Asgari ücret hükümet, işverenler ve sendikalar arasında yapılan görüşmelerle her yıl yeniden belirlenen bir maaş sınırıdır. Bu ücretin yeniden belirlenmesi çalışanların yaşam standartlarını iyileştirmeyi ve yoksulluğu azalmayı hedefler. Asgari ücretin belirlenmesinde birçok farklı etken rol oynar. Bu faktörleri bilmek yapılan zammı anlamak açısından faydalıdır.
Asgari Ücret Nedir?
Asgari ücret, her ülkede yasal olarak belirlenen ve çalışanlara ödenmesi gereken en düşük maaş tutarını ifade eder. İşverenler çalışanlarına bu ücretten daha düşük bir ödeme yapamaz. Asgari ücret, çalışanların temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde olması gerektiği için önemlidir. Bu ücret kendi alanında çalışanların yanı sıra diğer sektörlerde çalışanların maaşlarını da etkiler. Buna bağlı olarak tüm çalışanların maaşının belirlenmesinde etkilidir.
Asgari Ücret Neye Göre Belirlenir?
Asgari ücret belirlenirken toplam 15 kişiden oluşan bir kurul bir araya gelir. Kurul, belli kurallar dâhilinde ücret belirleme sürecinde rol oynar. Farklı zamanlarda toplanan kurul, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından görevlendirilen bir üyenin başkanlığında toplanır. Burada 5 hükümet görevlisi, en çok üyeye sahip işveren kuruluşundan ve en çok üyeye sahip işçi kuruluşundan 5’er temsilci bulunur. Komisyon asgari ücreti belirlerken birçok faktör rol oynar. Bunlar temel olarak şu şekildedir:
- Yaşam maliyetleri: Ülkedeki yaşam maliyetleri ve temel ihtiyaç giderleri gibi faktörler ücretin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Asgari ücretin çalışanların temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde olması gerekir.
- Enflasyon oranı: Enflasyon, genel fiyat üzerindeki artışı ifade eder. Ücretin enflasyon oranına göre belirlenmesi, çalışanların satın alma gücünü korumaya yardımcı olur.
- Ekonomik koşullar: Ülkedeki ekonomik durum, işsizlik oranı ve ekonomik büyüme gibi faktörler ücreti belirlemede etkilidir.
- Sosyal faktörler: Çalışma koşulları, sosyal yardımların etkisi ve sendika aktivizmi gibi sosyal faktörler de önemlidir. Toplumsal refah ve sosyal adalet hedefleri uygulanacak politikaları belirler.
- İşveren ve işçi sendikaları: Asgari ücret belirlenirken işverenler ve işçi sendikaları da etkili rol oynar. Çalışan ve işverenlerin çıkarlarını temsil eden gruplar, asgari ücretin belirlenme sürecinde görüşmeler yaparak uzlaşma sağlarlar.
Bu tür faktörlerin bir araya gelmesiyle ülkede geçerli olacak asgari ücret belirlenir. Hükümetin belirlediği süre dahilinde genellikle 1 yıl boyunca geçerli olur.
Asgari Ücret 2024 Yılında Ne Kadar?
2024 asgari ücreti Türkiye’de çalışanların hayatını etkileyen bir değişiklikle karşımıza çıkmıştır. 2023 yılında 11.402,32 TL olan ücrette %49 oranda artış yapılmıştır. Böylece asgari ücret 2024 net hâliyle 17.002,12 TL olmuştur. 2024 asgari ücret brüt olarak ise 20.002,50 TL’dir. Yapılan artışta konut, gıda, ulaşım ve sağlık gibi temel ihtiyaç giderleri gözetilmiştir.
Günlük Asgari Ücret Tutarı Ne Kadar Oldu?
2024 yılı asgari ücret günlük brüt tutarı 666,75 TL’dir. Günlük net olarak ise 566,74 TL olarak karşımıza çıkar. Saatlik hesaplama ise günlük 7 saat 30 dk çalışma süresi baz alınarak hesaplanmıştır. Bu doğrultuda saatlik brüt ücret 88,90 TL, net ise 75,56 TL’dir. Ek mesaiye kalma gibi durumlarda ise saatlik brüt ücret 111,25 TL’dir.
Yeni Maaş Zammı Nasıl Hesaplanır?
Ülkemizde yeni maaşların belirlenmesi genellikle 2024 asgari ücret zammına göre yapılır. Bunun yanı sıra hesaplamaya enflasyon oranı, işverenin mâli durumu, performans ve kıdem gibi değişiklikler de eklenebilir. Maaşların enflasyon oranının üzerinde artırılarak alım gücünü desteklemesi önemlidir. Maaş hesaplama brüt veya net ücret üzerinden hesaplanabilir. Hesaplama yapılırken eski maaş ve asgari ücret 2024 zam oranı göz önünde bulundurulur. Örneğin 2023 yılında 20 bin TL maaş alan bir çalışan, %49’luk artışla yeni yılda 29.800 TL maaş almalıdır. Bu durumda çalışanın yeni maaş zammı 9.800 TL olmuştur. Asgari ücrete gelen zammın işverenler tarafından doğrudan uygulanması zorunlu değildir. Farklı değişkenlerin de dâhil edilmesiyle bu oran farklılık gösterebilir. Maaş zammını hesaplarken netten brüte farklılığı da hesaplayabilirsiniz. Net maaş, doğrudan işçinin eline geçen tutardır. Brüt maaşta yapılan kesintiler sonucunda net bir tutar ortaya çıkar.
2024 Asgari Ücretin İşverene Maliyeti Ne Kadar?
Asgari ücret 2024 işveren maliyeti, işçiye ödenen maaşın ötesinde farklı yükümlülükleri de kapsar. Brüt olarak 20.002,50 TL olarak ücrete ek olarak ödenmesi gereken paylar vardır. Toplam maliyeti arttıran paylar şu şekildedir:
- 2024 Asgari Ücret Brüt Tutarı: 20.002,50 TL
- Sigorta Primi (SGK) İşveren Payı (%20.5): 4.100,5125 TL
- İşsizlik Sigortası İşveren Payı (%2): 400,05 TL
- Asgari Ücretle Çalışan İşçinin İşveren Toplam Maliyeti: 24.503,06 TL
Asgari ücretin işverene olan maliyeti brüt tutardan daha fazladır. Ödenmesi gereken farklı paylar 2024 yılında toplam 4.500,5625 TL’dir. Toplam 24.503,06 olan işveren maliyeti 5 puanlık indirimle 23.502,94 TL’ye karşılık gelir.
Asgari Ücret Artışı Hangi Ödenekleri Etkiler?
2024’de asgari ücretteki artış pek çok ödenek ve mâli parametreyi doğrudan etkiler. Buna göre brüt 20.002,50 TL, net 17.002,12 TL olan ücret baz alınır. Asgari ücretteki artışın etkilediği ödenekler şu şekildedir:
- Evde bakım parası: Ücretteki artış evde bakım parasının belirlenmesini dolaylı olarak etkiler. Hanedeki gelir sınırlarının tekrar belirlenmesi bazı başvurularında yeniden değerlendirilmesine neden olabilir.
- İşsizlik ödeneği: İşsizlik ödeneğinin taban limiti, brüt asgari tutarın %40’ı olarak belirlenir. Bu doğrultuda 2024’deki en düşük işsizlik ödeneği aylık net 7.940,27 TL’dir.
- Genel Sağlık Sigortası primleri: GSS primleri, asgari ücretin %3’ü üzerinden hesaplanır. 2024 yılındaki artışla tutar tekrar belirlenir.
- Muhtar maaşları: Muhtar maaşları asgari ücretin altında olmamak üzere tekrar belirlenir.
- İntörn doktor maaşları: 2547 sayılı kanunun 29. ek maddesine göre intörn doktor maaşları en az asgari ücret kadar olmalıdır.
- Maden işçi maaşları: Maden Kanunu’na göre maden işçilerinin maaşları en az asgari tutarın iki katı olmalıdır.
Bunların yanı sıra asgari geçim indirimi de asgari tutara göre farklılık gösterir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 32/2 maddesinde aile bireylerinin sayısına göre yapılacak hesaplama açıkça belirtilmiştir. Kazanç elde edilmesiyle ödenmesi gereken gelir vergisi de etkilenenler arasındadır. Asgari ücrete bağlı olarak kazançların da farklılık göstermesi ödenecek gelir vergisini değiştirir. Asgari ücret ve diğer finansal işlemlerinizdeki yıllık değişiklikleri yönetmek için Bizim Hesap’ı tercih edebilirsiniz.
Zamlı Asgari Ücret Ne Zaman Alınır?
Türkiye’de belirlenen yeni asgari tutar 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu artışla işçilerin alacakları maaşlar da yükselmiştir. İşçiler zamlı asgari ücreti Ocak ayının sonunda ya da Şubat başında almaya başlar. Bunda işçilerin maaş alma günleri önemli bir rol oynar.
2024 Asgari Ücret Ara Zammı Olacak mı?
2023 yılında asgari maaşa toplam iki kez zam uygulanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, bu sene belirlenen asgari tutarda ara zam yapılmayacağını belirtmiştir. Bakan, belirlenen tutarın yılda tek güncelleme şeklinde olduğunu söylemiştir.
Yıllara Göre Asgari Ücret Değişimi Nasıldır?
Asgari maaş her yıl zam alarak farklı tutarlarda değişiklik gösterir. İstisna olarak 2022 ve 2023 yıllarında 2’şer kez zam yapılmıştır.
Yıl | Brüt(TL) | Net(TL) |
2024 | 20.002,50 TL | 17.002 TL |
2023 (Temmuz) | 13.414,12 TL | 11.402 TL |
2023 (Ocak) | 10.008 TL | 8.506,80 TL |
2022 (Temmuz) | 6.471 TL | 5.500,35 TL |
2022 (Ocak) | 5.004 TL | 4.253,40 TL |
2021 | 3.577,50 TL | 2.825,90 TL |
2020 | 2.943 TL | 2.324,70 TL |
2019 | 2.558,40 TL | 2.020,59 TL |
2018 | 2.029,50 TL | 1.603,12 TL |
2017 | 1.777,50 TL | 1.404,6 TL |
2016 | 1.647 TL | 1.300,99 TL |
2015 | 1.201,50 TL | 949,07 TL |
2014 | 1.071 TL | 846 TL |
2013 | 978,60 TL | 773,01 TL |