Covid-19 ile gelen işveren fesih yasağına dair öğrenmek istediklerinizi kaleme aldığımız bu yazıda sorularınıza cevaplar bulabilirsiniz.
Oldukça zor günlerden geçtiğimiz bu dönemlerde ekonomik dengeler ve dolayısıyla da işveren-çalışan dengeleri de çok değişti. İşten çıkarmaların ya da iş bırakmaların kontrolsüz bir şekilde gelişmesinin ekonomiye olan etkisi düşünülünce de bu konuda yasalar gereğinde bir aksiyon alındı. Buna, yani “İşveren Fesih Yasağı”na göre kanunların kapsamını da sizin için anlattık.
Covid-19 Sürecinde Yasalaşan İşveren Fesih Yasağı Nedir?
Bahar mevsiminin başlangıcından itibaren tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de etkisini hızla göstermiş olan Covid-19 süreci yüzünden getirilmiş olan İşveren Fesih Yasağı henüz kaldırılmış değil. Her ne kadar 1 Haziran itibari ile üretim süreçlerinin normale dönmesi, çalışma yaşamının rutinine kavuşması mümkün olmuş olsa da işten çıkarmalarla ilgili denetim sürüyor.
7244 sayılı Torba Kanunu kapsamında yer alan İş Kanunu’na tabi olan ya da olmayan her türlü hizmet sözleşmesi için şartlar yenilendi. 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren üç ay süre boyunca, İş Kanunu’nda bulunan 25. Maddenin birinci fıkrasının ikinci bendinde veya diğer ilgili hükümlerde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında” işveren tarafından fesih işlemi gerçekleştirilemeyecektir.
Hangi Durumlarda İşveren Fesih Verebilir?
Yasaklar haksız yere işten çıkarılmaların da önüne geçmek, çalışanların zor durumda kalmasını engellemek adına bazı düzenlemeler içeriyor. Global çapta yaşanan Covid-19 krizi dolayısıyla normal şartlar altında gerçekleşebilecek olan bazı prosedürler geçerliliğini kaybediyor.
Bu yasak kapsamında ise:
- İşçinin 25/2 ile belirtilmiş olduğu gibi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması,
- Belirli süreli iş sözleşmesinin tarihi itibari ile sona ermesi,
- İş yerinin kapanması ve/veya işin sona ermesi şartları haricinde bir fesih işlemi gerçekleşmeyecektir.
Ancak bahsi geçen şartların söz konusu olması halinde işveren fesih işlemini gerçekleştirebilir.
Yasak Neleri Kapsar?
Aslında yasak sadece işverenler için geçerli olmuş durumdadır. Bahsi geçen yasa ile birlikte gelmiş olan düzenleme işçinin fesih durumlarını kapsamamaktadır. İşçi hala aşağıdaki durumlarda fesih işlemi gerçekleştirebilir:
- Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi,
- Belirli ve belirsiz süresi iş sözleşmesinin kapsamında gerçekleşen istifa,
- Emeklilik, toptan ödeme, malulen emeklilik, askerlik, kadın işçinin evlenmesi, emeklilik için yaş hariç olmak üzere diğer şartların tamamlanması; sözleşme sona ermeden aynı işverene ait başka bir iş yerine nakil olma hali,
- Sağlık sebepleri,
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı.
Gündemin normale dönüp dönmeyeceği hala net olarak kestirilemese bile 17 Nisan 2020 ile 17 Temmuz 2020 arasındaki dönemde geçerli olması planlanan yasa kapsamı yukarıdaki gibidir. Ancak son zamanlarda giderek artan vaka sayıları yine akıllara aynı soruları getiriyor; sokağa çıkma yasakları başlar mı, işten çıkarmalar olur mu? Bu kaygıların hala gündemde olması ve etkisinin azalmaması alınmış olan bazı tedbirlerin ve çıkarılan bazı kanunların yinelenmesini, süresinin uzatılmasını gerekli kılıyor. 2.3 milyon işçinin yararlandığı işten çıkarma yasağı 3 ay daha uzatıldı. Gerekli görüldüğü takdirde sektörel olarak ya da ayrı ayrı olarak Cumhurbaşkanı’nın bu süreyi 6 aya kadar uzatma yetkisi de bulunuyor. Bu doğrultuda işçilerin de sahip oldukları hakları yakinen takip etmesi, işverenin de hala sahip olduğu bazı sabitlere göre aksiyon alması beklenmektedir. Fakat bu karardan farklı olarak son yapılan kabine toplantısı kararı ile işveren fesih yasağı bitişi bir ay daha uzatılarak bu yasağın 17 Eylül tarihinde sona ermesi kararlaştırılmıştır.
