Ticari hayata adım atmak isteyen kişiler, fatura kesmek için hemen şirket kurma yükümlülüğüne girmek istemeyebilir. Bu nedenle, şirket kurmadan fatura hazırlama veya kesme yollarını araştırırlar.
Siz de bu konuda bilgi edinmek istiyorsanız, bu yazımızda yasal ve vergiye uyumlu alternatifler hakkında detayları bulabilirsiniz.
Şirket Kurmadan Fatura Kesme Mümkün mü?
Şirket kurmadan fatura kesmek, yasal olarak mümkün değildir. Ancak ticari faaliyet vergisi mükellefiyeti altına girerek veya farklı yasal belgeler düzenleyerek kazancınızı resmileştirebilirsiniz.
Fatura, Vergi Usul Kanunu’na göre, yapılan iş veya satılan mal karşılığında düzenlenen resmi belgelerdir. Fatura düzenleyebilmek için ya bir şirket (şahıs, limited, anonim) ya da en azından basit usulde bir vergi mükellefiyeti açılışı gerekir.
Süreklilik arz eden bir faaliyet söz konusu olduğunda şirket kurma zorunluluğu doğar. Ancak, sunduğunuz hizmetin niteliğine göre fatura yerine geçen yasal belgeler kullanabilirsiniz.
Örneğin, fikri ve mesleki çalışmalarınız için serbest meslek makbuzu düzenleyebilir ya da aracı firmalar ile fatura kesip müşterilerinize iletebilirsiniz.
Gider Pusulası Düzenlenmesi
Şirketiniz olmadan bir ticari kuruluşa mal satıyorsanız veya hizmet veriyorsanız (serbest meslek erbabı değilseniz), alıcı şirket tarafından düzenlenen Gider Pusulası ile kazancınızı belgelendirebilirsiniz.
Gider pusulası, tüccarların vergi mükellefiyeti olmayan kişilerden mal veya hizmet alım belgesi alırken kullandığı, fatura yerine geçen evraktır. Bu yöntem, size ödeme yapan tarafın vergisel sorumluluk altına girmesini ve ödeme üzerinden stopaj uygulaması ile vergi kesintisi yapmasını sağlar.
Bu belge, genellikle ticari olmayan kazanç niteliğindeki tekil alımlar için kullanılır. Kazançlarınızı takip etmede size kolaylık sağlayacak fatura kesme ve takip programı çözümlerini inceleyebilirsiniz.
Serbest Meslek Makbuzu Düzenlenmesi
Serbest meslek makbuzu düzenlemek için şirket kurmaya gerek yok. Bu belge, serbest meslek mükellefiyeti açılışı ile düzenlenir.
Eğer geliriniz, bir sermayeden ziyade kişisel bilgi, uzmanlık ve mesleki çabaya dayanıyorsa (mühendislik, danışmanlık, avukatlık gibi), serbest meslek mükellefiyetine ihtiyacınız var.
Bu statüde, hizmet karşılığında e-SMM düzenleme sistemini kullanarak dijital SM makbuzu kesersiniz. Müşteriniz olan tüzel kişiler (şirketler), bu makbuz üzerinden sizin adınıza %20 gelir vergisi stopajı kesintisi yaparak verginizi devlete öder. Böylece, sunduğunuz mesleki hizmet geliri vergilendirilmiş olur.
Şirket Kurmadan Fatura Kesilebilen İstisnai Durumlar Var mı?
Evet, özellikle tek seferlik gelir niteliğindeki kazançlar için geçici vergi yükümlülüğü yöntemlerinden faydalanmak mümkün.
Geçici Vergi Mükellefiyeti
Elde ettiğiniz kazanç süreklilik arz etmeyen kazanç niteliğindeyse (tek seferlik hizmet gibi), bu durum arızi faaliyet olarak adlandırılır. Gelir Vergisi Kanunu'na göre, belirlenen vergi istisna limiti (her yıl değişir) altında kalan arızi kazanç sınırı için vergi ödemezsiniz.
Bu limiti aşan gelirleriniz için ilgili dönemde istisnai gelir beyanı yaparak gelir vergisi beyanı yapmanız gerekir.
Tek Seferlik İşler için Vergi Dairesinden Alınan Kazanç Belgesi
Eğer çok spesifik, tekil bir işlem için resmi kazanç bildirimi yapmanız gerekiyorsa; ilgili vergi dairesi işlemleri ile sınırlı bir vergi kaydı açılması (yani geçici mükellefiyet) talep edebilirsiniz. Bu, sadece o tek işlem belgelendirme için kullanılan, tek seferlik beyan yöntemidir.
Şirket Kurmadan Yapılan İşlemlerin Riskleri
Sürekli ticari faaliyet yürütülmesine rağmen yasal mükellefiyet açmamak veya yanlış belge düzenlemek ciddi sonuçlar doğurur:
- Usulsüz Belge Cezası: Fatura yerine geçerli olmayan veya usulüne uygun olmayan bir belge kullanılması, Vergi Usul Kanunu kapsamında usulsüz belge cezası gerektirir.
- Kayıt Dışı Kazanç: Gelirinizi resmiyete dökmemek, kayıt dışı kazanç olarak kabul edilir ve vergi incelemesinde yüksek oranlarda vergi cezaları ile karşılaşma, hatta hapis cezasına varan durumlarla yüzleşme tehlikesi doğurur.
- Denetim Riski: Sürekli olarak gider pusulası ile çalışmanız, karşı tarafın (şirketin) denetim riskini artırır ve dolaylı olarak sizi de riskli konuma sokar.
Sıkça Sorulan Sorular
Serbest meslek makbuzu açmak için şirket kurmaya gerek var mı?
Hayır. Serbest meslek makbuzu düzenlemek için şahıs şirketi veya sermaye şirketi kurmanıza gerek yok. Sadece vergi dairesinden serbest meslek mükellefiyeti açılışı yapmanız yeterlidir.
Gider pusulası ile düzenli çalışmak uzun vadede hukuki sorun oluşturur mu?
Evet, oluşturur. Gider pusulası, süreklilik arz etmeyen ve ticari niteliği zayıf işlemler için tasarlanmıştır. Eğer faaliyetiniz düzenli bir gelir akışı sağlıyorsa idare bunu ticari faaliyet olarak değerlendirir ve gider pusulası kullanmak yasal uyumsuzluk riski yaratır.
Şirket kurmadan gelir elde eden biri hangi durumlarda vergi beyanı yapmak zorundadır?
Serbest meslek erbabı iseniz stopaj kesintisi sonrası yıllık beyanname vermeniz gerekebilir. Arızi kazançlar statüsünde iseniz yıllık belirlenen istisna limitini aştığınız an, o kazanç için gelir vergisi beyanı yapmak zorundasınız.
