Faturalarda yer alan indirimlerin muhasebe kayıtları, karmaşık bir konu gibi görünebilir. Özellikle fatura altı iskonto, hem KDV hesaplamasını hem de muhasebe kayıtlarını etkilediği için dikkat gerektirir.
Muhasebe kayıtlarınızda herhangi bir karışıklık olmaması için bu yazımızda;
- fatura altı iskonto nedir,
- nasıl hesaplanır ve
- KDV’ye etkisi nedir gibi daha pek çok detayı sizler için ele aldık.
Fatura Altı İskonto Ne Demek?
Fatura altı iskonto kavramını açıklamadan önce iskonto tanımına değinelim. İskonto, “bir ürün ya da hizmetin fiyatında yapılan indirim” demektir.
Fatura altı iskonto ise faturada yer alan ürün veya hizmet bedelinin tamamı hesaplandıktan sonra toplam tutar üzerinden uygulanan indirimdir. e-Fatura dahil olmak üzere tüm fatura türlerinde “toplam tutar indirimi” olarak gösterilir.
Kısaca fatura altı iskonto, genel iskonto uygulamasının fatura indirimi şeklinde yapılmasıdır.
Fatura Altı İskonto Türleri
Fatura altı iskonto türleri, indirimin nasıl hesaplandığına ve hangi ticari koşula dayandığına göre değişir. En yaygın fatura altı iskonto türleri şunlardır:
- Oransal İskonto: Toplam fatura tutarına belirli bir yüzde uygulanarak indirim yapılır.
- Tutar Bazlı İskonto: Yüzde yerine sabit bir indirim tutarının faturanın sonunda düşülmesiyle hesaplanır.
- Kampanya İndirimi: Bu tür indirimler genellikle belirli ürün, dönem veya müşteri gruplarına yönelik yapılır ve fatura altı iskonto olarak gösterilebilir.
- Ödeme Şekline Bağlı İskonto: Peşin ödeme veya erken ödeme gibi durumlarda sağlanan avantajları ifade eder.
Tüm bu uygulamalar muhasebede ticari indirim türleri kapsamında değerlendirilir ve fatura üzerinde açıkça gösterilmesi gerekir.
Fatura Altı İskonto Nasıl Hesaplanır?
Fatura altı iskonto hesaplama, ürün ya da hizmetin toplam bedeli belirlendikten sonra yapılır. İskonto, net tutar üzerinden indirim şeklinde uygulanır. KDV ise iskonto düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden hesaplanır.
Yüzde iskonto hesabı için kullanılan temel indirim formülü şu şekildedir:
İskonto Tutarı = Net Tutar x İskonto Oranı (%)
İskonto tutarı düşüldükten sonra kalan tutar, matrah hesaplama açısından da esas alınır. Bu matrah üzerinden KDV hesaplanarak fatura tutarı oluşturulur. Böylece fatura altı iskonto, hem vergi matrahını hem de ödenecek toplam tutarı etkiler.
e-Fatura ve e-Arşiv Faturada Fatura Altı İskonto Nasıl Gösterilir?
e-Fatura ve e-arşiv faturada fatura altı iskonto, satır bazlı değil toplam fatura tutarı üzerinden uygulanacak şekilde gösterilir. e-Fatura iskonto gösterimi, GİB’in UBL-TR standartlarına uygun olarak faturanın “İskonto/Artırım” alanında yapılır.
Uygulamada kullanılan iskonto alanı, fatura toplamları bölümünde yer alır ve bu alana indirim tutarı ya da oranı girilir. Sistem, dijital fatura iskonto işlemi sırasında indirimi otomatik olarak toplam tutardan düşer ve KDV matrahını iskonto sonrası tutara göre yeniden hesaplar.
Özetle e-fatura ve e-arşiv faturada fatura altı iskonto,
- entegratör üzerinden ilgili iskonto alanına girilir,
- fatura toplamlarında gösterilir ve
- vergi hesaplamaları, mevzuata uygun şekilde otomatik olarak güncellenir.
Fatura Altı İskontonun Normal İskontodan Farkı Nedir?
Fatura altı iskonto ile normal (satır) iskonto arasındaki temel fark, indirimin uygulandığı aşamadır.
- Satır iskontosunda her bir mal veya hizmet kalemi için ayrı ayrı indirim yapılır.
- Fatura altı iskonto da ise tüm kalemler toplandıktan sonra uygulanan bir genel toplam indirimidir.
- Satır iskontosu, ürün bazında fiyatı düşürürken; fatura altı iskonto toplam bedel üzerinden hesaplanır.
- KDV matrah etkisi açısından ise her iki iskonto türünde de KDV, indirim düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden hesaplanır.
Bu iki yöntemde indirim hesaplama yöntemi farklı olsa da her ikisi de ticari indirim türleri içinde yer alır. Özetle iki iskontodaki fark, indirimin nerede ve nasıl uygulandığı ile ilgilidir.
Fatura Altı İskontoların Muhasebe Kaydı
Fatura altı iskontoların muhasebe kaydı, faturanın net tutarı üzerinden yapılır. Bu tür indirimler, ayrı bir gider olarak değil satış tutarını azaltan bir unsur olarak ele alınır. Bu nedenle iskonto muhasebeleştirme sürecinde satış gelirleri düzeltilir.
Düzenlenen muhasebe fişi üzerinden yevmiye kaydı yapılırken brüt satış yerine iskonto düşülmüş net satış tutarı dikkate alınır. Satış işlemi, satış hesaplarına kaydedilir ve gerekirse “600 hesap düzeltme” yapılarak satış geliri netleştirilir.
Yani fatura altı iskonto, muhasebede satış hasılatını azaltan bir ticari indirim olarak kaydedilir ve yevmiye kayıtları da net tutar üzerinden oluşturulur.
Fatura Altı İskontonun KDV’ye Etkisi
Fatura altı iskontolar KDV matrahını doğrudan etkiler. Fatura toplamı üzerinden indirim düşüldükten sonra kalan tutar vergiye tabi olur. Bu nedenle iskonto sonrası KDV hesaplama, indirim uygulanmış net tutar üzerinden yapılır.
Muhasebe ve vergi uygulamalarında fatura altı iskonto, vergi matrahı düzeltmesi niteliğindedir. KDV dahil fiyat üzerinden satış yapılmış olsa bile iskonto tutarı çıkarılır ve indirimli KDV hesabı, iskonto düşüldükten sonraki matrah esas alınarak hesaplanır.
Kısaca fatura altı iskonto, KDV’nin daha düşük bir matrah üzerinden hesaplanmasını sağlar ve faturada KDV tutarını azaltır.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Fatura altı iskonto KDV’den önce mi sonra mı uygulanır?
Fatura altı iskonto, KDV hesaplanmadan önce uygulanır ve KDV, iskonto düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden hesaplanır.
2. Oransal (yüzdelik) fatura altı iskonto nasıl hesaplanır?
“Toplam net tutar x belirlenen iskonto oranı” formülü ile iskonto tutarı bulunur. Kalan tutar, KDV matrahını oluşturur.
3. Fatura satırındaki indirim ile fatura altı iskonto arasındaki fark nedir?
Satır indirimi, her ürün veya hizmet kalemine ayrı ayrı uygulanır. Fatura altı iskonto ise faturanın genel toplamı üzerinden uygulanır.
4. Fatura altı iskonto tüm faturalar için geçerli midir?
Mevzuata aykırı olmamak şartıyla, alışverişe konu olan mal ve hizmet satışlarında düzenlenen tüm faturalarda uygulanabilir.
