2013’ye yayımlanan 426 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğ ile Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar (kısaca YN ÖKC ya da Yeni Nesil ÖKC) hayatımıza girdi. 2023’te 557 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğ ile de zorunluluk kapsamındaki mükelleflerin eski cihazları 01.07.2024 tarihine kadar YN ÖKC ile değiştirmeleri zorunlu tutuldu.
Şimdi, 10 Ocak 2025 tarihinde Eski Nesil ÖKC’ler kullanıma kapatılacak ve YN ÖKC tekrar gündemde.
Yeni Nesil ÖKC zorunluluğu kapsamında olanlar, muaf tutulanlar, Yeni Nesil ÖKC avantajları gibi noktaları ve çok daha fazlasını sizler için derledik.
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC) Nedir?
Yeni Nesil ÖKC’ler hem yazar kasa hem de POS işlevine sahip cihazlardır. Ayrıca bu cihazlar bilgisayar tabanlıdır ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemine güvenle ve kolayca veri aktarabilir.
Yani bu cihazları, Eski Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlara bazı teknik yeniliklerin getirilmiş versiyonları gibi düşünebilirsiniz.
YN ÖKC’ler iki türe ayrılıyor;
- Bünyesinde banka POS’u barındıran EFT-POS Özellikli YN ÖKC,
- Bünyesinde banka POS’u barındırmayan haricen POS cihazı bağlanabilen Basit / Bilgisayar Bağlantılı YN ÖKC.
Yeni Cihazların Sahip Olması Gereken Özellikler
GİB yayımladığı YN ÖKC Teknik Kılavuzu’na göre Yeni Nesil ÖKC’lerde olması gereken teknik özellikler, özet olarak şu şekilde sıralayabiliriz:
İşletim Sistemi
YN ÖKC’lerin işletim sistemi en az 32 bit veya daha yüksek veri işleme kapasitesine sahip olmalı. Ayrıca ÖKC TSM Merkezine veri göndermek, uzaktan yönetim, şifreleme, I/O (Input/Output), fiş düzenleme vb. işlemleri aynı anda çoklu işlem (multiprocess) özelliği ile yapabilmeli.
Veri Tabanı
YN ÖKC’lerde veri kaydetme, düzenleme, sorgulama ve raporlama özelliği olmalı. Üstelik yapılan satışların ayrıntılı istatistiklerin çıkarılabilmesi için ana ürün grubu ve alt ürün grubu ayrımlarına göre tanımlama yapılabilmesi ve buna göre kayıtları tutabilmesi gerekiyor.
Mali Hafıza
Mali hafıza, işletmeye ait satış verilerini tutar. Asgari 10 yıl içerisinde en az 4.000 adet Z raporu ve en az 1 milyon fiş kaydedebilecek kapasitede olmalı.
Belirlenen kapasitesi dolduktan sonra içerisindeki veriyi en az 5 yıl saklayabilmeli.
Günlük Hafıza
YN ÖKC’ler ile yapılan satışların verileri GİB’e anlık veya günlük olarak ÖKC TSM Merkezi ile iletilecektir. Bu cihazlarda her fiş sonlandığında fiş toplamı ve toplam KDV değeri anlık olarak günlük hafızaya kaydediilir.
Elektronik Mühür ve Yetkili Teknik Müdahale
Elektronik mühür, cihaza fiziki müdahaleleri algılar, cihazın kapağının açılması/zorlanması gibi durumlarda olay kaydı düşer ve cihazın devre dışı kalmasını sağlar. Bu sayede cihaza yetkisiz müdahale edilirse cihaz işlem yapamaz hale gelmeli.
Mali Raporlar
Yeni Nesil ÖKC’ler, satışlara ait verileri içeren X Raporu, Z Raporu, Mali Hafıza Raporu, EKÜ Raporları gibi mail raporları desteklemeli.
Elektronik Kayıt Ünitesi (EKÜ)
EKÜ, düzenlenen fişlerin ve ÖKC raporlarının birer kopyasını elektronik ortamda tutar. Bu kopyalar, gerektiği durumlarda raporlanabilmeli.
Güvenli Veri İletimi
YN ÖKC’ler, GİB ile ÖKC TSM Merkezi üzerinden haberleşecek. Bu haberleşmede şifreleme mekanizması kullanılacak.
Barkod/Karekod Okuyucu
Yeni Nesil ÖKC’ler barkod/karekod okuyucuları desteklemeli.
PCI Güvenlik Sertifikası
Bu cihazlar, Ödeme Kartları Endüstrisi PIN İşlem Güvenliği Standartlarına göre (Payment Card Industry PIN Transaction Security) PCI 5 veya üstünde güvenlik sertifikasına sahip olmalı.
Ödeme Sistemleri ve Entegrasyonu
YN ÖKC’ler, ihtiyaç halinde mobil ödeme vb. diğer ödeme yöntemleri ile (yazılım güvenliği kurallarına uygun olarak) iletişim kuracak şekilde tasarlanmalı.
ÖKC Yazıcısı
Bu cihazların, genişliği en az 56 mm olan bir yazıcıya sahip olması zorunlu.
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanımına İlişkin Son Düzenlemeler: 10 Ocak Zorunluluğu
Perakende mal ve hizmet satışı yapan işletmelerin YN ÖKC kullanma ve banka/kredi kartı ile ödeme kabul etme zorunluluğu var. Ayrıca 557 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğ ile de Eski Nesil ÖKC’lerin hurdaya ayrılması zorunluluğu getirilmişti.
Seyyar EFT-POS cihazı kullanımı için ise GİB tarafından 10 Ocak'a kadar süre tanınmıştı. 10 Ocak'a kadar Yeni Nesil ÖKC’ye geçmeyenleri cezai yaptırımlar bekliyor ve Eski Nesil ÖKC’ler 10 Ocak'ta kullanıma kapatılacak.
Böylelikle kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin ve vergi kaçakçılığının önüne geçmek amaçlanıyor.
Aslında son tarih 15 Kasım 2024'tü ancak döviz cinsinden tahsilat için yapılacak teknik geliştirmeler nedeniyle 10 Ocak 2025'e ertelendi.
Yeni Nesil ÖKC ile ilgili tüm tebliğlere buradan ulaşabilirsiniz.
Yeni Nesil ÖKC Zorunluluğu Kimleri Kapsıyor?
3100 sayılı Kanuna göre, perakende mal ve hizmet satışı yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, Ödeme Kaydedici Cihaz kullanmak zorunda. Bu mükellefler aynı zamanda Yeni Nesil ÖKC zorunluluğu kapsamında.
3100 sayılı Kanunda belirtilen kapsama girmeyen mükelleflerin Yeni Nesil ÖKC kullanma zorunluluğu da bulunmuyor.
Kimler Yeni Nesil ÖKC Kullanımından Muaf Tutuldu?
Yeni Nesil ÖKC kullanma zorunluluğundan muaf olanları şu şekilde sıralamak mümkün:
- Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri,
- Serbest meslek erbabı,
- Zirai kazanç sahipleri,
- Menkul ve gayrimenkul sermaye iradi sahipleri,
- Diğer kazanç ve irat sahipleri,
- Ücret geliri elde edenler,
- Perakende mal ve hizmet satışı bulunmayan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar (toptancılar vb.),
- Maliye Bakanlığınca ÖKC kullanım zorunluluğu dışında tutulan mükellefler.
Ayrıca 483 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtlen işletme büyüklüklerini sağlayan mükelleflerden
- e-fatura, e-arşiv fatura ve e-defter uygulamalarına dahil olan ve
- tüm satışlarına e-fatura ve/veya e-arşiv fatura vermeyi tercih edenler, belirtilen teknik koşulları sağlamaları ile ÖKC kullanımından muaf tutuluyor.
Yeni Nesil ÖKC Mevzuatındaki Değişiklikler
Bahsettiğimiz gibi Yeni Nesil ÖKC, 2013 yılında yayımlanan tebliğ ile hayatımıza girdi. Ancak zaman içinde çıkan yeni tebliğler ile bazı değişiklikler yapıldı. 566 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğ, Yeni Nesil ÖKC kapsamında yayımlanan son tebliğ.
VUK 566 Sıra No’lu Tebliğ ile Gelen Yenilikler
İşte 566 Sıra No’lu Tebliğde yer alan bazı düzenlemeler:
Z Raporlarının İletilmesi
YN ÖKC’lerden alınan Z raporlarının mali bilgileri, güvenli servis sağlayıcısı ÖKC TSM Merkezleri aracılığıyla elektronik ortamda GİB’e bildirilecektir.
ÖKC TSM Merkezleri üzerinden bildiremeyecek mükellefler, Z raporlarının mali bilgilerini GİB’den e-arşiv hizmetleri için izni almış özel entegratörlerin sistemleri ya da Dijital Vergi Dairesi üzerinden iletebilmek için GİB’e başvurabilir.
Bildirimler ÖKC TSM Merkezleri aracılığıyla yapılacaksa,
- bilgilerin zamanında, eksiksiz, doğru formatta ve elektronik ortamda iletilmesinden YN ÖKC üreticileri ve ÖKC TSM Merkezleri sorumlu.
- YN ÖKC’lerin sürekli çevrimiçi bağlantıda olma sorumluluğu ise cihazı kullanan mükelleflere ait.
Yeni Nesil ÖKC Muafiyeti
- “Satış hasılatı 110 Milyon TL’yi, bilanço aktif toplamı 110 Milyon TL’yi, bilanço özsermaye veya özkaynak toplamının 11 milyon TL’yi aşması” koşullarından en az ikisini sağlayan ve
- 50’den fazla YN ÖKC’ye sahip mükellefler, GİB’e yazılı başvuru yaparak perakende dahil tüm satışlarında e-fatura ve/veya e-arşiv fatura düzenleyebilir.
Böylece Yeni Nesil ÖKC kullanma zorunlulukları, başvurularının onaylandığının bildirildiği tarihi takip eden ay başında sona ermiş olur.
Ancak bu mükellefler arka arkaya iki hesap döneminde yukarıda belirttiğimiz sınırların %20 altında kalırsa Yeni Nesil ÖKC kullanmaları zorunlulukları tekrar başlar.
Eski Cihaz Kullanımının Yasaklanması ve Yaptırımlar
Eski Nesil ÖKC’lerin kullanım tarihi 10 Ocak 2025’te doluyor. Bu tarihten sonra eski tip cihazlar kullanıma kapatılacak.
Yeni Nesil ÖKC kullanma zorunluluğu olduğu halde kullanmayan mükelleflere Özel Usulsüzlük Cezası uygulanacak.
Ayrıca banka veya kredi kartı ile ödeme kabul etmeyen mükelleflere kesilecek ceza ise her bir tespit için:
- Birinci sınıf tüccarlara 20.000 TL,
- İkinci sınıf tüccarlara ise 10.000 TL’dir.
Yeni Düzenlemenin İşletmelere Getirdiği Sorumluluklar
Kapsama dahil olan mükellefler (yani 3100 sayılı Kanuna göre perakende mal ve hizmet satışı yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar), Yeni Nesil ÖKC’lere geçiş yapmak durumda.
Yeni Nesil ÖKC kullanımı ile bu cihazlardan alınan Z raporlarının mali bilgilerinin ÖKC TSM Merkezleri aracılığıyla elektronik ortamda GİB’e bildirilme zorunluluğu ortaya çıkıyor. Bu cihazlar, ilgili verileri güvenle ve anlık ya da günlük olarak aktarabiliyor.
Ayrıca Yeni Nesil ÖKC’ye geçiş yapan mükelleflerin en az bir banka veya ödeme hizmet sağlayıcısı ile “üye işyeri anlaşması” yapması gerekiyor.
Yeni Nesil ÖKC’nin Avantajları
Bu cihazlar mükelleflere pek çok avantaj sağlıyor:
- Çok fazla gelişmiş teknik özelliklere sahipler.
- Yeni Nesil ÖKC’ler yüksek hızda ödeme alabilirler.
- Anlık veri aktarımını kolay ve güvenli şekilde yaparlar.
- Vergilendirme süreçlerine şeffaflık getirirler.
- Farklı ödeme yöntemleri gibi pek çok harici sistem ile çalışabilirler.
- Farklı yazılımlarla entegre olarak ve uyumlu çalışarak iş yönetimini ve takibini kolaylaştırır.
- Şifreleme mekanizması güvenlik sertifikaları gibi özellikleri ile her aşamada veri güvenliği sağlar.
Bizim Hesap & Ödeal e-Fatura Pos Entegrasyonu ve Ek Avantajlar
Ödeal e-fatura pos entegrasyonu, işletmelere pek çok fayda sağlıyor.
Ödeal ile
- e-Fatura POS aynı zamanda ÖKC özelliği taşır. Bu sayede yazar kasa mükellefiyseniz ayrıca bir yazar kasa POS almanıza gerek kalmaz.
- Ödemeler, ertesi iş günü %0 komisyon ile Ödeal Kartınıza aktarılır.
- Tek bir aidat ödeyerek anlaşmalı tüm bankalardan hem tek çekim hem de taksitli ödeme alabilirsiniz.
- POS cihazı satın almanıza gerek kalmaz. Sadece kiralayarak POS cihazı sahibi olursunuz.
- Müşterilerinize 12 aya kadar taksit imkanı ile ödeme kolaylığı sağlamanıza yardımcı olur.
Ödeal e-fatura POS entegrasyonu ile işlerinizi büyütürken paranız cebinizde kalır.
Geçiş İçin Pratik Bilgiler ve Öneriler
Yeni Nesil ÖKC’ler hakkında detaylı bilgi sahibi olduğunuza göre şimdi bu cihazlara geçişle ilgili detaylara bakalım.
Yeni Nesil Cihazlara Geçiş Adımları
Yeni Nesil ÖKC alımı, vergi dairesine kaydı, devri, hurdaya ayrılması gibi işlemler için vergi dairesine gitme zorunluluğu, ilgili tebliğ ile 25.12.2015 tarihinden itibaren kaldırıldı.
O nedenle mükellefler şu adımları izleyerek Yeni Nesil ÖKC’ye geçiş yapabilirler;
- Mükellefler, Yeni Nesil ÖKC’leri yetkili firmaların bayilerinden kimliklerini sunarak satın alabilirler.
- GİB websitesinden (www.gib.gov.tr) alıcının YN ÖKC alıp alamayacağı sorgulanır ve bu sorgunun çıktısı imzalanarak cihaz satışı gerçekleşir.
- Daha sonra mükellefler; cihaz, ruhsatname ve fatura ile beraber yetkili servise başvurur.
- Yetkili ÖKC servislerinde cihazın açılışını yapılır (GİB sistemi ile iletişime geçerek) ve kullanıma hazır hale getirilir.
- Cihazın açılışı, mecburiyet başlangıç tarihinden önce yapılmalıdır.
Mükelleflerin; Eski Nesil ÖKC’leri hurdaya ayırması, seyyar EFT-POS cihazlarını kullanmaması ve aldıkları kuruluşa iade etmesi gerekir.
Ayrıca Yeni Nesil ÖKC kullananların en az bir banka ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye işyeri anlaşması yaparak banka/kredi kartı ile ödeme imkanı sunması da zorunludur.
10 Ocak Öncesi Geçişin Avantajları
10 Ocak 2025’ten önce YN ÖKC’ye geçiş yapan mükellefler, Özel Usulsüzlük Cezası yaptırımıyla karşılaşmayacaklar.
Ayrıca 10 Ocak'ta Eski Nesil ÖKC’ler kapanacağı için işlerinin aksamasının da önüne geçmiş olacaklar.
Sıkça Sorulan Sorular
10 Ocak'ta YN ÖKC’ye geçiş yapmayan mükellefler cezai yaptırımlarla karşılaşabilir. Ayrıca bu tarihten itibaren Eski Nesil ÖKC’ler kullanıma kapatılacak.
YN ÖKC’ye geçiş zorunluluğu olduğu halde geçiş yapmayan mükelleflere Özel Usulsüzlük Cezası uygulanır.
Mükellefler, Ödeal e-fatura POS sayesinde ödemeleri ertesi iş günü ve %0 komisyon ile alabilirler. e-Fatura POS’un ÖKC özelliği sayesinde yazar kasa mükelleflerinin bir de yazar kasa POS almanıza gerek kalmaz.
Üstelik tek bir aidat ödeyerek anlaşmalı tüm bankalardan tek çekim ve taksitli ödeme alma imkanı sunar. Ayrıca müşterilere sunabileceğiniz 12 aya kadar taksit imkanı ile satışların artmasına yardımcı olur.
Tüm bu avantajlar, KOBİ’lerin büyümesini destekler.
Yeni nesil cihazların sahip olması gereken teknik özelliklere baktığımızda, bu cihazların işletmelere hız ve güvenlik getirdiğini söyleyebiliriz.
Örneğin YN ÖKC’lerdeki elektronik mühür; cihaza fiziki müdahaleleri algılar ve cihazın kapağının zorlanması gibi durumlarda olay kaydı düşer. Böylece cihaz devre dışı kalır ve yetkisiz müdahalelerin önüne geçer.
Ayrıca
– Bu cihazlardaki mali hafıza, verilerin güvenle saklanmasını sağlar.
– PCI güvenlik sertifikasına sahiptirler.
– GİB sistemi ile anlık ve güvenli veri aktarımı gerçekleştirirler.
Üstelik bu cihazlar; yüksek performanslı işlemciler ve hızlı veri işleme kapasiteleri gibi gelişmiş özelliklerle donatıldıkları için hızlı işlem yapma imkanı sunar.
