Gelir vergisi beyannamesi, bireylerin ve işletmelerin bir yıl içindeki mali hareketlerinin resmi kaydıdır. Bu belge, kazançlarımızın ve devlete olan vergi yükümlülüklerimizin ayrıntılı bir dökümünü sunar.
Bu yazımızda gelir vergi beyannamesi nedir, kimler beyanname vermelidir, nasıl doldurulur ve hangi belgelerin gerektiğine kadar her detayı adım adım keşfedeceksiniz.
Gelir Vergisi Beyannamesi Ne Demektir?
Türkiye sınırları içerisinde kazanç elde eden bütün gruplar, Türkiye'de ikamet edip etmediği fark etmeksizin kazançlarının bir kısmını devlete ödemek zorunda. Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de olan gelir vergisi beyannamesi, belirli bir gelir seviyesinin üzerindeki bireyler için zorunlu.
Beyanname verme süreci, mükellefin gelirini doğru şekilde bildirmesi ve bu gelir üzerinden hesaplanan vergiyi zamanında ödemesi gerektiği anlamına gelir. Ayrıca, beyanname verme süreci, vergi dairelerinin gelirin doğruluğunu kontrol etmelerine olanak tanır.
Gelir vergisi beyannamesi de, bireylerin veya kurumların belirli bir dönemde elde ettikleri geliri resmi olarak devlete bildirdikleri bir belgedir. Bu belge,
- gelirin kaynağını,
- miktarını ve
- bu gelir üzerinden ödenmesi gereken vergi tutarını gösterir.
Beyanname, mükelleflerin vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri için gereklidir.
Kimler Gelir Vergisi Beyannamesi Verir?
Gelir vergisi ödemek zorunda olan kazanç sahipleri Vergi Usul Kanununda yer alır. Gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olan kazanç sahipleri için mükellefiyet şartları tam mükellefiyet ve dar mükellefiyet olarak ikiye ayrılır.
Gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olan ve tam mükellef statüsünde yer alan kazanç sahipleri şunlardır:
- İkametgâhı Türkiye sınırları içerisinde yer alan kazanç sahipleri,
- İkametgâhı Türkiye'de olmayan fakat ticari faaliyetlerini Türkiye sınırları içerisinde yürütüp kazanç elde edenler (Resmi daire ve müesseselere ya da merkezi Türkiye sınırları içerisinde bulunmakta olan teşekkül, müessese ve teşebbüslere bağlı olan ve bu oluşumların işleri için yurtdışında ikamet eden kazanç sahipleri),
- Bir yıl içerisinde Türkiye'de 6 aydan fazla bulunan ve kazanç elde edenler.
Bu şartları taşımayan bazı kazanç sahipleri de gelir vergisi beyannamesi vermek durumunda olabilir.
Türkiye sınırları içerisinde 6 aydan az bulunan ve gelir elde eden kişiler dar mükellef statüsü taşır. Dar mükellef durumunda olan kazanç sahiplerinin vergilendirilmesi ve vergi beyannamesi süreci farklılık gösterebilir.
Bir takvim yılı içerisinde Türkiye'de kazanç elde eden ve 6 ayı doldurmadan Türkiye sınırlarından çıkan kişi ve kurumlar dar mükellef olarak adlandırılır. Hem gerçek hem de tüzel kişiler dar mükellef durumunda olabilir.
Aynı zamanda Türkiye'de kazanç elde eden, Türkiye'de 6 aydan fazla kalan ama Türkiye'ye yerleşmemiş olan kazanç sahipleri de dar mükellef adı altında işleme alınır. Türkiye sınırlarında yaşanan tutukluluk, hastalık gibi durumlar kazanç sahibinin dar mükellef statüsü almasına zemin hazırlayabilir.
Hangi Kazançlar için Gelir Vergisi Beyannamesi Gerekir?
Gelir vergisi beyannamesi, gerçek usulde elde edilen kazançlar için gereklidir. Bu kazançlar, bireylerin veya kurumların belirli bir dönemde elde ettikleri ve vergilendirilmesi gereken gelirleri kapsar.
Gelir vergisinin kapsamına giren kazanç türleri şunlardır:
- Serbest meslek faaliyetleri ile oluşan kazançlar
- Gayrimenkul sermaye iratları (kira gelirleri)
- Ücretler (asıl ücret, ikramiye ve prim gibi ücret ekleri, akort ücret, bahşiş, yüzde yönetimi sonucu oluşan ücret)
- Menkul sermaye iratları (kira gelirleri)
- Zirai kazançlar (çiftçilik faaliyetleri sonucu yıl içerisinde elde edilen kazançlar)
- Diğer kazançlar ve iratlar (kazançları basit usulde vergiye tabi tutulan ve ticaret erbabı bünyesinde faaliyet gösterenlerin elde ettiği kazançlar, özel inşaat oluşumlarında çalışan işçiler, özel hizmetlerde faaliyet gösteren şoförler, gayrimenkul sermaye iradı bünyesinde çalışanlar)
Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Gelir vergisi, bir takvim yılı içerisinde elde edilen ticari kazançlar üzerinden ve belirlenen oranlara göre hesaplanır. Bu hesaplama, yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden yapılır ve mükellefin gelirine göre değişiklik gösterebilir.
Gelir tutarı, yıllık gelir vergisi beyannamesi için belirtilen oranlara tabi tutularak vergi miktarı belirlenir.
Gelir Beyannamesi Nereden Alınır?
Gelir beyannamesi mükellef grupların internet üzerinden kolay şekilde yapılabilir. Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesi üzerinden gelir vergisi beyannamesi belgesine ulaşabilirsiniz.
Bu web sitesinde bulunan beyanname belgesini indirdikten sonra gerekli alanları uygun şekillerde doldurmanız gerekir. Sonrasında beyanname belgesi teslim edilerek gerekli miktar ödenebilir.
Bu süreci aynı zamanda mali müşavir yoluyla da gerçekleştirebilirsiniz. Mali müşavirler gelir vergisi sürecinin her bir bölümünü titizlikle yönetir ve mükellef tarafın herhangi bir işlem yapmasına gerek kalmaz.
Gelir Vergisi Beyannamesi Türleri Nelerdir?
Gelir vergisi beyannamesi türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Yıllık gelir vergisi beyannamesi: Bir yıl içinde elde edilen kazançların bildirildiği beyanname.
- Geçici vergi beyannamesi: Üçer aylık dönemlerde elde edilen kazançlar için verilen beyanname.
- Kurumlar vergisi beyannamesi: Tüzel kişilerin bir yıl içinde elde edilen kurum kazançlarını bildirdikleri beyanname.
- Muhtasar beyanname: Çalışanlara ödedikleri maaşlar gibi şirketlerin vergi kesintisi yapmak zorunda oldukları durumlar için verilen beyanname.
Gelir Vergisi İade Talebi Nasıl Yapılır?
Gelir vergisi iadeleri, Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS) ile yapılır. Gelir vergisi iade talebini Dijital Vergi Dairesi üzerinden yapabilirsiniz.
İşte gelir vergisi iade talebi için takip etmeniz gereken adımlar:
- Dijital Vergi Dairesine giriş yapın.
- “Gelir/Kurumlar Vergisi İade İşlemleri”nden “Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talebi Girişi (GEKSİS)” bölümüne gidin.
- İade talebinde bulunmak için “Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talebi Girişi”ni seçin.
- Ardından ilgili bilgileri (dönem, iade türü, iade hakkı doğuran işlem türü vb.) girin ve bu aşamadaki seçenekleri dikkatle seçin.
- “Onayla” butonuna basın.
GEKSİS Kılavuzdan detayları inceleyebilirsiniz.
Gelir Vergisi Beyannamesi Hatalı Verildiğinde Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Diyelim ki verdiğiniz bir beyannamede hata fark ettiniz. Endişelenmenize gerek yok. Bu durumda yapmanız gereken birkaç şey var:
- Öncelikle hatayı/eksikliği fark etmeniz gerekiyor. Beyannamede nasıl bir hata olduğunu tespit ettikten sonra düzeltme işlemlerine başlanır.
- İlgili döneme ait düzeltme beyannamesi hazırlanmalı.
- Yeni hazırlanan beyannamede hatalar düzeltilir ve tüm bilgiler doğru ve eksiksiz şekilde tamamlanır.
- Düzeltme beyannamesi iletilir.
- Yeni beyanname incelenip oynaylanır. Artık düzeltme beyannamesine uygun şekilde ödeme yapılır.
Gelir Vergisi ile İlgili Devlet Teşvikleri ve Destekler Nelerdir?
Gelir vergisi konusunda bazı devlet teşvikleri var. Örneğin Genç Girişimci Desteğinden faydalanan girişimciler, aynı zamanda gelir vergisi teşviki ile de destekleniyor.
Teşvik ile genç girişimci olarak şahıs şirketi kuran ya da serbest meslek erbabı olarak vergi mükellefiyeti başlayan girişimciler, 3 yıl boyunca her yıl belli bir tutara kadar olan faturaların gelir vergisini ödemiyor.
2025 yılı için bu sınır 330.000 TL. Destek kapsamındaki genç girişimciler, 330.000 TL’ye kadar kestikleri faturaların gelir vergisini ödemeyecek.
Gelir vergisi kanuna ve Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre diğer bazı gelir vergisi istisnaları şu şekilde örnek verilebilir:
- 2025 yılı için belirlenen günlük yemek ücreti 240 TL + %10 KDV ile toplamda 264 TL. İşverenin çalışanına yaptığı bu yemek ücreti ödemeleri gelir vergisi istisnası kapsamında.
- Yol yardımı da gelir vergisi istisnası kapsamında. Yol yardımı 2025 yılında 126 TL olarak belirlendi.
- Kira gelirlerinde 2025 yılı için istisna tutarı 47.000 TL’dir.
- 2025 yılında engellilik indirimi tutarları; birinci derece engelliler için 9.900 TL, ikinci derece engelliler için 5.700 TL, üçüncü derece engelliler için 2.400 TL’dir.
Gelir Vergisi Beyannamesi Nereye Verilir?
Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesi üzerinden indirilip doldurulan gelir vergisi beyannamesi Gelir İdaresine teslim edilir. Beyanname belgesini doldurduktan sonra bağlı olunan vergi dairesine de beyanname teslim edilebilir ve ödeme yapılabilir.
Gelir vergisi beyannamesi aynı zamanda e-Beyanname sistemi üzerinden de iletilebilir. e-Beyanname sistemi ile beyanname belgesi kolay bir şekilde doldurulup sisteme işlenebilir.
Yine bu süreç de mali müşavir hizmeti alarak tamamlanabilir. Mükellef taraflar ikamet ettikleri bölgedeki merkez vergi dairesine de gelir vergisi beyannamesi belgesini teslim edebilir.
Gelir Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?
Gelir vergisini yasalara uygun şekilde ödemek ve yasal yaptırımlarla karşılaşmamak için beyanname belgesinin zamanında verilmesi önem taşır.
Gelir vergisi her yıl ödenir ve beyanname teslimi yapılmadan ödemenin gerçekleşmesi mümkün değildir. Gelir vergisi beyannamelerini Mart ayının 25. gününde saat 24.00'a kadar teslim edebilirsiniz.
Gelir vergisi ödemesini bir yıl içerisinde farklı taksitlerle ödeyebilirsiniz fakat Gelir İdaresi Başkanlığına sadece bir beyanname belgesi verebilirsiniz. Her bir taksit için farklı beyannameler düzenlemenize gerek yoktur.
Gelir Vergisi Beyannamesi için Gerekli Belgeler Nelerdir?
Gelir Vergisi Beyannamesini verirken mükelleflerin hazırlaması ve sunması gereken bazı belgeler bulunur. Bu belgeler; mükellefin gelirini, giderlerini ve diğer mali bilgilerini detaylı bir şekilde gösterir. Böylece doğru bir vergi hesaplaması yapılabilir.
Yıllık gelir vergisi beyannamesi verirken hazırlamanız ve sunmanız gereken belgeler şunlardır:
Elde Edilen Gelir Belgeleri
- Faturalar: Satış, hizmet veya diğer işlemlerden elde edilen gelirleri gösterir.
- Makbuzlar: Nakit gelirlerin kaydı için.
- Kira Gelirlerini Gösteren Belgeler: Kiradan elde edilen gelirin kaydı için.
- Diğer Gelir Kaynaklarına Dair Dökümanlar: Royalty, telif hakkı gibi diğer gelir kaynakları için.
İşletme Belgeleri (işletme sahipleri için)
- İşletmenin Yıllık Bilançosu: İşletmenin yıl sonu finansal durumunu gösterir.
- Gelir Tablosu: İşletmenin yıl içindeki gelir-gider dengesini ve net karını gösterir.
Gider Belgeleri
- İşletme Giderlerini Gösteren Faturalar: Malzeme, hammadde, ekipman gibi işletme giderleri için.
- Personel Maaşlarını Gösteren Belgeler: Çalışanların maaş, prim, bonus gibi ödemeleri için.
- Kira Ödemelerine Dair Makbuzlar: İşletmenin kiralık yerler için yaptığı ödemeleri gösterir.
- Diğer Masrafları Gösteren Belgeler: Reklam, pazarlama, seyahat gibi diğer işletme giderleri için.
Vergi İndirimleri için Belgeler
Eğer mükellef, belirli vergi indirimlerinden yararlanmak istiyorsa, bu indirimlere ilişkin belgeler.
Kimlik ve İşletme Bilgileri
- Mükellefin Kimlik Bilgilerini Gösteren Belgeler: T.C. kimlik numarası, adres gibi kişisel bilgiler.
- Ticaret Sicil Numarasını Gösteren Belge: Eğer mükellef bir işletme sahibi ise.
Bu belgeler, gelir vergisi beyannamesi sürecinde doğru ve eksiksiz bir şekilde sunulmalı. Özellikle işletme sahibiyseniz bu belgelerin tamamını hazır bulundurmak büyük önem taşır
Gelir vergisi beyannamesi ve diğer muhasebe süreçlerinizde karşılaştığınız zorluklarda yanınızdayız! Sorularınız ve destek için Bizim Hesap uzmanlarına ulaşabilir ve profesyonel destek alabilirsiniz. Her adımda yanınızdayız.
Gelir Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Gelir Vergisi, belirli taksitlerle ödenir. Yıllık gelir vergisi, eğer gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşmuyorsa
- ilk taksit 1-31 Mart,
- ikinci taksit ise 1-31 Temmuz tarihlerinde ödenmeli.
Ancak gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşuyorsa ilk taksit Şubat ayı sonuna; ikinci taksit ise Haziran ayı sonuna kadar ödenir.
Gelir Vergisi Beyannamesi Verilmezse Ne Olur?
Gelir vergisi beyannamesinin belirlenen süre içerisinde verilmemesi durumunda mükellefler cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.
Beyanname verilmemesi veya eksik verilmesi, vergi mevzuatı tarafından ciddi bir ihlal olarak kabul edilir. Bu tür ihlaller, hem maddi cezalara hem de vergi incelemelerine yol açabilir.
Bu nedenle, yıllık gelir vergisi beyannamesinin zamanında ve doğru bir şekilde verilmesi gerekir.
Bizim Hesap ile işletmenize ait tüm vergi ve idari para cezalarını kaydedin; günü gelen ödemelerinizi tam zamanında ödeyin.
