Herhangi bir nedenle yaşanan iş kayıpları, büyük bir stres kaynağı olabilir. Bu durumlarda sigortalı çalışanların yardımına işsizlik maaşı yetişir. Ancak bundan yararlanmak için bazı şartları sağlamak gerekir.
İşsizlik maaşı şartları nelerdir, nasıl hesaplanır gibi soruları sizler için yanıtladık.
İşsizlik Maaşı Nedir?
Bir sigortalı çalışan, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kaldığında devlet tarafından ödenek ile yardım edilir. İşsiz kalan çalışana ödenen bu ödenek, işsizlik maaşı olarak adlandırılır.
Bu ödenekten yararlanmak için kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmanın yanı sıra bazı şartlar da aranır. Böylece işsiz kalan kişiye bir süreliğine gelir sağlamak, geçimini sağlamasına yardımcı olmak ve iş arama sürecinde desteklemek amaçlanır.
4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile düzenlenmiştir.
İşsizlik Maaşı Alma Şartları Nelerdir?
Sigortalı çalışırken işsiz kalan herkese işsizlik maaşı verilmez. Yalnızca bazı şartları taşıyan kişilere ödenir. İşte işsizlik maaşı alma şartları:
- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- İşten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
- Son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- İşten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.
Bu şartları yerine getiren sigortalılar, işsizlik maaşı alabilir.
İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanır?
İlgili kanunun 50. maddesine göre günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır ve günlük ortalama brüt kazancının %40’ıdır. Ayrıca aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemez.
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
İşsizlik Maaşı Hesaplama Örneği
Şimdi işsizlik maaşı hesaplama detaylarına bakalım. Diyelim ki aylık brüt 40.000 TL ile çalışan ve son 4 aylık prime esas kazanç ortalaması 40.000 TL olan bir sigortalı olsun.
- İşsizlik ödeneği tutarı, 40.000 TL’nin %40’ı olarak hesaplanır.
- Günlük işsizlik ödeneği brüt 533,33 TL ve aylık işsizlik maaşı brüt 16.000,00 TL olur.
- Bu tutardan 0,00759 oranında (121,44 TL) damga vergisi düşülür.
- Böylece işsizlik ödeneği 15.878,56 TL olur.
Yapılan hesaplamaya göre işsizlik ödeneği zaten 2025 yılı brüt asgari ücretin %80’ini geçmediği için bir işleme gerek kalmaz.
İşsizlik Maaşı Başvurusu Nereye Yapılır?
İşten ayrılan bir sigortalı çalışan, hizmet akdi sona erdikten sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvurabilir. Bu başvuruyu
- İŞKUR merkezine giderek,
- dijital ortamda yani İŞKUR e-şube üzerinden ya da e-Devlet aracılığıyla yapabilirler.
Başvuruların şahsen yapılması gerekir.
İŞKUR’un yayımladığı Başvuru Kılavuzunu inceleyebilirsiniz.
İşsizlik Maaşı Başvurusu Ne Zaman Yapılmalı?
İşsizlik maaşı başvurusu, hizmet akdinin feshinden itibaren 30 gün içerisinde yapılmalı. Ancak 30 günlük süre, hak düşürücü süre değildir. Mücbir sebepler dışında başvuruda gecikilen süre, işsizlik ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülür.
Sıkça Sorulan Sorular
Asgari ücretin 4 aylık prime esas kazanç ortalaması 2025 yılı için 26.005,50 TL’dir. Dolayısıyla işsizlik maaşı (yani %40’ı) 10.402,20 TL’dir. Damga vergisi (0,00759 oranında) düşüldüğünde asgari ücretle çalışan biri için 10.323,25 TL işsizlik maaşı ödemesi yapılır.
İşsizlik maaşının süresini, işsiz kalmadan önce kaç gün sigortalı çalışıldığı etkiler. Buna göre işten ayrılmadan önceki son üç yıl içinde:
– 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödeyenler 180 gün (6 ay),
– 900 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödeyenler 240 gün (8 ay),
– 1080 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödeyenler 300 gün (10 ay) işsizlik ödeneği alır.
İşsizlik ödeneğinden birden çok kez yararlanmak için herhangi bir engel bulunmuyor. Ancak bunun için çalışan yeniden işsiz kaldığında şartları yine karşılamalı. Böylece tekrar yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği alabilir.
İşten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olma şartıdır. Yani son 120 günde prim günlerindeki eksiklik varsa da bir engel oluşturmaz; önemli olan hizmet akdinin devam etmesidir.
İşten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olma şartı vardır. Dolayısıyla prim günleri eksik de olsa (örneğin rapor nedeniyle), hizmet akdi devam ettiği için işsizlik maaşı konusunda sorun yaşamaz.
Hayır, kendi isteği ile işten ayrılan bir çalışan işsizlik maaşı alamaz. Yalnızca çalışan haklı fesih nedeniyle işten ayrıldıysa kendi isteğiyle ayrıldığı halde işsizlik maaşı alabilir.
İş Kanunu 24. madde, işçinin haklı fesih nedenlerini açıklar.
İşten ayrıldıktan sonra 30 gün içerisinde başvuru yapılması gerekir. 30 gün, hak düşürücü süre değildir. Dolayısıyla daha sonra da başvurulabilir ama gecikilen süre işsizlik ödeneğinden düşülür.
Kendi isteği ile işten ayrılanlar (haklı fesih hariç) ya da işsizlik maaşı şartlarını karşılamayanlar alamaz.
600 gün prim, 20 ay olarak hesaplanır.
