Yatırım ile ilgilenenlerin en fazla takip ettikleri konulardan biri de bedelsiz sermaye artırımıdır. Peki, bedelsiz sermaye artırımı tam olarak nedir ve yatırımcıları nasıl etkiler?
Bu yazımızda, bedelsiz sermaye artışının ne anlama geldiğini, yatırımcıların portföylerine etkilerini ve çok daha fazlasını inceledik. Keyifli okumalar!
Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir ve Ne Anlama Gelir?
Bedelsiz sermaye artırımı, bir şirketin var olan sermayesini, mevcut hissedarlarına bedelsiz yeni hisse senetleri dağıtarak artırması anlamında kullanılır.
Bu olayda şirketin hissedarlarına herhangi bir ücret talebi olmadan fazladan hisse senetleri dağıtılır. Bedelsiz ismi de buradan kaynaklanır.
Sonuçta söz konusu şirketin hissedarları önceleri sahip oldukları hisse senetlerinin yanı sıra fazladan hisse senedi sahibi olarak şirketin ödenmiş sermayesindeki artışa katkıda bulunurlar. Bedelsiz sermaye artırımında ayrıca nakit girişi olmaksızın şirketin sermayesinin fazlalaşması amaçlanır.
Bu işlem sayesinde bedelsiz sermaye artırımı kararı alan şirket hisselerinin değerini düşürmeksizin daha çok hisse senedi üretirler.
Sermaye Artırımının Avantajları
Bedelsiz sermaye artırımının bazı avantajları:
- Mevcut hissedarlara hiçbir bedel beklemeden hisse dağıtmak, yatırımcıların şirketle olan bağını güçlendirir.
- Hisse adedini artırmak, daha fazla yatırımcının gelmesini sağlayabilir. Üstelik hisse fiyatının düşmesi de yatırımcı artışını hızlandırır.
- Bedelsiz sermaye artırımlarını, şirketin finansal olarak güçlü olduğunu ifade eder. Bu da olumlu bir algı oluşturur.
Sermaye Artırımının Dezavantajları
Bedelsiz sermaye artırımının getirebileceği bazı dezavantajlar:
- Hisse sayısı artar ve hisse fiyatı düşer. Bu genellikle kısa süren bir değişimdir ama yatırımcılar için bir risktir.
- Hisse başına elde ettiğiniz kar azalır. Yatırımcıların gözünde olumsuz bir algı oluşturabilir.
- Yatırımcının hisse adedi artsa da toplam değer değişmez.
Şirketler Neden Bedelsiz Sermaye Artırımı Yapar?
Bedelsiz sermaye artırımında amaç;
- şirketin geleceği için hesap edilen sermaye yapısını kuvvetlendirmek,
- yatırımlarının finanse edimini sağlamak,
- şirketin iç kaynaklarını artırmak,
- yeniden değerleme artışları yapmak ve
- mali yapılarını düzeltmektir.
Tüm bu planlanan olumlu hesaplara rağmen bedelsiz sermaye artırımı ile hissedarların payları muğlaklaşabilir ya da hisse senedi fiyatları dalgalanabilir. Yani bedelsiz sermaye artırımında önemli olan şirketlerin stratejik planlamalarına ya da yatırımcıların risk alma ataklıklarına dikkat etmektir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Hangi Kaynaklardan Yapılır?
Bedelsiz sermaye artırımı tamamen şirketin öz kaynaklarıyla yapmış olduğu bir artırım çeşididir. Bedelsiz sermaye artırımı yapılırken hissedarlardan herhangi bir ücret talep edilmez. Piyasaya yeni sürülen hisse senetleri bedelleri işletme tarafından ödenerek hissedarlara dağıtılır.
Bedelsiz sermaye artırımı kararı sonrasında hissedarlara dağıtılacak olan hisseler, hissedarların hesaplarına herhangi bir işlemde bulunmaksızın, otomatik bir şekilde geçer.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Kararı Nasıl Alınır?
Bedelsiz Sermaye Artırımı kararı söz konusu şirketin genel kurul kararı sonrasında alınır.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Süreci Nasıl İşler?
Bedelsiz sermaye artırımı sürecini şu şekilde özetleyebiliriz:
- Bedelsiz sermaye artırımı süreci, şirketin bu kararı genel kurulda alması ile başlar.
- Bu karar alınmadan önce tüm planlamaların ve programların dikkatle yapılması önemlidir.
- Karar alındıktan sonra şirketin var olan sermayesi bilançoda mevcut olan ana sermaye bileşenleri kullanılarak artırılır. Şirketten fazladan nakit çıkışı olmaz.
- Bunun yerine öz kaynaklar sermayeye dönüştürülür.
- Netice itibariyle hem hisse senedi sayısı artar hem de şirketin sermayesi. Böylelikle bedelsiz sermaye artırımı süreci tamamlanır.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Hesaplama Yöntemleri Nelerdir?
Bedelsiz sermaye artırımı, var olan hissedarların sahibi oldukları hisse senetlerinin toplam kıymetine etki etmez. Bedelsiz sermaye artırımının tesir ettiği şirketin ödenmiş sermayesi üzerindedir. Şirketin ödenmiş sermayesi bedelsiz sermaye artırımı neticesinde artar.
Bedelsiz sermaye artırımı sonucunda üretilen hisse senetlerinin toplam değeri ile ödenmiş sermaye tutarının artışı doğru orantıda artar ya da azalır.
Bedelsiz Sermaye Hesaplama Örneği
Bir hesaplama örneği ile inceleyelim:
Bedelsiz sermaye artırımı öncesi lot miktarı 1.500, hisse fiyatı 8 TL ve bölünme oranı %150 olarak varsayalım.
- Elde edilecek lot miktarı: 1.500 x 150 / 100 = 2.250 lot
- Bedelsiz sonrası elde edilecek lot miktarı: 1.500 + 2.250 = 3.750 lot
- Bölünme öncesi hisse fiyatı: 8 TL
- Bölünme öncesi hisse değeri: 1.500 x 8 = 12.000 TL
- Bölünme sonrası yeni fiyat: 8 / (1 + 1,5) = 3,2 TL
- Bölünme sonrası hisse değeri: 3,2 x 3.750 = 12.000 TL
Hisse adedindeki artışa rağmen hisse değerinin sabit kalma nedeni, aynı kârın daha fazla hisseye bölünmesidir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Sonucunda Hisse Dağılımı Nasıl Değişir?
Bedelsiz sermaye artırımın şirkete sunduğu birçok avantaj olsa da bunun yanında dezavantaj da vardır. Bedelsiz olarak mevcut hissedarlara yeniden ve ayrıca hisse dağıtılması ile birlikte hissedarların paylarının muğlaklaşması gibi durumlar ortaya çıkar.
Ayrıca hisse sayısında artış meydana gelir. Hisse senetlerinin likiditesi bedelsiz sermaye artırımı dolayısıyla yükselir. Bu yüzden satışı sermaye artırımı evvelinde güçleşen hisse senetlerinin alım ya da satış işlemlerini kolaylaştırır.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda bedelsiz sermaye artırımının hisseyi hem olumsuz hem de olumlu yönden etkilediği bir gerçektir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı için Gerekli Belgeler Nelerdir?
Bedelsiz sermaye artırımında bazı belgeler gerekir:
- İhraç edilecek paylara ilişkin ihraç belgesi.
- Başvuruda bulunacak ortaklığın yetkilileri arasında doldurulacak dilekçe ve formlar.
- Form ilavesinde bulunan bilgi ve evraklar.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Sermaye Piyasası Kurulu Onayı Gerekir mi?
Evet, bedelsiz sermaye artırımında hem artırıma gidecek olan şirketin genel kurul kararına hem de sermaye piyasası kurulunun onayına ihtiyaç duyulur. İkisinden birinin onayı olmadan bedelsiz sermaye artırımı gerçekleşemez.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Vergilendirilir mi?
Bedelsiz sermaye artırımı ile elde edilen herhangi bir kâr ve gelir artıran bir etki bulunmadığından bedelsiz sermaye artırımı vergiye tabi tutulmaz.
Dolayısıyla elde edilen hisse senetleri Kurumlar Vergisi Kanununun dışında kabul edilir.
İlginizi çekebilir: Kurumlar Vergisi Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Bedelsiz Sermaye Artırımı Yatırımcıyı Nasıl Etkiler?
Bedelsiz sermaye artırımının yatırımcıya etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Hisse kazanımı: Bedelsiz sermaye artırımında yatırımcı yani hissedar, herhangi bir ödeme yapmadan ek hisse kazanmış olur.
- Düşen Fiyat: Ancak hisse artışı ile beraber fiyat, artırım oranına göre düşer. Yani yatırımcının toplam yatırım değeri değişmez. Bunu yerine hisse/fiyat değişikliği olur. Bu süreçte yatırımcının herhangi bir işlem yapmasına da gerek yoktur.
- Dalgalanma: Ayrıca hisse fiyatının düşmesi, hissenin ucuzladığının düşünülmesi ve alış-satış işlemlerinin artmasına neden olur. Bu da kısa süreli dalgalanmalar oluşturabilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı ile Nakit Sermaye Artırımı Arasındaki Fark Nedir?
Nakit sermaye artırımında bir şirketin esas sermayesini artırmak için mevcut ortaklara ve yeni yatırımcılara ilave hisse senedi çıkarılır. Bu süreçte hisse senetlerine belirli bir bedel ödenir ve bu bedel şirketin sermayesine eklenir.
Bedelsiz sermaye artırımında ise şirketin iç kaynakları kullanılarak sermaye artırılır. Bu süreçte hissedarlardan ödeme alınmaz, yeni hisse senetleri şirketin iç kaynakları ile finanse edilerek hissedarlara dağıtılır.
Bedelsiz sermaye artırımı şirketin genel kurulda alınan kararla yapılır ve dış kaynak kullanılmaz.
