İhbar Süresi Nedir? 2024 İhbar Süresi Hesaplama Rehberi

İhbar süresi, işveren ya da çalışan fark etmeksizin tüm tarafları ilgilendiren bir yükümlülüktür. Yükümlülük olmaktan da öte, bu süreçte tarafların haklarını korur.

Özellikle bir iş sözleşmesini feshetmeyi düşünen kişiler ihbar süresini merak ediyor olsa da bir iş sözleşmesi kapsamında çalışan ya da işveren herkesin bilgi sahibi olması gereken bir konu.

Bu yazımızda “ihbar süresi nedir, işten çıkış ihbar süresi kaç gün, ihbar süresi hesaplama nasıl yapılır” gibi sorularınıza yanıtladık. Ayrıca ihbar süresi kuralları ve ihbar süresiyle ilgili pek çok detaya yer verdik.

İhbar süresiyle ilgili soru işaretlerini ortadan kaldırmak için yazımızı okuyun.

İhbar Süresi Nedir?

İhbar süresi, 4857 Sayılı İş Kanununun 17. maddesinde “Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.” şeklinde özetleniyor. Bu ne anlama geliyor biraz daha açalım.

Bir işyerinde çalışan bir işçi veya onu çalıştıran işveren iş sözleşmesini feshedecekse kanunda belirtilen süre içerisinde mutlaka karşı tarafa bildirmeli. Karşı tarafa iş sözleşmesinin feshedileceğini önceden bildirmeniz gereken bu süreye “ihbar süresi” denir.

İhbar süresi dendiğinde genelde insanların aklına yalnızca işverenlerin işçiye önceden bildirmesi gerektiği gelir. Oysa bu, her iki taraf için de geçerli bir yükümlülüktür. Ayrıca bu uygulama yine her iki taraf için de fayda sağlar ve haklarını korur.

İhbar süresi içerisinde

• Çalışanlar, yeni iş arayabilirler ve işsiz kalma ihtimalleri azalır.
• İşverenler ise çalışanın yerine yeni bir çalışan arayabilirler ve böylece işlerde bir aksama yaşanmaz.

İhbar süresi yükümlülüğü, iş sözleşmesini sonlandırırken haklı fesih sebeplerinin bulunmadığı durumlar için geçerlidir.

İhbar Süresi Kimleri Kapsar?

Belirli süreli iş sözleşmelerinde iş sözleşmesinin biteceği tarih önceden belirli olduğu için bir ihbar süresine ihtiyaç duyulmaz. O nedenle ihbar süresi, belirsiz süreli iş sözleşmeleri neticesinde uygulanır.

Hem çalışanlar hem de işverenler ihbar süresi kapsamındadır. Yani bu yalnızca işçi ihbar süresi olarak düşünülemez.

6 aydan daha kısa süre çalışanlar için dahi ihbar süresi zorunludur. Ancak ihbar süresi herkes için tek bir süre değildir.

Deneme süresi içerisinde ve haklı fesih nedeni söz konusuysa ihbar süresi kapsamına girmez. Kısaca emeklilik, askerlik ya da evlilik (kadın çalışanlar için) gibi durumlar nedeniyle işten ayrılma hariç herkesi kapsasa da süresi değişiklik gösterir.

İhbar Süresi Nasıl Hesaplanır?

“İhbar süresi ne kadar” sorusunun tek bir cevabı yok çünkü ihbar süresi her çalışan için aynı değildir. “İhbar süresi kaç gün” diye düşünüyorsanız bunu çalışanın kıdemi belirler yani çalışanın işyerinde çalıştığı süre ile doğru orantılıdır. Bu nedenle ihbar süresi hesaplama da farklılık gösterir.

İhbar süresi nasıl hesaplanır diye merak edenler için, iş kanunu ihbar süresi detayları aşağıdaki gibidir:

Bu süreler asgari sürelerdir ve artırılabilir.

Örneğin kanuna göre 1 yılı dolmayan işçinin ihbar süresi (çalışma süresi 6 aydan fazla ise) 4 haftadır. Ancak iş sözleşmesinde farklı bir süre üzerinden uzlaşılmışsa daha ihbar süresi daha uzun olabilir.

İstifa ihbar süresi de yine bu süreler kapsamındadır ve uyulması gerekir.

Bildirim şartı belirtilen sürelerde yerine getirilmezse mevzuata uygun hareket etmeyen taraf, tazminat ödemek zorundadır. Ayrıca işveren, bildirim süresine ait ücreti peşin vererek iş sözleşmesini feshedebilir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Eğer bu ihbar süresi kurallarına uyulmazsa ihbar tazminatı ödenmesi gerekir demiştik. Peki bu tazminat nasıl hesaplanır? İşte ihbar tazminatı hesaplama formülü:

• Öncelikle günlük brüt ücret bulunmalı. Bunun için aylık brüt maaş 30’a bölünür.
• Çalışanın kıdemine göre kaç haftalık ihbar süresi olduğu belirlenir.
• Bu ihbar süresinin gün sayısı, günlük brüt ücret ile çarpılır ve böylece toplam ihbar tazminatı bulunur.
• Kıdem tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi kesilir.

Bir tablo üzerinden gösterecek olursak:

Şimdi bir örnek ile hesaplayalım:

• Çalışanın brüt maaşı 30.000 TL olsun. Günlük brüt ücret: 30.000 / 30 = 1.000 TL’dir.
• Bu çalışanın kıdemi 2 yıl olsun. Yani tablomuza göre ihbar süresi 6 hafta; ihbar tazminatı da 6 haftalık brüt ücrettir.
• Formülümüz şöyleydi: günlük brüt ücret x ihbar süresinin gün sayısı = tazminat tutarı
• Yani brüt ihbar tazminatı tutarı 1.000 x 42 = 42.000 TL.
• Vergi kesintilerinden sonra tazminat tutarı karşı tarafa verilir.

İhbar Süresi Ne Zaman Başlar?

İhbar süresi ne zaman başlar sorusu en çok merak edilen konulardan biri.

İhbar süresinin başlaması için iş sözleşmesini feshetmek isteyen tarafın diğer tarafa yazılı bildirim iletmesi gerekir. Bu bildirim ilgili tarafa ulaştığı zaman ihbar süresi başlar.

Örneğin 6 aylık bir çalışan 1 Nisan’da iş sözleşmesini feshettiğini bildirirse ve işverene 1 Nisan gününde ulaşırsa ihbar süresi başlar. 6 aylık çalışma süresinin asgari ihbar süresi 2 hafta olduğu için 15 Nisan günü ihbar süresi sona erer.

İhbar Fesih Bildirim Tebligatı Nedir?

İhbar süresinin başlaması için iş sözleşmesini sonlandırmak isteyen tarafın karşı tarafa yazılı bildirim iletmesi gerektiğinden bahsetmiştik. İşte ihbar süresini başlatan bu bildirim “ihbar fesih bildirim tebligatı” olarak adlandırılır.

Yalnızca “fesih bildirimi” şeklinde de kullanılabilir.

İhbar Süresinin Kuralları Nelerdir?

İhbar süresi için kanunda belirtilen bazı kurallar vardır. İşte ihbar süresi kuralları:

• İhbar süresince işçi çalışmaya ve işveren de o dönem için kazandığı ücreti ödemeye devam eder.
• İşçi kendi istifa ederse ihbar süresine uymak zorundadır. Ancak haklı fesih nedenine dayanırsa ihbar süresine uyması gerekmez.
• İşçinin iş araması için günlük 2 saat iş arama izni vardır. İşçi, isterse bu süreleri toplu kullanabilir. (Toplu iş arama saati hesaplama formülü: “ihbar süresi x 2 = toplam iş arama saati” örneğin “14 x 2 = 28 saat” gibi)
• İş arama saatleri için hiçbir ücret kesintisi uygulanmaz.
• Haklı fesih sebepleri varsa ya da emeklilik, askerlik gibi durumlarda ihbar süresi beklenmez.
• Belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşme bitiş tarihi önceden belli olduğu için ihbar süresine ihtiyaç duyulmaz.
• Kanunda belirtilen ihbar süreleri asgaridir ve artırılabilir ancak azaltılması mümkün değildir.
• İhbar süresine uymayan taraf, diğer tarafa ihbar tazminatı öder.
• Deneme sürelerinden taraflar istedikleri zaman sözleşmeyi feshedebilir, ihbar süresi yükümlülüğü bulunmaz.

Sıkça Sorulan Sorular

1. İhbar süresi ücretli midir?

Evet, ihbar süresi boyunca çalışan bir işçi, bu süre içerisinde hak kazandığı ücreti alır.

2. İhbar tazminatı nedir ve nasıl alınır?

İhbar tazminatı, iş sözleşmesini feshetmeden önce bildirmesi gereken tarafın bu sorumluluğu yerine getirmediği durumda karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır.

Brüt ücret üzerinden hesaplanarak alınabilir.

3. Yasal ihbar süresi kaç gündür?

Yasal ihbar süresi, çalışanın kıdemine göre değişir ve haftalık olarak hesaplanır. Yasal ihbar süreleri şu şekildedir:

• 6 aydan az çalışan işçi için 2 hafta
• 6 ay – 1,5 yıl çalışan işçi için 4 hafta
• 1,5 yıl – 3 yıl çalışan işçi için 6 hafta
• 3 yıldan fazla çalışan işçi için 8 hafta

4. İhbar süresine uymamanın sonuçları nelerdir?

İhbar süresine uymayan taraf, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.

5. İhbar süresinde çalışmak zorunlu mu?

Evet, çalışan ihbar süresi boyunca çalışmaya devam eder. Ancak çalışan, günlük 2 saat olan iş arama izninde çalışmak zorunda değildir.

6. İhbar süresi maaştan kesilir mi?

Hayır, ihbar süresinde çalışan işçinin ücreti, bunun için herhangi bir kesinti olmadan ödenir. Ayrıca günlük iş arama izni nedeniyle de herhangi bir kesinti yapılmaz.

7. İhbar süresinde iş arama izni nedir?

İhbar süresinde iş arama izni, işten çıkacak olan çalışanın yeni bir iş aramasına olanak sağlayan bir uygulamadır. İşçi, isterse iş arama izni sürelerini toplu da kullanabilir.

8. İhbar süresinde iş arama izni kaç saat?

İş arama izni günlük en az 2 saattir.

9. İhbar süresinin geçerli olmadığı durumlar nelerdir?

Emeklilik, askerlik, işçinin ölümü, evlilik (evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçi için) ya da haklı fesih nedenlerinin bulunması gibi durumlarda ihbar süresi aranmaz. Ayrıca deneme sürelerinde de ihbar süresi aranmaz.

Belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşmenin ne zaman sona ereceği önceden belli olduğu için ihbar süresi aranmaz.

10. İhbar süresinde hafta sonları sayılır mı?

Evet, ihbar süresine hafta sonları da dahildir. Örneğin 2 haftalık bir ihbar süresi varsa bu, hafta sonları da dahil edilerek 14 gün olarak sayılır.

11. İhbar süresinde çalışmak istemiyorum ne yapmalıyım?

İhbar süresine çalışma devam edilmesi gerekir. İşçi, ihbar süresinde çalışmaya devam etmezse işveren çalışandan ihbar tazminatı talebinde bulunabilir.

Ayrıca devamsızlık nedeniyle işveren için haklı fesih hakkı ortaya çıkabilir.

12. İhbar süresinde işveren işçiyi çıkarabilir mi?

İhbar süresine uymayan taraf, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır. Ancak haklı fesih nedeninin oluşması gibi durumlarda işveren, ihbar tazminatı ödemeden işçiyi işten çıkarabilir.

13. Özel sektörde ihbar süresi var mı?

Evet, bir iş sözleşmesi çerçevesinde çalışanlar için ihbar süresi vardır.

14. İşten çıkarken ihbar süresine uyulmazsa ne olur?

İşten ayrılma ihbar süresi boyunca buna uymayan çalışan, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.