Vade farkı, ödemelerin zamanında yapılamaması durumunda satıcı tarafından ilave edilen ek tutardır. Bazı durumlarda alıcı, ödemeleri zamanında yapamayabiliyor. Ekonomi ve piyasa şartları, bu durumun oluşmasının temel nedenleri arasında yer alıyor. Zamanında ödeme yapılamaması halinde satıcı, ödeme miktarına ekstra bir tutar ekleyebiliyor. Bu yazımızda vade farkına ve vade farkı hesaplama konusuna yer verdik!
Vade Farkı Nedir?
Vade farkı, vadeli ödemelerde ortaya çıkabilen gecikme durumunda eklenen ekstra tutardır. Alıcı ve satıcı arasındaki sözleşmeye bağlı olarak alıcının ödemeyi belirli bir tarihte yapması gerekir. Anlaşma sağlanan zaman diliminde ödeme yapılmaması durumunda satıcının zararını telafi etmesi için ekstra bir ödeme devreye girer. Bu, satıcının temel olarak zararını karşılama şeklidir.
Ortaya çıkan ekstra ödeme, çeşitli faktörlere göre hesaplanır. Çoğunlukla yüzde bazında ve periyodik bir şekilde hesaplandığını belirtmek mümkündür. Gecikme yaşanan gün veya ay sayısı, hesaplamanın temelini oluşturur. Yapılan hesaplama ile alıcı, ne kadarlık bir ödeme yapacağı hakkında bilgi sahibi olduğu için hesaplama işlemleri bir hayli önemlidir.
Vade Farkı Nasıl Oluşur?
Alıcılar tarafından vade farklı hesaplama, farkın nasıl oluştuğu gibi hususlar merak konusu olmuştur. Vade farkı çeşitli durumlarda ortaya çıkar. Özellikle ekonomik anlamda ortaya çıkan durgunluk, genellikle bu tür ekstra ödemelere neden olur. Farkın oluşması için iki farklı durumun ön plana çıktığını belirtmek mümkündür.
Bunlardan ilki, mal ya da hizmet alımı sırasında ekstra ödemelerin meydana gelmesidir. Bu durumda alıcı ve satıcı, birlikte anlaşarak uygulamayı devreye sokabilir. Genellikle satıcının vade yönetimi politikası ile alıcının nakit yönetimi sürecinin örtüşmemesi, böyle bir uygulamaya ihtiyaç duyulmasının temel nedenidir. Satın alma işlemleri sırasında alıcı, ekstra vade uzatımı gün sayısı ve belirlenen fonlama maliyetini kabul eder. Böylelikle alıcının ödeme gün sayısının uzaması ile ekstra ödeme yapmayı kabul ettiğini belirtmek mümkündür.
Bir diğer durum, satıcı ve alıcı arasında belirli bir fiyat ve süre üzerine anlaşma gerçekleşmesine rağmen alıcının zamanında ödeme yapamaması durumunda ortaya çıkar. Ödeme yükümlülüğü, böyle bir durumda tekrar hesaplanarak satıcının zararı telafi edilir.
Vade Farkı Nasıl Hesaplanır?
Vade farkı hesaplama formülü üzerinden farkın hesaplanması olanaklıdır. Hesaplama temel olarak ödeme yapılması gereken tarihten fiili ödeme tarihine kadar geçen sürede piyasa şartlarındaki fonlama maliyeti üzerinden yapılır. Hesaplamanın ağırlıklı ortalama vade yöntemi kullanılarak gerçekleştirildiğini belirtmek olanaklıdır. Ödemenin birkaç dilimde yapılması durumunda ağırlıklı vade ortalamanın dikkate alınması zorunludur.
Bahsi geçen hallerde her bir alacak tutarı için hesaplama yapılır. Fiili ödeme tarihi ile vade tarihi arasındaki gün hesaplamaya dahil edilip hesaplanan gün sayısı ve ilgili alacak tutarları çarpılır. Ardından toplam ağırlıklı tutar elde edilir. Ardından bu tutar alacak tutarına bölünür. Yapılan işlem, ağırlıklı ortalama vade gün sayısına ulaşılmasını sağlar. Tarafların anlaşma sağladıkları faiz oranı ve ağırlıklı ortalama vade gün sayısı çarpılarak nihai sonuç elde edilir. Bu tutar, alıcının ekstra yapacağı ödemeyi belirler. Ön muhasebe işlemleriyle belirlenebilen vade farkı, satıcının gördüğü zararın telafi edilmesini amaçlar.
Çek ve Senette Vade Farkı Hesaplaması
Vade farkı hesaplama işlemleri çek ve senetlerde de gerçekleştirilir. Satıcı, çek ya da senedi zamanında tahsil edemezse yine zararın karşılanması durumu söz konusu olur. Cari hesap işlemlerinde uygulanan yöntem, çek ve senetlerde de geçerli olup aynı hesaplama tekniği ile alıcının ekstra ödemesi belirlenir.
Vade Farkı Gideri Nedir?
Vade farkı gideri, mal alımı borçlarının belirlenen zamanda ödenmemesi halinde satıcı işletme tarafından fatura edilen tutarlardır. Alıcı için bu, gider olarak yazılır. Satıcı tarafından zamanında ödeme yapılmaması durumunda ekstra maliyet olarak belirlenen bu tür durumlar, alıcı tarafından bir tür giderdir. Dolayısıyla gider olarak yazıldığını ifade etmek mümkündür.
Vade Farkı Geliri Nedir?
Vade farkı geliri, vade farkı muhasebe kaydı içerisinde yer alır. Satıcı, alıcının zamanında ödeme yapamaması halinde ekstra bir tutar talep eder ve bu, satıcı için bir tür gelirdir. Dolayısıyla faiz geliri olarak işlem gördüğünü ifade etmek olanaklıdır.
Vade Farkının Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Vade farkı, muhasebe kaydında kendisine yer bulur. Birçok kişi için vade farkı muhasebe kaydı nasıl yapılır sorusu son derece önemlidir. Bu farkın alacağa yansıtılması ve bağlı olduğu gelir hesaplarına kaydedilmesi şeklinde yapılan işlem, farkın muhasebe kaydı olarak bilinir. Daha önce de bahsedildiği üzere iki şekilde yapılması mümkündür.
- İlki satışlardan elde edilen vade farkıdır. Bu durumda alıcı, daha önceden belirlenen vadede ödemeyi yapamaz. Alıcı için ek bir süre tanınır. Bu ek sürede ise alıcı tarafından ekstra bir ödeme gerçekleştirilmesi gerekir. Böyle bir durumda ortaya vade farkı çıkar. Ve yapılan ödeme, satıcı için satış geliri olarak hesaplanır. Alınan ödemenin Satışlardan Vade Farkları hesabına kaydedilmesi gerekir.
- Bir diğer durum, alımlar üzerinden farkın oluşmasıdır. Alıcı ve satıcı arasında, vadeli ödeme üzerine anlaşma sağlanabilir. Bu durumda oluşan fark, finansman gideri şeklinde hesaplanır ve ilgili hesapları kaydedilir.
Bu noktada, farklı durumlarda ortaya çıkan ödemelerin doğru bir şekilde kaydedilmesi gerekir. Dolayısıyla böyle bir durumda titizlikle ilgili ödemeler muhasebeleştirilmelidir. Aksi halde yasaya aykırı bir durum ortaya çıkabilir. Vade farkı faturası muhasebe kaydı işlemleri, aynı zamanda satıcının da oluşan fark nedeniyle meydana gelen zararını telafi etme biçimine vurgu yaptığından satıcı tarafından da son derece önemli olduğunu belirtmek olanaklıdır.
Bizim Hesap ile İşletmenizin Finansal Süreçlerini Kolaylıkla Yönetin
Vade farkı ve vade farkı faturası gibi işlemlerin her biri, işletmeler açısından oldukça önemlidir. Alıcının zamanında ödeme yapamaması durumunda ortaya çıkan fark, satıcının maddi bir zarara uğramasına neden olur. Bu nedenle ödeme gün sayısının uzatılması halinde satıcının zararının telafi edilebilmesi için ekstra bir ödeme ortaya çıkar. Bu ödemenin hem satıcı hem de alıcı noktasında doğru bir şekilde muhasebeleştirilmesi gerekir.Muhasebeleştirme aşamasında işlemlerin yasaya uygun şekilde yapılması oldukça önemlidir. Aksi halde çeşitli açıklar ortaya çıkabilir. Profesyonel e-fatura işlemlerinde bulunan ve ön muhasebe uygulamalarında uzman desteği sunan Bizim Hesap, işlemlerinizi doğru ve sistemli bir şekilde yapmanızı mümkün kılıyor. Siz de uzman desteğine başvurarak işlemlerinizin problemsiz bir şekilde tamamlanmasını sağlayabilir, süreç içinde çıkabilecek herhangi bir sorun için yenilikçi çözümlerden yararlanabilirsiniz.