NACE Kodu Nedir, Ne İşe Yarar?

Yıllardır hayalini kurduğunuz o iş fikrini hayata geçiriyorsunuz. Şirketinizi açıyor ve işinizi resmiyete döküyorsunuz. İşte bu aşamada NACE koduyla karşılaşırsınız.

NACE kodu, hemen herkesin denk geldiği bir kavram. O nedenle hakkında pek çok şey merak ediliyor.

Biz de sizler için

• NACE kodu nedir?
• NACE kodu neden önemlidir?
• İşletmelere sağladığı avantajlar nelerdir gibi soruları yanıtladık.

Yazının sonunda NACE kodu hakkında en çok merak edilen soruların cevaplarını bulacaksınız. Keyifli okumalar!

NACE Kodu Nedir?

Öncelikle “NACE ne demek?” sorusuna cevap verelim. NACE’nin açılımı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne”dir. Yani Türkçe “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması” anlamına gelir.

NACE kodu, ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılması için kullanılan bir kodlama sistemidir. Her iş kolunun NACE kodu olur ve NACE kodları 6 hanelidir. Bu nedenle “altılı faaliyet kodu” olarak da karşımıza çıkar.

Bu kodlar, işletmelerin ekonomik faaliyetlerini sınıflandırır ve aynı zamanda işyerinin tehlike sınıfını da belirler.

NACE kodu sistemi, Avrupa Birliği tarafından oluşturulmuştur.

NACE Kodu Tehlike Sınıfları

Bahsettiğimiz gibi NACE kodu aynı zamanda tehlike sınıflarını da belirler. Türkiye’de işletmelerin faaliyetlerinin niteliklerine göre üç farklı tehlike sınıfı vardır.

• Az Tehlikeli: Ofis-büro işleri, perakende ticaret gibi faaliyetler.
• Tehlikeli: İmalat, boyama gibi faaliyetler.
• Çok Tehlikeli: İnşaat, madencilik gibi faaliyetler.

İşletmenin tehlike sınıfı, iş güvenliği önlemleri ve sigorta primi gibi konularda önemlidir.

NACE Kodunun Amacı Nedir?

NACE kodunun amacını şu şekilde listeyebiliriz:

• İşletmelerin faaliyet alanlarının belirlenmesi.
• İşyerlerinin tehlike sınıflarını belirleyerek uygun iş güvenliği önlemlerinin alınması.
• Verilerin toplanarak istatistiki analizler yapılması.
• Tehlike sınıfına uygun denetimlerin gerçekleştirilmesi.
• Uygun teşvik, hibe ve destek programlarının oluşturulması.
• Vergi, sigorta primi gibi yasal yükümlülüklerin uygun şekilde yerine getirilmesi.

NACE Kodu Neden Önemlidir?

NACE kodunun ne olduğu anlatırken faaliyetleri sınıflandırdığından ve işyerlerinin tehlike sınıflarını belirlediğinden söz etmiştik. İşte bu nitelikleri düşündüğümüzde iş dünyası için büyük önem taşıdığını söyleyebiliriz.

• İşyerlerinin hangi tehlike sınıfına dahil olduğu belirlenir ve bu da o işyerinden alınması gereken önlemleri belirtir.
• İşyerinin uyması gereken yasal yükümlülükleri de netleştirir.
• İşyerlerin denetimi de (hem iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hem de çalışanların sigorta primleri gibi konularda) bu belirli kodlara göre yapılır.
• Ekonomik faaliyetlere yönelik istatistiki bilgiler sayesinde karşılaştırmalar yapılabilir ve gerekli ekonomik politikalar için veri sağlar.
• İşletmelere verilen KOSGEB destekleri, devlet teşvik ve hibeleri de bu sınıflandırmaya göre şekillenir.

NACE Kodu Kimlere Verilir?

NACE kodu, işletmelerin ekonomik faaliyetini sınıflandırdığı için ticari faaliyette bulunan işletmelere ve kişilere verilir. Biraz açacak olursak işletmeler gerek teşviklerden yararlanmak gerekse faaliyet alanlarını belirlemek için NACE kodu alır.

Başlıca şunları sıralayabiliriz:

• şahıs şirketleri,
• anonim/limited şirketler,
• serbest meslek mensupları,
• kooperatifler,
• küçük işletmeler,
• tarım/hayvancılık faaliyeti yürütenler,
• sanayi kuruluşları, vb.

NACE Kodu Nasıl Belirlenir?

NACE kodu, işletmenin ticari faaliyetlerinin niteliğine göre belirlenir.

Bu 6 haneli kodun ilk iki rakamı, o işletmenin ana ekonomik faaliyet türünü belirtir.

Şirketler NACE kodunu; vergi daireleri, Ticaret Sicil Müdürlüğü, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) vb. kurumlar aracılığıyla alabilir.

Örneğin yeni bir işyeri açtığınızı varsayalım. Bu işyerinin Ticaret Odasına kaydında işyerinin faaliyetlerinin niteliğine göre NACE kodu belirlenir.

NACE Kodu Nerelerde Kullanılır?

NACE kodu;

• işletme kuruluşunda (ticaret sicili kayıt işlemlerinde),
• resmi kurumlarda (vergi dairesi, Ticaret Odası, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı gibi) yapılan işlemlerde,
• vergi işlemlerinde,
• teşvik ve destek programlarına başvururken,
• SGK prim hesaplamalarında,
• ihalelere katılırken,
• sektörel risk değerlendirmelerinde,
• ticaret/sanayi odalarına kayıt olurken, vb. durumlarda kullanılır

NACE Kodunun İşletmelere Sağladığı Avantajlar

NACE kodunu yalnızca bir sınıflandırma sistemi olarak düşünmek hatalı olur. Bu kodlama sistemi işletmelere çeşitli avantajlar sunuyor.

• İşletmenin tehlike sınıfını ve buna göre hangi iş güvenliği önlemlerinin alınması gerektiğini belirttiği için işyerinin alacağı iş güvenliği önlemleri tehlike sınıfına uygun olur.
• Bu önemleri alan işletmeler için denetimler kolaylaşır.
• Bazı teşvikler ve vergi avantajları sektör bazlı yapılır. NACE kodu sayesinde işletmeler bu teşviklerden faydalanabilir.
• İşletmelerin ilgili kamu ihalelerine katılabilmesinin önünü açar.
• Çeşitli resmi işlemlerde NACE kodu kullanmak zorunludur. Böylece NACE kodu ile işletmeler bu işlemleri daha hızlı tamamlar.
• İşletmeler mevzuata uygun hareket etmiş olur.
• NACE kodu Avrupa’da standart bir sistemdir. Bu nedenle yurtdışına iş yapmak isteyen işletmeler için bir avantajdır.
• Bankalar sektöre özel kredi avantajı vb. sağlayabilir. NACE kodu, bu avantajlardan faydalanmanızı sağlar.

NACE Kodu ve SGK İş Kodu Arasındaki Farklar

NACE kodu, işletmeleri ekonomik faaliyetlerinin niteliklerine göre sınıflandırılmasını sağlayan bir kodlama sistemidir. Ayrıca işyerinin tehlike sınıfını da belirtir.

SGK iş kodu ise çalışanların mesleklerinin tanımlanması için kullanılan bir kodlama sistemidir. SGK iş kodu (meslek kodu olarak da bilinir) ile çalışanın haklarının korunması amaçlanır.

Yani özetle, NACE kodu işletmenin ekonomik faaliyetini sınıflandırırken SGK iş kodu çalışanların mesleklerini sınıflandırır.

Sıkça Sorulan Sorular