20.02.2023

İş Kazası Bildirimi Nedir ve Nasıl Yapılır?

İş Kazası Bildirimi Nedir ve Nasıl Yapılır?

İş yerlerinde meydana gelebilecek kazalar neticesinde, çalışanların ya da iş yerindeki herhangi bir unsurun zarar görmesi, iş göremez hale gelmesi tüm işletmelerin korkulu rüyasıdır. İşletme sahipleri için vicdani, ahlaki, açıdan da yaralayıcı olabilen iş kazaları maddi kayıpları da beraberinde getirir. Üstelik iş yeri kazalarında, ihmal tespit edilmesi durumunda hukuki yaptırımlar da uygulanabilir.

Alınan tedbirlere, eksiksiz uygulanan prosedürlere rağmen iş kazaları gerçekleşebilir. İş kazalarının getirdiği maddi ve hukuki yükümlülüklerden korunabilmek adına işletmelerin atması gereken adımların başında ise iş kazası bildirimi gelir. İş kazası bildirimi nedir, iş kazası bildirimi nasıl yapılmalı, iş kazası bildirimleri hangi durumlarda yapılır gibi iş kazası bildirimi hakkında bilmeniz gereken tüm detayları sizler için derledik.

İş Kazası Nedir?

İş kazaları, bir iş yerinde ya da iş yeri dışında o işle ilgili meydana gelen kaza sonucu çalışanların yaralanması, ölümü ya da psikolojik travmayla sonuçlanabilen durumlardır. Ülkemizde iş kazası ile ilgili tüm hususlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesinde açıklanır. İlgili kanunda yapılan iş kazası tanımlamasına göre; bir kazanın iş kazası olabilmesi için mekan, zaman ve durum kavramları ön plana çıkar.

Bir kazanın iş kazası sayılabilmesi için gereken şartlar şöyle sıralayabiliriz:

  • Kazada mağdur olan kişi sigortalı çalışan olmalıdır.
  • Kanunlarda belirtilen durumlara uygun bir şekilde kaza gerçekleşmelidir
  • Kaza sonucu işçinin bedenen ya da mental olarak zarar görmüş olması gerekir.
  • Olayda nedensellik (illiyet) bağı kurulabilmelidir. Özetle hukuki sonuç ile sonucu ortaya çıkaran olguların arasındaki bir bağ olmalıdır. Yani, iş kazasında işveren ile işçi arasında bir neden sonuç ilişkisi aranır. Üçüncü bir kişinin kusuru bulunduğu kazalarda illiyet bağı kurulmadığı için iş kazası tanımı dışına çıkılmış olur.

İş Kazası Bildirimi Nedir?

Yukarıda sıraladığımız şartların oluştuğu durumlarda meydana gelen iş kazalarında; işverenin ilgili birimlere bu kazayı bildirme sorumluluğu vardır. İş kazası bildirimi olarak tanımlanan yetkili kamu kurumlarını haberdar etme süreci, olayın iş kazası olarak kayıtlara geçmesinin tek yoludur ve kanunlarımıza göre zorunludur.

İş kazası bildirimi sayesinde işverenin kanunlarca belirtilen yükümlülükleri doğacağı gibi çalışanın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanan haklar ve hizmetlerden faydalanması sağlanır. Örneğin, iş kazası yaşayan çalışanın iş göremezlik ödeneği, vefat durumunda maaş bağlanması gibi hakların alınabilmesi için iş kazası bildirimi mecburidir.

Yaşanan iş kazasında işverenin kusurlu bulunması durumunda, yükümlülükler arasında cezai yaptırımlar da olabilir. Ayrıca daha önceden iş kazalarıyla ilgili sigorta ya da finansal ürünler satın alan işverenler, buradaki haklarını alabilmeleri için iş kazası bildirimi raporu zorunludur.

İş Kazası Bildirimi Yapılması Gereken Durumlar Neler?

Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için aranan şartları yukarıda sıralamıştık. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, iş kazası bildirimi yapılabilmesi için gerekli durumları da tanımlar. Buna göre iş kazası bildirimi yapılmasını gerektiren iş kazası olarak değerlendirilen durumlar şöyledir:

  • Sigortalı çalışanların, işle ilgilenirken iş yerinde yaşanan her türlü olay,
  • Sigortalı çalışanların, işveren tarafından iş yeri dışında görevlendirildiği durumlarda yaşanan olaylar (Asıl işini yapıyor olma şartı aranmaz. Örneğin görevlendirdiği yerde mola verdiği sırada yaşanan kazalar da iş kazası sayılır.),
  •  Kadın sigortalı çalışanların kanuni hakkı olan çocuğunu emzirmek için ayrılan sürelerde maruz kaldığı zararlar,
  • Sigortalı çalışanların, iş yerlerine geliş gidişleri için sağlanan taşıtların karıştığı trafik kazalarında bedenen ve ruhen zarar gördüğü durumlar.

İş Kazası Bildirimi Süresi Nedir?

İş kazası bildirimi, kazanın meydana geldiği günden itibaren 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na yazılı olarak iletilmelidir. İş kazası bildirimi, e-devlet üzerinden iş kazası bildirim formu online olarak doldurularak da yapılabilir. Bildirimi işverenin kendisi ya da kanunlarca yetkili olarak nitelendirilen kişiler yapabilir. İşverenlerin olay yerinde olmadığı iş kazalarında, bildirim süresi işverenin öğrendiği andan itibaren başlar. Bu süre tarım işçileri için 2 iş günü olarak belirlenmiştir.

4b kapsamında çalışan sigortalıların da iş kazasının bildirme yükümlülüğü vardır ve süre yine 3 iş gündür. Çalışanlar için 3 günlük süre, yaşadığı kaza sonuçlarının bildirimde bulunmasına engel teşkil etmediği ilk anda (1 ayı geçmemek koşuluyla) başlar.

İş Kazası Bildirimi Yapmama Para Cezası

İş kazası bildirimini belirtilen süreler içerisinde yapmayan işveren para cezası ile cezalandırılır. Para cezaları tutarları iş yerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak sınıflandırılarak belirlenir. İş kazası bildirimini 3 günlük süre içerisinde yapmayan işletmeler için 2023 yılında uygulanan para cezaları şöyle:

Çalışan sayısı 10 kişiden az ise;

  • Az Tehlikeli İş yerlerinde: 15.529 TL
  • Tehlikeli İş yerlerinde: 19.411 TL
  • Çok Tehlikeli İş yerlerinde: 23.293 TL

Çalışan sayısı 10-49 kişi arasında ise;

  • Az Tehlikeli İş yerlerinde: 15.529 TL
  • Tehlikeli İş yerlerinde: 23.293 TL
  • Çok Tehlikeli İş yerlerinde: 31.058 TL

Çalışan sayısı 50 ve üzerinde ise;

  • Az Tehlikeli İş yerlerinde: 23.293 TL
  • Tehlikeli İş yerlerinde: 31.058 TL
  • Çok Tehlikeli İş yerlerinde: 46.587 TL

İş Kazası Bildirimi Yapıldıktan Sonra Ne Olur?

İş kazası bildirimleri, bir işletmeden meydana gelen iş kazasından sonra ilgili makamları haberdar etmek için ilk adımdır. İş kazası bildirimini 3 iş gün içerisinde yapmak zorunda olan işverenler, kolluk güçlerine ise derhal haber verme yükümlülüğündedir.

SGK’ye iş kazası bildiriminin yapılması ve kolluk kuvvetlerine haber verilmesiyle birlikte hukuki süreçler başlatılması için zemin hazırlanmış olur. İşverenler, iş kazası bildirimini yaptıktan sonra olaya ilişkin gerekli kayıtları, delilleri, fotoğrafları, videoları hazırlamalıdır. Bu veriler iş kazası araştırma raporu olarak derlenmeli ve talep edilmesi durumundan adli makamlara sunulabilir durumda olmalıdır.

Yapılan incelemeler ve adli süreçler neticesinde işverenin kusurlu olup olmadığı belirlenir ve sonuca göre işverene yaptırım uygulanabilir. Öte yandan iş kazası yaşayan çalışanlar da hukuki süreç başlatabilir ve iş kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

İş Kazası Bildirimi Sonrası Çalışanların Hakları Nelerdir?

İş kazası bildirimi neticesinde yapılan incelemeler ve hukuki süreçler neticesinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, bedenen veya ruhen zarar gören ya da vefat eden çalışanlara bazı haklar tanınır. SGK tarafından çalışanlara sunulan haklar şöyledir:

  • Geçici süreli iş göremezlik döneminc günlük geçici iş göremezlik ödeneği,
  • Vefat durumunda sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması,
  • Sürekli iş göremezlik geliri,
  • Vefat gerçekleşirse sigortalı için cenaze ödeneği,
  • Vefat eden sigortalının gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği.

İş kazası neticesinde zarar gören çalışanlar için sunulan bu haklar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır. Ancak çalışanlar iş kazası sonrasında bu hakların yanı sıra işverene iş kazası da açabilir. Bu davalar neticesinde kazanılan tazminatlar ise işletmeler tarafından karşılanır. İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davaları için zaman aşımı süresi ise kazanın gerçekleştiği günden itibaren 10 yıldır.

Şirketinizi yönetirken kontrolü elden bırakmamak, finansal açıdan yönetim kalitenizi ve performansınızı artırmak isterseniz Bizim Hesap ailesine hemen katılabilirsiniz. Ek maliyetlerle karşılaşmadan, kurulum ya da personel eğitimi ile zaman kaybetmeden sadece 3 adımda Bizim Hesap’ın avantajlı dünyasıyla tanışarak finansal ve mali operasyonlarınızı tek ekrandan takip etmenin ayrıcalığını yaşayın.

Hemen Tanışalım

BizimHesap ile şirketinizin Ön Muhasebe, e-Fatura, e-Arşiv ve tüm e-Ticaret operasyonunu tek platform üzerinden verimli bir şekilde yönetebilirsiniz.