Türkiye’de artan enflasyon ile mücadele etmek için 2022 yılında asgari ücrette yapılan artışın üzerine 2023 yılı için yüksek bir zam yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 22 Aralık tarihinde milyonlarca çalışana müjde niteliğinde açıklanan yeni asgari ücret tutarı insanlar tarafından merak konusu oldu.
Asgari Ücret Nedir ve Nasıl Belirlenir?
Çalışan insanlar için her yıl resmî kurumlar tarafından belirlenen asgari ücret tutarı kelime anlamı açısından “en düşük tutar” karşılığı bulur. Asgari ücret adından da anlaşılacağı üzere kurum ya da kuruluş fark etmeksizin bir işçiye verilebilecek minimum maaş miktarıdır. Her yıl yasal olarak belirlenen asgari ücret miktarı işverenin işçisine ödeyebileceği en düşük maaştır. Bu nedenle işverenlerin bu miktarın altına inmesi yasalar karşısında suç işlediği anlamına gelir. Bir ülkedeki asgari ücret diğer sektörlerde çalışanların da maaşlarını kısmen belirlediği için toplumun her kesimi tarafından merak edilir. Asgari ücretli (en düşük çalışan ücreti) üzerinden daha yüksek maaş alan çalışanların zam miktarı da belirlenebilir.
Her yıl 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenen bu ücretler belli kurallar çerçevesinde şekillenir. Asgari ücreti belirleyen komisyonda adaleti sağlamak ve konuya dahil olan grupların hakkını korumak amacıyla toplumun farklı kesimlerinden insanlar bulunur. Seçilmiş 5 işçi, seçilmiş 5 işveren ve 5 hükümet görevlisinin oluşturduğu komisyonun kararı her yıl milyonlarca insanın hayatını etkiler. Bu kararı verirken komisyon şunlara dikkat eder;
- Yıllık asgari ücret tutarı 4857 Sayılı İş Kanununun 39/I hükmü gereğince her detayında yasalara uyularak hazırlanır.
- Çalışan kişilerin konut, gıda, ulaşım ve sağlık harcamaları öncelikli olmak üzere hayatını idame ettirebilmesi için temel gereksinimleri göz önüne alınır.
- Temel yaşam faaliyetlerini sorunsuz bir şekilde sürdürebilmesi için gerekli olan minimum tutar belirlenir.
- Masraf kalemlerinin tutarı belirlenirken o anki durumda güncel olan fiyatlar baz alınır.
- Yasal belgeler üzerinden işçinin saatlik ücreti hesaplanır ve aylık bazda ödeme belirlenir.
- Asgari ücret en fazla 2 (iki) yılda bir güncellenmek zorundadır.
- Yıllık olarak belirlenen ücret Resmî Gazete’de yayımlandığı andan itibaren uygulamaya konur ve işverenler uymak zorundadır.
- Asgari ücret ödenmesi gereken minimum tutarı gösterdiği için ek ödeme, sosyal yardım gibi kalemler işçinin maaşından düşülemez.
Asgari Ücret 2023 Yılında Ne Kadar?
Asgari ücret 2022 yılı ocak ayına göre %100, 2022 Temmuz asgari ücret zammına göre %54 artmıştır. Yeni asgari ücret alınan zamla birlikte 2023 yılında 8.506,80 TL’dir. Asgari ücret 2023 brüt tutarı 10.008 TL, asgari ücret 2023 net tutarı 8.506,80 TL olarak belirlenmiştir.
Asgari çalışma süresi olan haftalık 45 saat; 6 gün çalışma süresi, 1 gün izin olmak üzere günlük 7.5 saat çalışma düzeni üzerinden hesaplanır. Aylık olarak asgari ücretli bir işçinin 225 saat çalışması gerekir. Bu hesaplamaya bakıldığı zaman 2023 asgari ücret saatlik olarak 8.506,80 / 225 (aylık maaş / aylık çalışma saati) 37 lira 80 kuruşa denk gelir. Yani bugün asgari ücretli bir çalışanın saatlik ücreti ortalama 38 TL’dir.
- Çalışan ek mesaiye kaldığı zaman 2023 yılında alacağı saatlik ücret: 47,79 TL
- Çalışan resmi tatillerde çalıştığı zaman 2023 yılında alacağı saatlik ücret: 31,86 TL
- Asgari ücretli çalışanın 2023 yılı günlük ücreti: 333,60 TL
2023 Yılı Asgari Ücret İşverene Maliyeti Ne Kadar?
Asgari ücretlinin eline geçen tutar her yıl belli olsa da aynı işçinin işverenine maliyeti maaştan daha fazlasıdır. İşveren maliyeti, işçinin sosyal güvencesi için işvereni tarafından ödenen farklı payları içeren toplam ödenen tutardır. İşveren maliyeti brüt maaş + işveren payı hesabı yapılarak bulunur. Örnek maliyet hesabı;
- 2023 Asgari Ücret Brüt Tutarı: 10.008 TL
- Sigorta Primi (SGK) İşveren Payı %20,5: 2.051,64 TL (10.008 x 20,5)
- İşsizlik Sigortası İşveren Payı %2: 200,16 TL (10.008 x 0,02)
- Asgari Ücretlinin İşverene Toplam Maliyeti: 12.259,8 TL (10.008 +2.051,64 TL+ 200,16 TL)
- Devlet Desteği alarak %5 İndirim Kazanan İşverene Maliyet: 11.759,4 TL
Asgari ücret devlet desteği almak isteyen işverenlerin bilmesi gerekenler;
- SGK kurumuna borcu varsa ödemeli, ödenmeyen borçları taksitlendirme ve yapılandırma ile ödemeye başlamalıdır.
- 2023 yılı öncesinde açılış yapan ve borcu olan işletmeler devlet desteğinden yararlanabilir. 2023 Ocak itibariyle açılan işletmeler başvuru yapılacak ay dahil tüm prim, borç ve cezaları ödemelidir.
- Küçük işletmelere 2023 yılında asgari ücret desteği işçi başı 400 TL tutarında ödenir.
- Asgari ücret desteğine başvurduktan sonra indirim tutarı belgelerin verildiği ayı takip eden sigorta primlerinden düşülür.
- 2022 yılının ocak ayında 4A sigortalı çalışan sayısı 2023 ocak ayında azalmışsa asgari ücret desteği verilmez. Örneğin 2022 ocak ayında 50 sigortalı çalışanınız varsa ve 2023 ocak ayında 40 sigortalı çalışan sayısına düşmüşseniz devlet desteğinden yararlanamazsınız.
- 2023 yılı asgari ücret desteğinden yararlanmak için; 2022 yılı aylık prim ve hizmet belgelerini ya da muhtasar – prim hizmet beyannameleri yasal süresi içerisinde ilgili birime teslim edilmelidir.
2023 Asgari Ücret ve Asgari Ücrete Bağlı Tutarlar
Asgari ücret tutarı üzerinden hesaplanan ve işçiden kesilen SGK primi, işsizlik primi, aylık gelir vergisi ve damga vergisi 2023 yılında 4 kalem yerine iki kalem olarak brüt maaş tutarına yansıtılır. Çünkü 01.01.2022 tarihinde asgari ücretin ekonomiye göre düzenlenmesi ile brüt ücret üzerinden alınan damga vergisi ve gelir vergisi kesintileri kaldırılmıştır. İşçiden sadece işsizlik primi ve SGK primi kesilir. Yeni kesintilere göre 2023 asgari ücret işçi kesintileri şu şekildedir;
Brüt Asgari Ücret Tutarı: 10.008 TL
SGK Primi %14: 1.401,12 TL (10.008 x 0,14)
İşsizlik Sigortası Primi %1: 100,08 TL (10.008 x 0,01)
Net Asgari Ücret Tutarı: 8.506,80 TL (10.008 – 1.401,12 – 100,08)
Asgari Ücret Artışından Hangi Ödenekler Etkilenir?
Her yıl asgari ücretin aralık ayında belirlenmesinin ardından bu tutar üzerinden etkilenen ödenekler:
- Evde Bakım Parası: Memur maaşlarına göre düzenlendiği için direkt değil dolaylı olarak etkilenir. Asgari ücret zammından sonra hanehalkı gelirlerinin sınırı yeniden belirleneceği için geliri yüksek çıktığı için başvurusu reddedilen kişilere maaş bağlanabilir.
- GSS Primleri: Asgari ücretin %3’ü üzerinden belirlenen Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri 2023 yılında 300,24 TL oldu.
- İşsizlik Ödeneği: Taban limit brüt asgari ücretin %40’ı olduğu için 4.003 TL (Net: 3.972,6 TL) tavanı 8.006 TL (7.9745 TL) olarak 2023 yılında hesaplanır.
- Muhtar Maaşları: Muhtarların asgari ücret altında maaş almayacağına dair yasa düzenlemesi sayesinde en az 8.506 TL olarak hesaplanır.
- Maden İşçi Maaşları: En az asgari ücretin iki katı maaş almaları gerektiğine dair yapılan 3213 sayılı Maden Kanunu uyarınca en az brüt 20.016 TL aylık verilmesi gerekir.
- İntörn Doktor Maaşları: Devlet üniversitelerindeki 6. sınıf tıp öğrencisi olan intörn doktor maaşları 2547 sayılı kanunun 29. Ek Maddesine göre en az asgari ücret kadardır.
Asgari ücret, vergi ve diğer muhasebe işlemleriniz için basit ve kolay bir çözüm arıyorsanız Bizim Hesap ile finansal verimliliğinizi en sağlıklı şekilde yürütebilirsiniz. Tek panel üzerinden detaylı kontrol imkanı sağlayan Bizim Hesap uygulamaları ile karışık hesaplara girmeden işletmenin tüm gelir ve gider kalemlerini en kolay yoldan yönetebilirsiniz.