Yurt Dışına e-Fatura Kesilebilir mi?

Uluslararası ticaretteki ivme, işletmelerin sınır ötesi satışlarını hızla artırıyor. Ancak bununla beraber yurt dışına mal veya hizmet ihracatı yaparken faturalama ve yurt dışına e-fatura kesme süreci kafa karıştırıcı olabilir.

Bu nedenle birçok KOBİ ve ihracatçı firma “Yabancı bir müşteriye elektronik fatura düzenleyebilir miyim?” sorusuna yanıt arıyor.

Kısa cevap: Evet, yasal olarak kesebilirsiniz.

Cevabı bu kadar kısa kesmek, sizi yanıltabilir. Çünkü bu süreç, yurt içi faturalamadan temel kurallar, özellikle de KDV istisnası ve alıcı bilgileri açısından ayrışıyor.

Bu nedenle hazırladığımız kapsamlı rehberde;

• yurt dışı firmasına e-fatura nasıl kesilir
• yasal zorunluluklar nelerdir
• Gümrük Çıkış Beyannamesi (GÇB) konusunda nelere dikkat etmek gerekir
  gibi sorulara yanıt veriyoruz.

Yurt Dışına e-Fatura Düzenlemek Mümkün mü?

2017 yılından bu yana Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), e-fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin yurt dışı mal ihracat işlemlerinde elektronik ihracat faturası düzenleme zorunluluğu uyguluyor.

e-Fatura sistemi, mal ihracatında doğrudan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) ve GİB sistemiyle entegre çalışıyor. Bu sayede faturanız, gümrük işlemlerinde kullanılan Gümrük Çıkış Beyannamesi (GÇB) ile otomatik olarak eşleştiriliyor.

Tüm bu karmaşık dijital fatura süreçlerini kolayca yönetmek ve hata riskini sıfıra indirmek için GİB onaylı bir e-fatura programı kullanmak faydalı olabilir.

Yurt Dışına e-Fatura Kesmek Zorunlu mu?

Yurt dışına yönelik yasal düzenlemeler ve fatura zorunluluğu, sattığınız şeyin mal mı yoksa hizmet mi olduğuna göre belirleniyor:

İhracat yapan e-fatura mükellefi KOBİ ve şirketler olarak, yurt dışına sattığınız fiziksel ürünler için e-fatura düzenlemek yasal vergi zorunlulukları arasında yer alıyor. Hizmet ihracatı ise şimdilik e-fatura kapsamı dışında tutuluyor.

Yurt Dışına Kesilen e-Faturalar Hangi Türde Olmalı?

Uluslararası ticarette doğru fatura türünü seçmek ve temel fatura niteliğindeki resmi belgeleri doğru düzenlemek,

• KDV istisnası hakkınızı kullanabilmeniz,
• Gümrük işlemlerinizin sorunsuz tamamlanması ve
• Yasal uyumluluğunuzu sağlamanız için hayati önem taşır.

Yurt dışı satışlarında, düzenlenen dijital belge aynı zamanda ticari fatura (Commercial Invoice) işlevi görür. Bu süreçte mal ve hizmet ihracatı ayrımına göre temel olarak iki ana fatura senaryosu kullanılır:

1. Mal İhracatı için: İhracat e-Faturası (Resmi İhracat Senaryosu)

Fiziksel mal ihracatında (Gümrük Çıkış Beyannamesi – GÇB ekinde yurt dışına çıkan ürünler) İhracat e-Faturası düzenlemek zorunludur. Bu senaryoda:

• Alıcı Tipi: Fatura düzenlenirken alıcı tipi FOREIGN (Yabancı) olarak seçilmelidir.
• KDV İstisnası ve Kod: KDV Kanunu'nun 11/1-a maddesi gereği KDV istisnası uygulanır. Faturada KDV oranının %0 gösterilmesi ve ilgili istisna kodunun (genellikle 301) seçilmesi gerekir.
• Entegrasyon Zorunluluğu: Bu faturanın Gümrük Çıkış Beyannamesi (GÇB) ile otomatik eşleşmesi gerekir.

2. Hizmet İhracatı için: e-Arşiv Fatura

Hizmet ihracatında (GÇB gerektirmeyen hizmetler) veya yolcu beraberinde faturalama işlemlerinde ise e-arşiv Fatura kesilir. Bu fatura, resmi ihracat senaryosu dışında kalsa da yurt dışı hizmet satışının temel fatura belgesidir. Bu durumda faturanın GÇB ile eşleşme zorunluluğu bulunmaz.

Gerekli durumlarda e-arşiv iptali gerçekleştirerek yeniden fatura kesilebilir.

Kimler Yurt Dışına e-Fatura Kesebilir?

Yurt dışına e-fatura düzenleme yetkisi, öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen e-fatura uygulamasına kayıtlı olan vergi mükellefi işletmeler için geçerlidir.

Bu kapsama giren tüm ihracatçı firmalar şunlardır:

• KOBİ‘ler ve büyük ölçekli işletmeler
• Şahıs şirketleri dahil tüm ticari işletmeler (Gerekli ciro limitini aşarak e-Fatura mükellefi olmuşlarsa)
• Serbest meslek erbabı (e-Serbest Meslek Makbuzu kullanıyorsa, hizmet ihracatında e-arşiv/kağıt fatura kesebilir).

Kritik nokta, mal ihracatında e-fatura zorunluluğunun sadece GİB'e kayıtlı e-fatura kullanıcıları için geçerli olması olarak özetlenebilir. Eğer işletmeniz e-fatura mükellefi değilse, yurt dışı satışlarınız için (şimdilik) kağıt fatura düzenlemeye devam edebilirsiniz.

Yurt Dışına e-Fatura Nasıl Kesilir? (Adım Adım Pratik Kılavuz)

Yurt dışına e-fatura düzenleme süreci, kullanılan e-fatura yazılımı (GİB portalı veya özel entegratör) üzerinden başlar. Yurt içi faturalamadan ayrılan bu süreçte, ilk adım doğru ihracat senaryosu seçimi yapmak ve ardından alıcı bilgilerini ve KDV uygulamalarını doğru kurgulamaktır.

Faturanızı oluştururken dijital entegrasyonun sorunsuz ilerlemesi için şu adımları izlemeniz gerekir:

Yurt Dışına e-Fatura Düzenleme Platformu ve Alıcı Bilgileri (Kritik Alanlar)

Yabancı müşteri bilgileri Türkiye’dekilerden farklıdır. Yurt dışındaki alıcıların Türkiye'de kayıtlı bir VKN'si (Vergi Kimlik Numarası) veya TCKN'si (Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası) bulunmaz.

Fatura ve müşteri kaydı oluşturma işlemi ister GİB portal üzerinden ister özel entegratör çözümleriyle yapılsın, bu alıcılar için GİB sistemine uyumlu özel bir fatura düzenleme prosedürü izlenir.

Bu süreçte özellikle iki alıcı türü arasındaki ayrım önemli:

1. Vergi Numarası (VKN) Alanı:

Bu alan, yabancı alıcılar için vergi numarası yerine 2222222222 (10 adet 2) ile doldurulmalıdır. Bu numara, GİB sistemi tarafından yabancı ülke müşterileri için kullanılan teknik bir yer tutucudur ve faturanın sistemde kabul edilmesi için zorunludur.

2. Ticari Bilgiler (Unvan, Adres ve Kimlik):

• Unvan/Ad Soyad: Faturanın görselinde yer alacak olan yabancı müşterinin ticari unvanını veya adı soyadını (gerçek alıcı bilgileri) doğru ve eksiksiz girin.
• Adres ve Ülke Kodu Detayları: Alıcının adres bilgileri; Şehir/Eyalet, Posta Kodu ve Ülke Kodu dahil olmak üzere eksiksiz yazılmalıdır. Ülke Kodu, faturanın yurt dışına kesildiğini gösteren en önemli detaylardan biridir.

Yurt Dışına Kesilen e-Faturada KDV Uygulaması

Türkiye'de ihracatın teşvik edilmesi amacıyla, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu uyarınca ihracat işlemleri KDV istisnasına tabidir. Vergi muafiyeti, KDV yükünü ortadan kaldırarak ihracatçı firmaların rekabet gücünü artırır.

İstisna, Mal ve Hizmet ihracat işlemlerini farklı maddelere dayanır:

Mal İhracatında KDV:

• Yasal Dayanak: KDV Kanunu'nun 11/1-a maddesi (Mal İhracatı İstisnası).
• Uygulama: Faturada vergi oranı kesinlikle %0 olarak gösterilir.
• İstisna Kodu: İhracat e-faturasında, bu istisnanın GİB sistemine doğru beyan edilmesi için ilgili İstisna Kodu (en yaygın kullanılanı 301) seçilir.

Hizmet İhracatında KDV:

• Yasal Dayanak: KDV Kanunu'nun 12. maddesi (Hizmet İhracatı İstisnası).
• Şartlar: İstisnanın uygulanabilmesi için üç temel şartın aynı anda yerine getirilmesi gerekir: 1) Hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılması, 2) Hizmetten yurt dışında faydalanılması ve 3) Hizmet bedelinin döviz olarak Türkiye'ye getirilmesi (ilgili hizmet ihracatı tebliğlerinde belirtilen şartlara uygun olarak).
• Uygulama: Bu şartlar sağlandığında yine KDV oranı %0 olarak gösterilir.

Bu istisna, ihracatçı firmaların yurt içi alışlarında ödediği KDV'yi (yüklenilen KDV) iade talep etme hakkı doğurur.

Para Birimi Seçimi (Dövizli Fatura)

Yabancı para birimi ile yapılan işlemlerde:

• Fatura Para Birimi: Fatura, dövizli (USD, EUR vb.) olarak düzenlenebilir.
• TL Karşılığı: Faturanın TL karşılığı, faturanın düzenlendiği tarihteki TCMB döviz alış kuru üzerinden hesaplanarak faturanın dip notunda veya ilgili alanında mutlaka belirtilmelidir.

Yurt Dışına e-Fatura Keserken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bu bölüm, en sık yapılan hataları önleme ve uluslararası ticaretteki en çok merak edilen konuları netleştirmek için büyük önem taşıyor.

Kağıt Çıktı Alma Zorunluluğu Var mı?

İhracat e-Faturası elektronik ortamda GTB sistemine iletildiği için kâğıt fatura zorunluluğu bulunmaz ve resmi belge geçerliliği elektronik ortamda sağlanır. Ancak e-arşiv fatura kesilen hizmet ihracatlarında, alıcı ülke mevzuatı gerektiriyorsa e-arşiv çıktısı kaşeli ve imzalı olarak gönderilebilir.

Gümrük Çıkış Beyannamesi (GÇB) Ek Gereklilikleri

Mal ihracatında düzenlenen e-fatura, yasal zorunluluk gereği ilgili gümrük beyannamesi ile elektronik ortamda eşleşmek zorundadır. Bu belge eşleştirme süreci, KDV iadesi için kritik bir kanıttır.

• Geleneksel İhracat: e-Fatura, GÇB (Gümrük Çıkış Beyannamesi) ile birebir eşleşme sağlanır.
• Mikro İhracat: Kargo firmaları aracılığıyla yapılan mikro ihracat işlemlerinde ise ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) kullanılır. Bu durumda e-Faturanın üzerine, gümrük süreçlerinin takibi için ETGB'ye ait takip numarası yazılmalıdır.

Hedef Ülkenin Vergi Mevzuatı

Uluslararası ticarette, hedef ülkenin vergi mevzuatı (ithalatçı ülke mevzuatı) ve ilgili uluslararası vergi kuralları da süreçte kritik rol oynar. Özellikle Incoterms (Teslim Şekilleri) teslimat ve vergi yükümlülüklerindeki uyum zorunluluğunu netleştiriyor.

Not: Olası vergi risklerini yönetmek açısından satış yaptığınız ülkelerle Türkiye arasında imzalanmış olası Çifte Vergilendirmeyi Önleme Vergi Anlaşmalarını (ÇVÖA) inceleyin.

Örneğin:

• DAP (Delivery at Place) gibi teslim şekillerinde: İthalat vergileri, gümrük vergileri ve KDV/GST gibi yerel vergiler genellikle alıcının (ithalatçının) sorumluluğundadır.
• DDP (Delivered Duty Paid) gibi teslim şekillerinde: Bu vergileri ve yükümlülükleri satıcı (ihracatçı) üstlenir. Bu durum, satıcının hedef ülkede KDV/GST kaydı yaptırmasını gerektirebilir. Özellikle e-ticaret yoluyla doğrudan nihai tüketiciye satış yapılıyorsa.

Bu nedenle, güncel uluslararası vergi kuralları hakkında bilgi sahibi olmak ve satış modelinize uygun Incoterm'ü doğru seçmeniz gerekiyor.

Karmaşık durumlarda, beklenmedik maliyetler ve yasal sorunlarla karşılamamak için uluslararası vergi uzmanından destek alabilirsiniz.

Yurt Dışına Kesilen e-Faturanın İptali ve İade Süreci

İhracat e-Faturasında fatura iptali ve iade işlemleri, yurt içi faturalamadan ayrılan ve Gümrük Çıkış Beyannamesi (GÇB) sistemine sıkıca bağlı olan karmaşık süreçlerdir.

Hatalı kesilen veya iptal edilmesi gereken yanlış fatura düzeltme işlemleri, GİB'in normal e-Fatura iptal prosedürlerinden farklı ilerler.

İptal Yöntemi ve Süreç Farkı (GİB portal iptal)

Normal bir e-Faturanın aksine, e-fatura iptali GİB portal iptal sistemi üzerinden doğrudan yapılamaz. Faturanın iptal edilebilmesi için, henüz gümrük işlemleri başlamadan veya fatura GÇB ile ilişkilendirilmeden önce Gümrük Sistemi üzerinden faturanın GÇB'ye eklenmesinin engellenmesi gerekir.

Fatura GÇB'ye bağlandıktan sonra, GÇB'nin iptali veya revize edilmesi gereklidir.

Alıcı Mutabakatı ve İade İşlemleri

Eğer ihracat e-Faturası GÇB ile eşleşmiş, mal çıkışı gerçekleşmiş ve ihracat tamamlanmışsa, faturayı iptal edemezsiniz.

Bu durumda, malın bir kısmının veya tamamının iadesi söz konusu olursa Türk vergi mevzuatına göre alıcı tarafından bir iade faturası düzenlenmesi beklenir.

Pratik olarak;yurt dışındaki alıcı, bu iade faturasını (Commercial Invoice/Credit Note olarak) düzenler ve satıcı olarak siz bunu resmi kayıtlarınıza işlersiniz.

Bu, aynı zamanda bir tür alıcı mutabakatı sürecini de içerir.

Yanlış Fatura Düzeltme

Faturada yapılan küçük hatalar (miktar, tutar hariç) bazen Gümrük idaresi nezdinde düzeltilebilir. Ancak temel bir hata varsa, faturanın yukarıda belirtilen Gümrük Sistemi yoluyla iptal edilerek yeni bir e-Fatura düzenlenmesi gerekiyor.

Gümrük Beyannamesi ile e-Fatura İlişkisi

İhracat e-Faturası, tüm ihracat işlemleri için gümrük süreçlerinin temelini ve yasal dayanağını oluşturuyor. Bu süreç, GİB ve Ticaret Bakanlığı arasındaki güçlü gümrük entegrasyonu sayesinde dijital olarak yönetiliyor.

Fatura ve Beyanname Uyumu (Eşleştirme)

Bu gümrük entegrasyonunun en kritik adımı, e-Faturanın Gümrük Sistemine iletilmesi ve ilgili ihracat beyannamesi (GÇB) üzerinde faturanın tekil numarasının (GUID) doğru bir şekilde beyan edilmesidir.

Bu eşleştirme, fatura-beyanname uyumunu yasal olarak zorunlu kılıyor. Bu uyumun sağlanması, GİB'e malın gerçekten yurt dışına çıktığına dair elektronik bir kanıt sunuyor.

KDV İade Süreçlerindeki Rolü

Bu elektronik tespit (malın fiilen ihraç edildiğinin tespiti), ihracat işlemlerinin 3065 sayılı KDV Kanunu kapsamındaki istisna şartlarını yerine getirdiğini gösteriyor.

Bu durum, şirketiniz için KDV iade süreçlerinin yasal dayanağını oluşturur. Eşleşme olmadan KDV iade talebiniz, GİB tarafından kabul edilmiyor.

Bu nedenle, gümrükçünüzle uyumlu çalışmak ve e-Faturanın GÇB'de doğru referans edildiğinden emin olmanız gerekiyor.

Uluslararası Ticarette Dijital Gücünüzü Kullanın

Yurt dışına e-fatura kesme süreci, yasal olarak tamamen mümkün ve günümüzde dijitalleşen GİB sistemleri sayesinde epey de pratiktir. Mal ihracatında ihracat e-faturası senaryosunu, hizmet ihracatında ise çoğunlukla e-arşiv fatura türünü kullanabilirsiniz.

Uluslararası satışlarınızda zaman kaybetmemek, KDV istisnalarını doğru uygulamak ve gümrük süreçlerinizi tek ekrandan yönetmek için Bizim Hesap e-fatura özelliklerini hemen keşfedin. Hatasız bir faturalama süreci ile uluslararası ticaretinizi güvenle büyütün!