Bağış ve Yardımlar Nasıl Gider Gösterilir?

Bağış ve yardımlar, kâr amacı gütmeyen ödemelerden biri. Bu ödemeleri faturalandırmak da dekonta işlemek de gider olarak göstermek de farklı süreçlere sahip. Bağış giderleri muhasebe kaydı çerçevesinde, bazı kurallara ve mevzuata riayet edilerek, kolaylıkla gider olarak gösterilebilir. Ayni yardım gider gösterme farklı bir süreç olarak öne çıkıyor. Ne var ki nakdi yardım gider gösterme kendi içinde kurallara sahiptir. Bu yazıda bağış ve yardımların gider olarak gösterilmesine dair detaylı bilgileri sizin için derliyoruz. 

Gider Gösterme Nedir?

İşletmelerde en ufak ürün tedarikinden geniş çaplı personel maaş ödemelerine kadar her türlü harcama, gider olarak tanımlanır. Ne var ki harcamaların tamamı değil yalnızca bir kısmı gider olarak gösterilebilir. Bu konuda yasal mevzuat belirlidir ve hangi kalemlerin giderlere dâhil olup olmadığı hukuki beyanlar tarafından tanımlanmıştır. Temelde gider gösterilen harcamaların, şirketin kâr ve etkinlikleri ile bağlantılı olması zaruridir. 

Bağış ve Yardımlar Hangi Koşullarda Gider Olarak Gösterilebilir?

Bağış ve yardımlar genellikle vergi beyannamelerinde gider olarak gösterilmeye açıktır. Bu hem ayni yardım gider gösterme hem de nakdi yardım gider gösterme için geçerlidir. Bunun nedeni, bu harcamaların kâr amacı gütmeyen ve kamu yararına çalışan kuruluşlara yönelik yapılan bir tür destek ödemesi niteliği taşımasıdır. Yasalar çerçevesinde kanunen kabul edilmeyen giderler arasında lüks tüketim, kâr dağıtımı ve özel yaşam harcamaları yer alır. Bağışlar, destekler ve yardımlar ise kolaylıkla gider olarak gösterilir, çünkü bu ödemelerin lüks tüketim ya da özel yaşam harcaması gibi bir yönü yoktur. Yine de bu ödemeler belirli koşullara ve vergi kurallarına tabidir. 

Bağış ve yardım kapsamında, aynı zamanda diğer bağlamlarda kanunen kabul edilmeyen giderler mevcuttur. Kazancın elde edilmesi ya da sürdürülmesiyle alakası olmayan, belgelendirilmeyen, hukuki tazminatlar tarafından etkilenen, dönemsellik ilkesiyle çelişen giderler bunların başında gelir. Genel ve temel olarak kanunen kabul edilmeyen giderlere örnek teşkil etmesi açısından şu tabloyu inceleyebilirsiniz: 

İşletmeler veya bireyler bağış yaptıklarında vergi avantajından faydalanmak istiyorlarsa, en genel hatlarıyla aşağıdaki koşullara dikkat etmelidirler:

• Vergi dairesi tarafından tanınmış bir kâr amacı gütmeyen kuruluşa yapılan bağışlar, genellikle vergi beyannamelerinde gider olarak gösterilmeye müsaittir. Bu kuruluşlar genellikle 501(c)(3) gibi belirli bir vergi muafiyet statüsüne sahiptir.

• Vergi kuralları, bazı türden bağışların belirli bir yüzdesinin gelirinizin belirli bir kısmını aşamayacağına hüküm verir. Bu kural, genellikle toplam gelirin belli bir yüzdesi ya da mutlak bir miktarı olarak belirlenir.

• Bağışlarınızı gider olarak gösterebilmek için, çoğu durumda, bağış yaptığınıza dair belgeler sunmanız gerekir. Bu belgeler, bağış yapılan kuruluş tarafından verilen bir makbuz veya belge olabilir.

• Bağışların vergi beyannamesinde gider olarak gösterilebilmesi için belirli yasal sınırlamalar ve vergi kuralları vardır. Ayni yardım gider gösterme için kurallar farklıdır. Aynı şekilde nakdi yardım için de farklı hükümler söz konusudur. Bu nedenle, vergi danışmanınızla veya vergi uzmanıyla işbirliği yapmak önemlidir. Nakit bağışlar çoğu zaman doğrudan doğruya gider olarak kabul edilirken, maddi olmayan bağışlar için belirli kurallar geçerlilik kazanır.

Hangi Tür Bağışlar Gider Olarak Gösterilebilir?

Bağışların işletme gideri gösterme şeklinde gider kalemine yazılması için bazı kurallara ve hükümlere riayet etmek önem taşır. Ayni yardım gider gösterme ve nakdi yardım gider gösterme konusuna açık bağışları şu şekilde detaylandırmak mümkündür: 

Türkiye için geçerli olan bu bağış türlerinde kâr oranına dikkat edilir. Diğer şartlarlar birlikte değerlendirildiğinde spesifik olarak bu bağışlar gider kalemine yazılabilir. 

Ayni ve Nakdi Yardımlar Gider Olarak Gösterilebilir mi?

Ayni ve nakdi yardımlar belli açılardan gider olarak gösterilen ödemelerdir. Ayni yardım gider gösterme son derece basittir. Ayni yardım maddi karşılığı bulunmayan mal ve hizmet yardımı olarak tanımlanır. Nakdi yardım gider gösterme de son derece kolay bir süreçtir. Nakdi yardım parasal desteği ifade eder. İstisnalardan yararlanmadığı sürece ayni yardımlar nakdi ücrete tabi tutulur. Bu noktada ücret bordrosu, ayni bağış makbuzu ve gider kalemi hazırlamak şart olur. Gelir vergisi tevkifatına dâhil edilen bu yardımlar gider olarak gösterilmeye açıktır. Ek olarak bu konuda belli başlı kurallara riayet etmek gerekir. Bunun için kurumlar vergisi matrahının çerçevesine uymak önem taşır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu bendi ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesi bu konuda açıklayıcıdır. 

Nakdi Yardımlar Nasıl Gider Olarak Gösterilir?

Para bağışı vergi muafiyetine tutulabilen bir ödeme türüdür. Nakdi yardımlar AFAD’a belli bir kârı geçmeyecek bir biçimde %100 gider olarak gösterilebilir. Yine Kızılay ve Yeşilay’a da aynı şekilde bu bağışların tamamı gider kalemine yazılmaya müsaittir. Kamu yararına çalışan dernek ve vakıf kuruluşlarına ise belli kârın %5’ini geçmediği sürece yapılan tüm bağışlar gider olarak gösterilebilir. 

Ayni Yardımlar Nasıl Gider Olarak Gösterilir?

Ayni yardımlar ihtiyaç  sahiplerine ya da eğitim, koruma, geliştirme ve kültür-sanat bağışlarına yapıldığı sürece vergi muafiyetinden yararlanmayı mümkün kılar. Bu noktada KDV hesaplanmadığı gibi vergi borcunun oluşumu ortadan kalkar. Bağışa konu olan ürünler somut ise bunların teslim alındığına dair rapor ve belge düzenlemesi zaruridir. Teslim alınan malların içeriği, miktarı ve tarihi gibi bilgiler kayıt altında tutulmalıdır. Bu sayede ayni yardımlar kolaylıkla gider olarak gösterilir. Söz konusu olan ayni yardım para bağışı şeklinde işliyorsa banka dekontunda ilgili seferberlik kampanyası bilgisi yer alıyor olmalıdır. Tüm bu kurallara riayet edildiği zaman ayni yardımlar gider olarak gösterilir. 

Her Derneğe Yapılan Yardım Gider Olarak Gösterilir mi?

Yapılan yardımın vergi beyannamesinde gider olarak kabul edilebilmesi için belirli koşulların sağlanması gerekir. Bu hem ayni yardım gider gösterme hem de nakdi yardım gider gösterme konusu için geçerlildir. Vergi mevzuatına göre, yardımın kamu yararına yapılmış olması ve belgelendirilmiş olması önem arz eder. Bu bağlamda, vergi mevzuatının belirlediği kurallara ve sınırlamalara uygun olarak yapılan yardımların gider olarak kabul edilme olasılığı yüksektir.

Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıf ve Dernekler Hangileridir?

Vergi muafiyeti tanınan vakıf ve derneklerde aranan en temel nitelik, onların kamu yararını gözeten kuruluşlar olmalarıdır. Türkiye’de Katma Değer Vergisi (KDV) ve diğer belli başlı vergi muafiyetleri tanınan başlıca kuruluş türleri şunlardır: 

• Hastane, klinik, nekahathane, bakımevleri
• Aşevleri
• Yetimhaneler
• Şehit aileleri vakıfları
• Yaşlı ve sakat bakımevleri
• Çocuk eğitimi vakıfları
• Kültür ve yardımlaşma vakıfları
• Akıl hastanesi vakıfları
• Üniversite geliştirme ve destekleme vakıfları
• Doğal hayatı koruma vakıfları
• Yetim ve acizleri koruma vakıfları
• Araştırma vakıfları

Bu ve benzeri pek çok farklı kuruluş türü, vergi muafiyetinden faydalanır. Aynı zamanda bu kuruluşlara yönelik yapılan bağışlar gider olarak gösterilmeye müsaittir. Kâr amacı gütmeyen, özel şirket olmayan, yasalarca tanınan, teyit ve tasdik edilmiş, kamu yararını gözeten her türden kuruluş vergi muafiyeti kapsamına dâhil olabilir.