür ve varsa istisna ve indirimler uygulanır.
3. Gelir vergisi için artan oranlı dilimlere göre (%15 ila %40 arası); Kurumlar vergisinde sabit %25 oranına göre hesaplanır.
4. GİB’in sisteminden ya da özel entegratör/muhasebe programı üzerinden beyanname gönderilir.
5. Gelir vergisinde genellikle iki taksit; kurumlar vergisinde tek taksit şeklinde ödeme yapılır.

Her beyanın farklı dönem ve süresi bulunur. Bu nedenle başlangıçtan itibaren bir muhasebeciyle çalışmak, cezai riskleri önlemek açısından büyük avantaj sağlar.

Yeni Kurulan İşletmelerin Vergi Takvimi Nasıl Planlanır?

İşin başında bir vergi takvimi oluşturmak, ileride oluşabilecek gecikmelerden, cezalardan ve ek yüklerden korur. Vergi sürecini planlı ilerletmek için şu adımları izleyebilirsiniz:

1. İlk ayın sonunda muhasebe sistemi oturtulmalı: Gelir-gider, fatura, KDV gibi tüm kalemlerin düzenli kaydı tutulmalı.
2. Vergi türlerine göre ajanda oluşturun: Hangi vergi hangi tarihte beyan edilecek? Ödemekle yükümlü olduğunuz vergilerin beyan verme ve ödeme için belirlenen son tarihlerle ilgili bir ajanda tutun.
3. Beyanname öncesi ön kontrol listesi hazırlayın: Tüm gelir ve gider belgeleri eksiksiz mi? İndirim ve istisnalar doğru hesaplandı mı?
4. Beyanname günlerini dijital takvime ekleyin: Google Takvim, ön muhasebe programı hatırlatmaları ya da e-posta alarmları bu konuda işinizi kolaylaştıracaktır.
5. İş birliği yapacağınız muhasebeci veya mali müşavirle sistemli iletişim kurun: Beyan dönemleri öncesi kısa bilgilendirmelerle güncellemeleri takip edin.

Bir işletmeyi kurmak kadar onu yasalara uygun biçimde sürdürmek de profesyonellik ister. Bu nedenle vergi takvimini baştan planlamak, sizi finansal olarak güçlü kılar.

Yeni İşletmelerde e-Beyanname Zorunluluğu Var mı?

Evet, yeni kurulan işletmeler için e-Beyanname zorunlu tutulur. Vergi beyannameleri, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın e-Beyanname sistemi üzerinden elektronik ortamda gönderilmelidir. Bunun için mali mühür edinmeli ve GİB sistemine kaydolmalısınız.

Vergi ve Beyanname Sürelerini Kaçırmanın Cezaları Nelerdir?

Vergi ve beyanname tarihlerini kaçırırsanız gecikme faizi, usulsüzlük cezası ve vergi ziyaı gibi yaptırımlarla karşılaşabilirsiniz. Gecikme süresine göre ceza tutarı artar ve bazı durumlarda vergi incelemesine alınabilirsiniz.

Bu nedenle tüm beyan ve ödemelerinizi zamanında yapmaya özen gösterin.