Yaptığınız her satış işlemi kalıcı olmaz çünkü farklı sebeplerle satılan bir ürün, müşteriden işletmeye geri gelebilir. Bu durum, muhasebe alanında satıştan iade olarak adlandırılır.
Mali tabloların doğru ve güncel kalması için iade kaydının muhasebe kayıtlarına eksiksiz bir şekilde işlenmesi gerekir. Bu yazımızda satıştan iade nedir, nasıl yapılır ve daha pek çok detayı ele aldık.
Satıştan İade Muhasebe Kaydı Nedir?
Satıştan iade, işletmenin satmış olduğu ticari mal veya hizmetin, çeşitli nedenlerle alıcı tarafından işletmeye geri gönderilmesi ve bu durumun bir iade faturası ile belgelenmesidir.
Şöyle düşünün; daha önce 600 Yurtiçi Satışlar hesabında gelir olarak kaydedilmiş bir satış tutarı var. Ancak iade işlemi gerçekleştiği için bunun azaltılması ve ilgili KDV yükümlülüğünün düzeltilmesi gerekir. İşte bu süreç, satıştan iade muhasebe kaydıdır.
Bu süreçte alıcının satıcı adına düzenlediği iade faturası ile ticari mal iadesi resmileşir ve satıcının muhasebe sisteminde gelir düzeltmesi yapılabilir.
Satıştan İade Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Satış iade kaydı yaparken;
- iadeye konu olan KDV hariç tutar, bir gelir düzeltme hesabı olan 610. Satıştan İadeler hesabının borcuna,
- KDV tutarı 191. İndirilecek KDV hesabının borcuna kaydedilir ve
- müşterinin alacağı düşülmek üzere 120. Alıcılar hesabı alacaklandırılır.
Satış iadesi muhasebe kaydı, işletmenin daha önce kaydettiği gelir ve KDV’yi tersine çevirme, yani düzeltme mantığıyla yapılır.
Satış iadesi hesap planında bu düzeltme için 610. Satıştan İadeler hesabı kullanılır.
Satıştan İadelerin Muhasebe Kodu Nedir?
Satıştan iadeler, Tek Düzen Hesap Planında (TDHP) 610 Satıştan İadeler Hesabı altında izlenir. Bu hesap, gelir tablosunun “Brüt Satışlar” bölümünde yer alan ve satış hasılatını azaltan (pasif karakterli) bir hesaptır.
İade faturası muhasebe kaydında kullanılan başlıca hesaplar ve kodları:
- 610 Satıştan İadeler Hesabı: İade edilen mal veya hizmetin KDV hariç bedelini kaydetmek için kullanılır.
- 191 İndirilecek KDV Hesabı: İadeye konu olan ve satıcının indirim konusu yapacağı KDV tutarı için kullanılır.
- 120 Alıcılar Hesabı: Vadeli işlemlerde alacaktan düşürmek için kullanılır.
- 153 Ticari Mallar Hesabı: İade alınan malların stoklara geri girişi için kullanılır.
Satıştan İadeler KDV Beyannamesinde Nerede Gösterilir?
Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun 35. maddesine göre, daha önce beyan edilen KDV’nin iade edilen kısım için düzeltilmesi gerekir.
Satıştan iadeye ilişkin KDV tutarı, KDV-1 Beyannamesinde “İndirimler” kulakçığı altında yer alan aşağıdaki özel satırda beyan edilir:
Kod 103: Satıştan iade edilen, işlemi gerçekleşmeyen veya işleminden vazgeçilen mal ve hizmetler nedeniyle indirilmesi Gereken KDV
İşletme, bu satırı kullanarak iade edilen mallar dolayısıyla ödediği veya beyan ettiği KDV tutarını, mevcut dönemde indirim konusu yaparak mahsuplaşma sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Satış iadesi hangi hesaplarda izlenir?
Satış iadesi temel olarak 610 Satıştan İadeler, KDV için 191 İndirilecek KDV ve alacak/borç ilişkisi için 120 Alıcılar veya 100/102 Bankalar/Kasa hesaplarında izlenir. Stok girişi varsa 153 Ticari Mallar hesabı da kullanılır.
Satış iadesinde KDV nasıl hesaplanır?
İade faturasında gösterilen KDV tutarı, satışın yapıldığı tarihteki geçerli KDV oranı üzerinden hesaplanır ve satıcı tarafından 191 İndirilecek KDV hesabına kaydedilerek indirim konusu yapılır.
Satışı yapan firma mı, müşteri mi iade faturası keser?
İade işlemini daima müşteri (alıcı) keser. Müşteri, iade ettiği mal veya hizmet bedeli için satıcı adına bir iade faturası düzenlemek zorundadır.
e-Fatura ve e-Arşiv fatura ile satış iadesi nasıl yapılır?
e-Fatura veya e-arşiv fatura ile yapılan satışın iadesi de e-irsaliye ve e-fatura olarak düzenlenmelidir. Alıcı (iade eden taraf), “İade” tipinde bir e-fatura düzenleyerek satıcıya gönderir.
Müşteri fatura göndermeden iade yapılabilir mi?
Hayır. Vergi Usul Kanunu’na göre, satılan malın iadesinin gerçekleşebilmesi ve muhasebe kayıtlarının düzeltilebilmesi için alıcının (müşterinin) satıcıya iade faturası düzenlemesi zorunludur. Tüketicinin iadesi ise perakende satış fişi veya e-arşiv faturası ile yapılabilir. Ancak ticari işlemlerde fatura şarttır.
