Fiyat Farkı Faturası: Tanımı, Kesim Kuralları ve Uygulamada Önemli Noktalar

Çeşitli durumlarda ürün veya hizmetin öngörülen fiyatı ile gerçekleşen fiyatı arasında fark oluşabilir. Bu durumda “fiyat farkı faturası” dediğimiz bir belge ile bu farkın gösterilmesi gerekir.

Bu yazımızda; fiyat farkı faturası nedir, hangi durumlarda gerekir, fiyat farkı faturası düzenlerken nelere dikkat edilmelidir gibi soruları yanıtladık. Keyifli okumalar!

Fiyat Farkı Faturası Nedir?

Öncelikle “fiyat farkı faturası nedir?” sorusuna cevap verelim. Fiyat farkı faturası, daha önce kesilen bir ticari faturada yer alan tutarda değişiklik olduğunda düzenlenen ek fatura olarak karşımıza çıkar. Bir düzeltme faturası olarak da düşünebilirsiniz.

Farklı sebeplerle düzenlenir ve uzun vadeli projelerde görülme sıklığı daha fazladır. Bunun nedeni ise bu süre boyunca maliyetlerle artış vb. yaşanmasıdır. Böyle durumlarda sözleşmede belirlenen fiyat farkı formülü ile fark tutarı belirlenerek faturada gösterilir.

Ayrıca ihraç kayıtlı fiyat farkı faturası ve tevkifatlı fiyat farkı faturası gibi farklı türleri ile de karşılaşabilirsiniz.

Kısaca fiyat farkı faturası, fiyat değişikliği durumlarında, mali işlemlerin kayıtlarının doğruluğunu sağladığı için önemli ticari fatura türlerindendir. Fatura takibi süreçlerinizde mutlaka dikkate almanız gerekir.

Fiyat Farkı Faturası Neden Gereklidir?

Ticarette fiyat farkı faturası düzenleme ihtiyacı, çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir. Örneğin:

• Sözleşme şartlarına göre teslim sonrası fiyat güncellemesi yapılabilir.
• Kamu ihaleleri ve inşaat sektörü projelerinde, süreç içerisinde yaşanan maliyet artışları faturaya yansıtılabilir.
• Kur farkı veya enflasyon etkisi, sonradan fark faturası düzenlenmesini gerektirebilir.
• Tedarikçi mutabakatı sırasında mal veya hizmet farkı ortaya çıkabilir.

Kısaca döviz kuru hareketlerinden proje süresine kadar pek çok durumda fiyat farkı faturası gerekir.

Bu noktada e-fatura programı kullanmak, fiyat farkı fatura kesimini daha hızlı hale getirir ve tüm süreç daha kolay takip edilebilir. Böylece bir e-fatura mükellefi, fiyat farkı faturasını dijital olarak hızlıca düzenleyebilir.

Fiyat Farkı Faturası mı, İade Faturası mı?

Fiyat farkı faturasının işlevine bakıldığında iade faturası ile karıştırılabilir. Gelin, aralarındaki farkları inceleyelim.

Aralarındaki Temel Farklar

Fiyat farkı faturası, teslim edilen mal veya hizmet sonrasında doğan fiyat farkı veya gelir farkı için düzenlenir. İade faturası ise; müşterinin ürün iadesi yapması, mal/hizmet iadesi yapılması veya stok yönetimi gerektirmesi halinde düzenlenir.

Kısacası fiyat farkı faturası finansal düzenleme amaçlıyken iade faturası ise fiziksel iade işlemlerinde kullanılır.

Hangi Durumda Hangi Fatura Kullanılır?

Doğru fatura seçimi, KOBİ’lerin mali tablolarında hata yapmaması için önemlidir. İşte fiyat farkı faturası ve iade faturası düzenlenmesi gereken örnek senaryolar:

• Fiyat farkı senaryoları: Döviz kurunda dalgalanmalar, maliyet değişimi, anlaşmaya eklenen yeni kalemler gibi durumlarda.
• İade senaryoları: Ürün ayıplı çıkarsa, müşteri cayarsa ya da yanlışlıkla fazla ürün gönderilmişse.

Ticari uygulamalarda fatura seçimi, işletmenizin güvenilirliğini artırır ve yasal süreçlerde sorun yaşamanızı engeller.

Fiyat Farkı Faturası Nasıl Kesilir?

Fiyat farkı faturası kesmek için aşağıdaki detaylara dikkat etmeniz gerekir:

Yasal Dayanak ve Muhasebe Düzenlemeleri

Fiyat farkı faturası ile ilgili detaylar; vergi mevzuatı, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) düzenlemeleri, Türk Ticaret Kanunu ve KDV Kanunu gibi ilgili düzenlemelerde yer alır.

Ayrıca muhasebe standartlarına uygun şekilde düzenlemeniz ve kaydetmeniz gerekir.

Hesaplama Aşamaları ve Formül Uygulaması

Fiyat farkı hesaplaması yaparken birim fiyat değişimi, maliyet farkı, döviz kurunda dalgalanma gibi tutarı etkileyen değişiklikler dikkate alınır.

Fiyat farkı oran hesaplamayı formül örneği üzerinden inceleyecek olursak:

Gerçekleşen Fiyat – Öngörülen Fiyat = Fiyat Farkı

Diyelim 12 bin TL’lik fatura kesildi ancak anlaşmaya ek kalemler eklendi ve artık toplamda 15 bin TL ödenmesi gerekiyor. O halde formüle göre (15.000 – 12.000 = 3.000) 3 bin TL’lik bir fiyat farkı faturası düzenlenmesi gerekiyor.

Eğer ürün veya hizmete KDV dahilse bu tutara KDV’nin de ekleneceğini unutmamak gerekir.

e‑Fatura / e‑Arşiv Süreci ve Kayıt

Fiyat farkı faturaları da artık çoğunlukla e-fatura entegrasyonu ve e-arşiv sistemi üzerinden düzenleniyor. GİB portalı sayesinde faturalar elektronik ortamda hazırlanır, dijital fatura olarak kayıt altına alınır.

Bu yöntemle fatura düzenlemek hem yasal uyumluluğu artırır hem de işletmelere hız kazandırır.

Fatura Seçimi: Satış mı, İade mi?

Fiyat farkı faturasında önemli noktalardan biri, bunun satış faturası mı yoksa iade faturası mı olduğuna karar vermektir.

• Eğer fark tutarı işletmeye ek gelir sağlıyorsa; satış faturası olarak düzenlenir.
• Eğer fark tutarı işletmeye ek gider oluşturuyorsa; iade faturası kesilir.

Bu ayrım, muhasebede gelir kaydı ve gider kaydı üzerinde farklı etki yaratır ve muhasebe farklılıkları oluşturur. O nedenle duruma uygun şekilde düzenlenmesi, verilerin doğruluğu açısından önemlidir.

Fiyat Farkı Faturası Örneği

Bir fiyat farkı faturasına örnek verecek olursak;

• İlk satış faturası: 50.000 TL (farklı para biriminin TL karşılığı)
• Döviz kuru değişikliği sonrası fark: 2.000 TL
• Düzenlenen fiyat farkı faturası: 2.000 TL + ilgili KDV oranı

Bu şekilde fiyat farkı ayrı bir belgeyle kayıt altına alınır.

Fiyat Farkı Keserken Dikkat Etmeniz Gerekenler

Muhasebe kayıtlarınızı doğru olması için fiyat farkı faturası keserken dikkat etmeniz gereken noktalardan bazıları şunlar:

1. Asıl Faturaya Atıf Yapılması

Bahsettiğimiz gibi fiyat farkı faturası, önceden düzenlenen bir faturaya ek olarak düzenlenir. O nedenle asıl faturaya atıf yapılması gerekir. Bunun için;

• Fatura referans numarası mutlaka yazılmalı. Bu, faturanın kimlik numarası gibidir.
• Fatura tarihi, ilişkilendirilmiş fatura, tutar bilgisi eksiksiz şekilde yazılmalı.

2. KDV, Tevkifat ve Vergisel Hususlar

Fiyat farkı faturalarında katma değer vergisi uygulaması, doğru KDV oranı, varsa stopaj ve diğer vergi kesintisi eksiksiz belirtilmelidir. Eğer söz konusu mal veya hizmet KDV’den muaf ise fiyat farkı faturasında da bu detaya dikkat edilmeli.

Aksi halde beyanname yanlış düzenlenecektir.

3. Fatura İçeriği ve Açıklama Netliği

Faturanın açıklama satırı mutlaka net olmalı ve farkın nedenine dair ek bilgi verilmeli. Bu, muhasebe kayıtlarında şeffaflık, doğru belge düzeni, hatasız kayıt sağlar.

4. Tarafların Mutabakatı

Fiyat farkı faturası, ticari mutabakat sağlandığında geçerlilik kazanır. Bu nedenle müşteri onayı, tedarikçi anlaşması ve sözleşme uyumu mutlaka olması gerekir.

Böylece her iki tarafın da bilgisi ve onayı doğrultusunda fiyat farkı faturası düzenlenir.

5. Dövizli İşlemlerde Kur Değişimleri

Eğer ilk fatura yabancı para birimiyle düzenlenmişse fiyat farkı faturası düzenlenirken güncel döviz kuru dikkate alınmalıdır. Kur farkı faturası, döviz cinsinden tutar ve TL karşılığı üzerinden muhasebeleştirilir.

Böylece kambiyo işlemleri, muhasebe kayıtlarında herhangi bir karışıklığa sebep olmadan kaydedilir.

Fiyat Farkı Faturasının Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Fiyat farkı faturalarının eksiksiz şekilde kaydedilmesi, muhasebe kayıtlarının doğruluğu için son derece önemlidir. Fiyat farkı faturasının muhasebe kaydı ise işletmeye gelir ya da gider olarak yansıma durumuna göre yapılır.

• Ek gelir doğuran farklar için gelir tablosuna eklenir.
• Ek gider doğuran farklar için gider kaydı olarak işlenir.

Böylece işletmenin hesap planı ve ticari defter kayıtları, doğruluğunu korur. Bir muhasebe fişi ile kayıt doğrulanır ve fatura kayıt altına alınır. İşte fiyat farkı fatura muhasebeleştirme örnekleri:

Fiyat farkı kaydı

Fiyat farkının muhasebeleştirilmesi

Online’da Fatura Kesmek Biz’de 2 Dakikalık İş!

Bizim Hesap’ta müşterilerinizi kaydedebilir; farklı portallarla uğraşmadan faturanızı saniyeler içinde tek panelden kesebilirsiniz! Siz de siparişten faturaya tüm süreçlerinizde hız kazanmak istiyorsanız Bizim Hesap ile tanışın.