Freelance çalışma modeli, sunduğu avantajlar sayesinde son yıllarda öne çıkıyor. Esnek çalışma, müşterileri seçebilmek, bağımsızlık… tüm bu özgürlüklerin bir bedeli var. İşinizle ilgili tüm resmi işlerle ilgilenmek zorundasınız.
Belki önceden bir şirkette çalışıyordunuz ve yaptığınız işler için fatura kesmeniz gerekmiyordu. Oysa freelance çalışırken fatura kesmeniz, vergi gibi konulara dikkat etmeniz gerekir.
Kendi işinin patronu freelance çalışanlar, gelin fatura kesme yöntemlerinden fatura kesmemenin cezalarına kadar tüm sorulara yanıt verelim.
Freelance Çalışanlar için Fatura Kesme Zorunluluğu Var mı?
Türkiye’de eğer bir kazancınız varsa onun vergisini ödemeniz gerekir. Bunun için de ilgili geliri belgeleyen fatura, makbuz ya da gelir pusulası gibi resmi belge olmalıdır.
Bu zorunluluk freelance çalışanlar için de geçerli. Verdiğiniz hizmet karşılığında ödeme alabilmek ve bunun yasalara uygun olması için fatura kesmeniz gerekiyor. Bu, kazancınızın resmi olarak belgelenmesini sağlar ve böylece kazanç, vergilendirilebilir hale gelir.
Ayrıca fatura, yaptığınız işin ve aranızdaki ticari faaliyetin bir kanıtı olacağı için herhangi bir uyuşmazlık durumunda haklarınızı koruyabilmeniz için de gereklidir.
Freelance Çalışanlar için Fatura Çeşitleri Nelerdir?
Freelance çalışanların fatura kesmesi gerektiğinden bahsettik. Peki bunun için farklı çeşitlerde fatura veya benzeri belgelerin olduğunu biliyor muydunuz?
Freelancerlar, yaptıkları iş karşılığında çeşitli faturalar/makbuzlar düzenleyebilirler. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
e-Serbest Meslek Makbuzu
Serbest meslek mensupları için 2020’den beri e-serbest meslek makbuzu düzenleme zorunluluğu var. GİB portal üzerinden ya da bir özel entegratör aracılığıyla e-SMM düzenleyebilirsiniz.
Fatura
Bir şahıs şirketi kurarak yaptığınız işler için fatura kesebilirsiniz. Böylece gelirinizi belgelendirirsiniz.
e-Fatura ve e-Arşiv Fatura
Fatura kesen kişiler, avantajlarından faydalanmak için kolaylıkla elektronik olarak fatura kesebilirler. Üstelik bir ön muhasebe programı kullanarak bu süreci daha da kolaylaştırabilirler.
Gider Pusulası
Kazançları arızi kazanç kapsamında olan freelancerlar için gider pusulası düzenlenebilir. Arızi kazanç, sürekli değil tek seferlik kazançları niteler. Arızi kazanç, 2024 yılı için 200.000 TL’nin altındaki kazançlardır ve bunlar vergiye tabi değildir.
Eğer bir freelance çalışan olarak tek seferlik bir iş aldıysanız ve kazancınız 200.000 TL’lik limiti aşmadıysa kazancınız gider pusulası ile belgelendirilebilir.
Freelance Çalışanlar için Fatura Kesme Yöntemleri
Freelance çalışanlar, hizmetlerine karşılık fatura keserken farklı farklı yöntemlere başvurabilirler. İşte freelance çalışan için fatura kesme yöntemleri:
e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM)
e-Serbest meslek makbuzu yani e-SMM, 2020’den itibaren vergiden muaf olmayan serbest meslek mensupları için zorunlu hale geldi.
e-SMM için e-imza ya da mali mühür şartı aranıyor. Gerçek kişiler e-imza ile e-SMM kesebilirler. GİB portal üzerinden ya da özel entegratör ile bu yöntemi kullanabilirsiniz.
Şirket Üzerinden Fatura Kesme
Freelance çalışanların kullanabileceği bir diğer yöntem bir şahıs şirketi açarak şirket üzerinden fatura kesmektir. Şahıs şirketi kurmak genellikle kısa sürer. Bunun için danışmanlık hizmeti sağlayan firmalardan da yardım alabilirsiniz.
Şirket üzerinden fatura keserken pek çok seçeneği değerlendirebilirsiniz. Gelişmiş yazılımlar fatura takibi gibi özellikler sunduğu için faydalı olabilir.
Online Fatura Programları ile Fatura Kesme
Freelance çalışanları, fatura kesme işlemlerini yasalara uyumlu olduğundan emin olmak ve cezalarla karşılaşmamak için online fatura programlarını tercih edebiliyor.
Bu aracı firmalar, freelancerların faturalandırma işlemleri için kolaylık sağlıyor ve şirket kurma derdi olmadan müşterilere fatura iletmelerine yardımcı oluyor. Ayrıca farklı para birimleri ile fatura kesme gibi pek çok imkan sunuyorlar.
Bu firmalar aracılığıyla fatura gönderme işlemi, GİB’in belirlediği limit kadar (arızi kazanç) geçerlidir ve sonrasında şirket kuruluşunu yapmanız gerekiyor.
e-Fatura ve e-Arşiv Fatura Kullanma
Şirketiniz varsa dilerseniz e-fatura ya da e-arşiv fatura olarak da fatura kesebilirsiniz. e-Fatura gibi sistemlerin sunduğu avantajlar nedeniyle pek çok kişi zorunluluk kapsamında olmasa dahi e-fatura ya da e-arşiv fatura kesiyor.
Online’da Fatura Kesmek Biz’de 2 Dakikalık İş!
Bizim Hesap’ta müşterilerinizi kaydedebilir, farklı portallarla uğraşmadan faturanızı saniyeler içinde tek panelden kesebilirsiniz!
Freelance Çalışanlar için Vergi ve KDV Yükümlülükleri
Freelance çalışarak elde edilen kazanç, Gelir Vergisi Kanununa göre serbest meslek kazancı olarak kabul edilir. Bu nedenle vergi oranları buna bağlı olarak uygulanır.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var. Freelance çalışma modelinde elde edilen kazancın niteliğine göre vergilendirmede bazı farklılıklar söz konusudur.
Bir freelance çalışanın kazancı tek seferlikse ve belirli bir limiti aşmıyorsa (2024 yılı için 200.000 TL), bu kazanç vergiye tabi değildir.
Ayrıca 18-29 yaş arasındaki bir kişi şahıs şirketi kurduysa ve geliri 230.000 TL’nin altındaysa Genç Girişimci Kazanç İstisnası kapsamında olur ve devlet desteği sayesinde vergi ödemez.
Yani freelancerların elde ettiği kazanca göre vergilendirme değişir ve buna göre KDV, stopaj ve gelir vergisi gibi vergiler öderler ya da vergiden muaf olurlar.
Fatura Kesmemenin Getirebileceği Cezalar ve Riskler
Freelance çalışanlar yaptıkları iş karşılığında fatura kesmek ve kazançlarına bağlı olarak vergi vermekle yükümlüdür.
Freelance çalışanlar fatura kesmediğinde
- müşterilerin güveni zedelenebillir ve hatta müşteri kaybedebilirler,
- bir uyuşmazlık durumunda fatura olmadığı için haklarını savunamazlar,
- faturasız gelirlerini belgelendiremedikleri için kredi vb. başvuruları etkilenir,
- vergi kaçırma gibi sonuçlar ortaya çıkabilir ve bunlar için yaptırımlar uygulanabilir,
- hizmet karşılığı fatura/makbuz düzenlenmezse özel usulsüzlük cezası uygulanır.
Özel usulsüzlük cezası, 2024 yılında her bir belge için 3.400 TL’dir.
Sıkça Sorulan Sorular
Freelance çalışmak için mutlaka bir şahıs şirketi kurmanız gerekmez. e-Serbest meslek makbuzu ya da gider pusulası düzenleyerek ya da online fatura ödeme şirketlerinden faydalanarak şirket kurmadan da freelance olarak çalışabilirsiniz.
Freelance çalışanlar şahıs şirketi kurabilirler. Bu, kuruluş süreci basit ve daha az maliyetli olan bir şirket türüdür. Sunduğu esneklik ve kolaylık nedeniyle freelancerlar için en uygun şirket türü olarak karşımıza çıkar.
Şahıs şirketleri de e-fatura kesebildiği için şahıs şirketi kuran freelance çalışanlar e-fatura kesebilir. Bunun için karşı tarafın da e-fatura mükellefi olması gerekir.
Freelancerlar, kazançları karşılığında yaptıkları tüm işler için fatura kesmeli. Bunun için şirket kurabilirler. Şirket kurmadan ise e-SMM, gider pusulası ya da online fatura platformları gibi yöntemlerle fatura/makbuz düzenlemeliler.
Evet, serbest çalışanlar KDV öder. Ancak bazı durumlarda (29 yaş altı olanlar, arızi kazanç kapsamında olanlar, yurtdışına verilen hizmetlerde vb.) vergi muafiyeti söz konusu olabilir.
Gelir vergisi, yıllık vergi dilimlerine göre belirlenir. 2024 yılı için vergi dilimleri şu şekildedir:
Vergi dilimi;
– 110.000 tl'ye kadar vergi oranı %15
– 230.000 tl'nin 110.000 tl'si için 16.500 tl, fazlası için vergi oranı %20
– 870.000 tl'nin 230.000 tl'si için 40.500 tl, fazlası için vergi oranı %27
– 3.000.000 tl'nin 870.000 tl'si için 213.300 tl, fazlası için vergi oranı %35
– 3.000.000 tl'den fazlasının 3.000.000 tl'si için 958.800 tl, fazlası için vergi oranı %40
Evet, Türk Lirası karşılığı gösterilmek şartıyla döviz olarak da fatura kesilebilir.
