Doğum izni ve süt izni; hamile ve yeni doğum yapan çalışanların bu süreci sağlıklı şekilde geçirmeleri, bebekleriyle ilgilenmeleri ve bebeğin düzenli beslenmesi için çok önemli. O nedenle bu izinler, kanunlarla ile düzenlenmiş.
Bu izinlerin pek çok ayrıntısı var. Bu yazımızda doğum izninin hangi durumlardan kullanıldığından süt izninin amaçlarına kadar tüm detaylara yer verdik.
Doğum ve süt izinleri hakkında aradığınız bilgilere yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Doğum İzni Nedir?
Hamile ya da yeni doğum yapan kadınlara sunulan temel iki haktan biri doğum izni bir diğeri süt izni. Gelin önce doğum izninin detaylarına bakalım.
Doğum izni, çalışan kadınların hamilelik ve doğum sonrası süreçlerini desteklemek için sunulan bir izin hakkı.
Hamile kadınların, özellikle hamileliğin son dönemlerinde ve doğum sonrasında fiziken dikkatli olması gerekir. Özellikle hem doğumdan sonra vücudun toparlaması gerektiğinden hem de bebek tamamen anneye bağımlı olduğundan çalışma hayatına hemen dönmek mümkün olmaz.
Bu nedenlerden dolayı kadın çalışanlara doğum izni tanınıyor. Doğum izni nedir sorusunu yanıtladığımıza göre en çok merak edilen bir diğer soruya geçelim: Doğum izni hangi durumda kullanılır?
Doğum izni, hem doğumun yaklaştığı hamileliğin son haftalarını hem de doğumdan sonraki ilk dönemleri kapsıyor.
Doğum İzni Süresi Ne Kadardır?
İş Kanunu 74. maddede doğum izni şu şekilde ele alınmış:
“Kadın çalışanların, doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.”
Dolayısıyla doğum izni; doğumdan önce ve sonra 8’er hafta olmak üzere toplam 16 haftadır. Doğum izni hakkında bazı detaylar ise şu şekilde:
- Çoğul gebelikler doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye 2 hafta eklenir.
- Sağlık durumu uygunsa doktorun onayı ile isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir. Çalıştığı süreler doğum sonrasına eklenir.
- Erken doğum halinde ise doğumdan önce kullanılmayan süreler, doğum sonrasına eklenir.
Doğum İzni Ücretli Midir?
Evet, doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olarak kullanılan toplam 16 haftalık doğum izni ücretlidir.
Bu sürelerden sonra isteğe bağlı olarak alınan doğum izinleri ücretsizdir.
Doğum İzni Süresi Çalışan Kadınlara Nasıl Uygulanır?
Doğum izni, hem hamileliğin son haftalarında hem de doğumun ilk haftalarında uygulanıyor. Yani doğuma 8 hafta kala başlayan doğum izni, doğumdan 8 hafta sonra yani bebek 2 aylık olduğunda bitiyor.
Doğum öncesi ve sonrası 8 hafta olarak uygulansa da kadın çalışan, doğumdan önceki 3 haftaya kadar doktor onayıyla çalışmaya devam edebiliyor. Bu durumda kullanmadığı izin hakları doğum sonrasına ekleniyor.
Örneğin erken doğumlarda da kullanılmayan haklar doğum sonrasına ekleniyor. Dolayısıyla uygulamada farklılıklar olabiliyor.
Bu süreçte önemli olan doktor tavsiyeleri ve hamile çalışanın durumu.
Süt İzni Nedir, Hangi Amaçla Verilir?
Bahsettiğimiz gibi doğum izni normal şartlarda doğum sonrası 8. haftada bitiyor. Oysa bebeğin anneye ihtiyacı bu kadar erken bitmiyor. O nedenle kadın çalışanlara doğum iznine ek olarak bir de süt izni veriliyor.
Süt izni ile çalışan anne iş hayatına dönüyor ancak belli bir süre boyunca her gün belli bir süreyi izin olarak kullanıyor.
Süt izni, çalışan annenin bebeğiyle yeterince ilgilenebilmesi ve bu sayede bebeğin düzenli beslenmesi ve gelişmesi amacıyla veriliyor.
Süt İzni Süresi Ne Kadardır?
Süt izni, özel sektör çalışanları ve memurlar için farklılık gösteriyor. İşte süt izni süresi detayları şu şekilde:
Özel sektörde süt izni
İş Kanunu madde 74’e göre özel sektörde kadın çalışanlar, 1 yaşından küçük bebeklerini emzirmek amacıyla günde 1.5 saat süt izni kullanır.
Bu iznin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi belirler.
Kamuda süt izni
Devlet Memurları Kanunu 104. maddeye göre kadın memur, bebeğini emzirmek için doğum sonrası analık izni bitiminden itibaren;
- ilk 6 ayda günde 3 saat,
- ikinci 6 ayda günde 1.5 saat süt izni kullanır.
Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanacağını kadın memur belirler.
Süt İzni Ücretli Midir?
Evet, süt izni çalışan annelerin ücretli izinlerinden biri. Süt izni olarak kullanılan saatler mesai sürelerinden sayılır. Dolayısıyla çalışan annenin maaşı eksiksiz yatar ve herhangi bir kesinti uygulanmaz.
Sıkça Sorulan Sorular
Doğum izni süresi, kanunlara göre doğumdan 8 hafta önce başlar. Ancak bu süreçte doktor tavsiyeleri büyük önem taşır.
Ayrıca hamile çalışanlar doktor onayıyla en geç doğuma 3 hafta kalana kadar çalışabilir.
Doğum izni, doğumdan önce 8 hafta olarak kullanıldıysa sonra da 8 hafta olarak kullanılır ve çalışan, 8 hafta sonra işe başlanır.
Ancak doktor raporu ya da ücretsiz izin gibi durumlar bu süreci değiştirebilir.
Süt izni, işverene dilekçe ile bildirilir. Süt izni saatlerini çalışan belirlediği için hangi saatlerde kullanacağını bu dilekçede belirtir.
Süt izni onaylandığında çalışana bildirilir.
Süt izni, doğum izni bittikten sonra kullanılabilir. Dolayısıyla bu iki izin arka arkaya kullanılabilir.
Doğum izni ve süt izni, hem özel sektör hem de kamudaki kadın çalışanlara, doğum öncesi ve sonrası için tanınan haklardır.
Doğum izni sonrası çalışmaya başlayan anne çalışan, bebeği bir yaşına gelene kadar günlük 1.5 saat (memur ise ilk 6 ayda 3 saat) süt izni kullanır.
Doğum izni ve süt izni, 4857 sayılı İş Kanunu ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alır.
