Geçici Vergi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Geçici vergi, “peşin vergi” olarak da bilinir. Kısaca geçici vergi, bir yıllık kazanç yerine üç aylık dönemde elde edilen kazanç üzerinden hesaplanır ve ödenir. Uygulamanın mantığını düşününce halk arasında neden peşin vergi dendiği anlaşılıyor.

Geçici verginin nasıl hesaplandığından oranlarına kadara tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz.

Geçici Vergi Nedir?

Bildiğiniz üzere gelir vergisi ve kurumlar vergisi, bir yıllık kazanç tutarı üzerinden ödenir. İşte geçici vergi, bu vergilerin peşin verilmesini ifade eder.

Buna göre mükellef, gelir vergisi ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık dönemlerde elde ettiği kazanç üzerinden hesaplayarak vergisini öder. Özetle, bir yıl içerisinde tahsil edilecek toplam vergi tutarı bu uygulama ile üçer aylık periyotlar halinde önden tahsil edilir.

Bu vergilendirme ve ödeme uygulamasının temel olarak iki amacı var diyebiliriz:

1. Mükelleflerin vergi yüklerini yıl içerisinde dengede tutmak.

2. Maliyenin gelir tahsilatını yıl içerisine yayarak gelirleri düzenli hale getirmek.

Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır?

Geçici vergi, 3 aylık periyotlarda ve bu dönem içerisinde elde edilen gelire göre hesaplanır. Geçici vergi hesaplamasında gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükellefleri için farklı oranlar kullanılır.

Böylece 3 aylık dönemdeki kazancın gelir vergisi için %15; kurumlar vergisi içinse %25 ile çarpılması sonucu bulunur.

Yıl içerisinde geçici vergi ödemesini yapan mükelleflerin bu ödemeleri, yıl sonunda hesaplanan vergiden düşülür. İşte bu nedenle “peşin vergi” olarak adlandırılır.

Geçici vergi, kümülatif olarak yani bir önceki dönemde ödenen geçici vergi tutarı düşülerek hesaplanır.

2025 Geçici Vergi Oranları Nedir?

Geçici vergi oranları, gelir vergisi mükellefleri ve kurumlar vergisi mükellefleri için farklıdır. Geçici vergi oranları 2025’te;

• Gelir vergisi mükellefleri için %15,
• Kurumlar vergisi mükellefleri için %25 olarak uygulanır.

O nedenle geçici vergi hesaplaması yaparken bu farklı oranlar kullanılır.

Geçici Vergi Beyannamesi Nedir?

Vergi beyannamesi, vergi mükelleflerinin vergiye tabi olan gelirleri bildirdikleri beyannamelerdir.

Geçici vergi beyannamesi; gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahiplerinin, serbest meslek erbaplarının ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme dönemlerinde elde ettikleri kazançları beyan ettikleri bir belgedir.

Kısaca geçici vergi beyannamesi, ilgili mükelleflerin 3 aylık dönemde elde edilen ve vergiye tabi olan kazancını bildirir.

Geçici Vergi Beyanı için Gerekli Belgeler Nelerdir?

Geçici vergi beyanı verilebilmesi için bazı belgelerin hazırlanması gerekir. Bu belgeler, mükellefin türüne göre farklılık gösterir.

1. Kurumlar Vergisi Mükellefleri: Üç aylık kazancın eksiksiz yer aldığı kazanç tablosu.
2. İşletme Defteri Tutmakla Yükümlü Mükellefler: Gelirlerin ve giderlerin, amortismanların mal alım-satım işlemlerinin eksiksiz yazıldığı hesap özeti.
3. Serbest Meslek Kazanç Defteri Tutan Mükellefler: Üç aylık kazancı belgelendiren serbest meslek kazancı bildirimi.

Bizim Hesap’ta gelir giderinizden çek senet takibine, kredilerinizden cari takibine tüm finansal verilerinizi tek bir yerde toplayabilirsiniz.

Geçici Vergi Ne Zaman Beyan Edilir ve Ödenir?

Geçici verginin 3 aylık periyotlar halinde ödendiğinden bahsetmiştik. Kısaca “3 aylık dönemi izleyen 2. ayın 17. günü” olarak düşünebilirsiniz.

Geçici vergi beyan ve ödeme dönemleri şu şekildedir:

Geçici Vergide İstisnalar Nelerdir?

Geçici vergide istisnalar, gelir vergisinde ve kurumlar vergisinde uygulanan istisnalardır. Yani bu vergi ödemelerinde uygulanan istisnalar geçici vergide de uygulanır.

Geçici Vergi Kapsamına Giren Kazançlar Nelerdir?

Geçici vergiye tabi olan kazançlar:

• Ticari faaliyetlerden elde edilen kazançlar (basit usulde vergilendirilenler hariç),
• Serbest meslek gelirleri,
• Kurumlar vergisi mükelleflerinin kazançlarıdır.

Hangi Kazançlar Geçici Vergi Kapsamına Girmez?

Bazı kazançlar ise geçici vergi kapsamına girmez. Gelin bunlara yakından bakalım:

• Basit usulde vergilendirilen ticari kazançlar,
• Noterlik mesleğini yapan mükelleflerin bu işlerden sağladıkları kazançlar,

• Ücret gelirleri,
• Menkul ve gayrimenkul sermaye iradı,
• Zirai kazançlar.

Kimler Geçici Vergi Mükellefidir, Kimler Değildir?

Geçici vergi mükellefi olarak; basit usulde vergilendirilenler hariç tüm ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbapları ve kurumlar vergisi mükellefleri sıralanabilir.

Geçici vergi mükellefi olmayanlar ise:

• Basit usulde vergilendirilenler,
• Yıllara yaygın inşaat ve onarma işi ile uğraşanlar,
• Ücret geliri elde edenler,
• Tasfiye dönemlerindeki kurumlar vergisi mükellefleri,
• Adi ortaklıklar, kolektif şirketler, adi komandit şirketler,
• Zirai kazanç sahipleri,
• Menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri,
• Noterlik mesleğini yapanlar,
• Kazançları vergiden istisna edilen serbest meslek erbapları.

Sıkça Sorulan Sorular