Konaklama vergisi, Türkiye'deki konaklama hizmetleri sunan işletmelerin uyguladığı bir vergi türüdür. Bu vergi, otellerden karavan alanlarına kadar geniş bir yelpazede hizmet veren tesislerde uygulanır ve konaklama bedelinin %2'si olarak hesaplanır. Bu blog yazısında, konaklama vergisinin ne olduğunu, hangi hizmetleri kapsadığını, nasıl hesaplandığını ve e-fatura ile e-arşiv faturalarda nasıl gösterildiğini detaylı bir şekilde ele alacağız. Bu bilgiler, işletmelerin ve tüketicilerin konaklama vergisi konusundaki bilgilerini güncel tutmalarına yardımcı olacaktır.
Konaklama Vergisi Nedir?
Konaklama vergisi, Türkiye'de konaklama hizmetleri sunan işletmeler tarafından ödenen bir vergi türüdür. Bu vergi, oteller, moteller, tatil köyleri, çadır ve karavan alanları gibi konaklama hizmeti sunan tesislerde uygulanır. Konaklama vergisi, konaklama hizmetlerinin yanı sıra, bu tesislerde sunulan yeme-içme, aktivite, eğlence ve diğer hizmetler için de geçerlidir. Verginin oranı %2 olarak belirlenmiş olup, KDV hariç tutulur.
Konaklama Vergisi Uygulama Tebliği, T.C Resmî Gazete'de 14.12.2022 tarihinde yayınlamış ve 1 Ocak 2023 yılında yürürlüğe girmiştir. 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu 34. maddenin yenilenmesi ile düzenlenmiş ve Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tebliğ edilmiştir. Bu nedenle kapsam içinde yer alan tüm hizmetleri veren işletmelerin bu vergiyi ödemesi zorunludur. Konaklama vergisinin usul ve esaslarına bağlı olarak bazı işletmeler muaf tutulmuştur.
Konaklama Vergisi Neleri Kapsar?
Konaklama vergisi otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel gibi çeşitli konaklama tesislerini kapsar. Ayrıca, bu tesislerde sunulan ek hizmetler, örneğin havuz, spor, termal tesisler ve yeme-içme hizmetleri de konaklama vergisinin kapsamına girer. Eğer bu hizmetler bir işletme tarafından sunuluyorsa konaklama vergisi sadece geleneksel konaklama hizmetleri için değil, çadır veya araba çekme karavan gibi alternatif konaklama seçeneklerinde de geçerlidir.
Konaklama vergisi, konaklama hizmetlerinin yanı sıra, tesis içerisinde sunulan diğer hizmetler için de alınır. Örneğin, bir tatil köyünde konaklayan bir misafir, konaklama hizmetinin yanı sıra tesisin sunduğu diğer imkanlar için de bu vergiyi ödemek zorundadır. Bu vergi, konaklama tesislerinin mali yükümlülüklerini artırırken, tüketicilere sunulan hizmetlerin çeşitliliğini ve kalitesini de etkileyebilir.
Konaklama vergisi, tesis türü ve sınıfı ne olursa olsun, turizm işletme belgesine, işyeri açma ve işletme belgesine sahip tüm tesisler için geçerlidir. Bu kapsamda, misafirhane, kamping, dağ evi ve konukevleri, kamp alanları gibi kamuya veya özel sektöre ait tesisler de dahildir. Konaklama vergisi; motokaravan, arabalı çadır, araba çekme karavan, taşınabilir Tiny House, taşınabilir bungalov ve diğer tüm konaklama çeşitleri için geçerlidir.
Konaklama Vergisinde İstisna Tutulan Hizmetler Nelerdir?
Konaklama vergisinden istisna tutulan hizmetler arasında öncelikle öğrencilere yönelik hizmetler vergiden muaf tutulmuştur. Öğrenci misafirhane, konukevi, dinlenme tesisi, yurtları, pansiyonları ve kamplarında sunulan konaklama hizmetleri, öğrencilerin barınma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla işletilen tesislerdeki hizmetler, konaklama vergisinden istisna edilmiştir.
Diplomatik istisnalar da konaklama vergisinden muaf tutulan hizmetler arasında yer alır. Yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına sunulan hizmetler, karşılıklı olmak koşuluyla vergiden muaftır. Ayrıca, uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve mensuplarına verilen hizmetler de bu istisna kapsamındadır.
Eğlence yerleri, personel eğitim merkezleri ve tesisleri, işletmelerin tasarrufunda olan yerlerde personelin konaklaması gibi hizmetler, konaklama vergisine dahil değildir. Bu istisnalar, konaklama sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin ve tüketicilerin, hangi hizmetlerin vergiye tabi olduğunu ve hangilerinin muaf tutulduğunu net bir şekilde anlamalarını gerektirir.
Özel sektörün tasarrufunda olan yerlerde bulunan salon, bahçe ve diğer alanlarında organizasyon hizmetleri (sempozyum, kongre, sünnet, nişan, düğün vb) verilmesi de vergilendirmeye tabi değildir. Bu organizasyonlar eğer konaklama içerecek şekilde anlaşması yapıldıysa kısıtlı şekilde vergilendirilir. Örneğin bir düğün yapıldığında gelin, damat, yakın aile ya da uzak akrabalar için geceleme hizmeti alındıysa sadece konaklama ücreti üzerinden vergilendirilme yapılır. Organizasyonun konaklama haricindeki kalemleri vergiye dahil olmadığı için faturada açıkça belirtilerek ya da ayrı fatura kesilerek birbirinden ayrılır.
Gece kalma hizmeti vermeyen şehirler arası yollardaki mola tesisleri vergi ödemez. Tesis çalışanları için ayrılan ve sadece çalışanlara özel olan lojmanlardan vergi alınmaz. Fakat hediye ve tanıtım amaçlı konaklamalar istisna olarak vergilendirilir.
Konaklama Vergisini Kim Öder?
Konaklama vergisini ödeyenler, konaklama hizmetlerinin sunulduğu tesisi fiilen işleten kişi veya kurumlardır. Bu, otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, termal tesis, misafirhane, kamping, dağ evi, yayla evi gibi tesislerin yanı sıra çadır, çadır-araba, çekme karavan, motokaravan, bungalov gibi yapılarda geceleme hizmeti sunanları da kapsar.
Konaklama vergisi mükellefi kanunun 34. maddesi'nin 2. fıkrasında açık bir şekilde belirtilmiştir. Konaklama vergisine tabi olan bu tesisler, sunulan hizmetlerin karşılığında bu vergiyi hesaplamak ve ödemekle yükümlüdür. Bu vergi, tesisin mülkiyet durumu, kamu veya özel sektör tarafından işletilmesi gibi faktörlerden bağımsız olarak uygulanır.
Konaklama Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Konaklama vergisi, beyanname verme süresi içinde ödenir. Bu süreç, konaklama hizmeti sunan tesisler için, her bir vergilendirme dönemine ait konaklama vergisinin, vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar süren bir zaman dilimidir. Örneğin, bir otel işletmesi Ocak ayı için konaklama vergisini, Şubat ayının yirmi altıncı gününe kadar beyan edip ödemekle yükümlüdür.
Konaklama Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Konaklama vergisi hesaplanırken, işletmelerin faturalandırdıkları ücretler üzerinden %2'lik bir oran dikkate alınır. Bu hesaplama, KDV hariç fatura tutarı üzerinden yapılır ve tesis bünyesinde sunulan diğer hizmetler de bu hesaplamaya dahil edilir. Örneğin, KDV hariç 1000 TL'lik bir konaklama hizmeti için alınan ücret üzerinden hesaplanan konaklama vergisi 20 TL olacaktır. Bu vergi, vade ve kur farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi ek gelirler altında sunulan hizmet ve değerler dahil edilerek hesaplanır.
Önemli bir nokta, Cumhurbaşkanı'nın bu %2 oranını iki katına kadar artırma veya yarıya indirme yetkisine sahip olmasıdır. Bu, vergi oranlarının zaman zaman değişebileceği anlamına gelir, bu yüzden güncel oranları takip etmek önemlidir.
Konaklama vergisinin ödeme zamanı, müşterinin konaklama tesisine giriş ve çıkış tarihlerine göre belirlenir. Eğer çıkış tarihi belli değilse, konaklamanın yapıldığı dönemin son günü esas alınır. İlginç bir şekilde, eğer bir vergilendirme döneminde tesis hiç kullanılmamışsa bile, beyanname verme zorunluluğu bulunur. Ancak, bu dönemde hiç konaklama hizmeti verilmemişse vergi ödemesi gerekmez.
Turizm acentaları tarafından satılan konaklama ve tatil hizmetlerinde de konaklama vergisi hesaba katılır. Tesisler ve acentalar, bu vergiyi faturalarında belirtir ve satış koşullarını bu çerçevede düzenler. Konaklama dışı hizmetler için faturada ayrı bir belirtim yapılmalı ve bu hizmetlerin vergi oranları, işletmenin objektif ve hukuka uygun faturalandırma yapmasına bağlı olarak belirlenir. Bu durum, vergi hesaplamasının doğru ve kanuna uygun yapılmasını sağlar.
Örnek Konaklama Vergisi Hesabı
Konaklama vergisi hesaplama konusunu daha iyi anlamak için somut bir örnek üzerinden ilerleyelim. Diyelim ki bir otel işletmesi, 07.02.2023 tarihinde 10.000 TL karşılığında KDV hariç pansiyon geceleme hizmeti sunuyor ve bu hizmet için faturasını düzenliyor. Bu durumda, konaklama tesisi bünyesinde sunulan hizmetlerin vergilendirilmesi nasıl gerçekleşir?
Öncelikle, KDV hariç konaklama bedeli olarak belirlenen 10.000 TL üzerinden hesaplanacak konaklama vergisi tutarı 200 TL'dir (10.000 TL x %2). Bu, konaklama vergisi nasıl hesaplanır sorusunun temelini oluşturur. Ardından, KDV matrahı olarak aynı 10.000 TL değeri kullanılır ve bu tutar üzerinden hesaplanan KDV miktarı 800 TL olur (10.000 TL x %8 KDV oranı).
Müşterinin ödemesi gereken genel toplam 11.000 TL'ye ulaşır. Bu hesaplama, konaklama vergisinin ve ilgili KDV'nin, konaklama tesisi tarafından nasıl hesaplandığını ve müşteriye yansıtıldığını açıkça gösterir.
e-Fatura ve e-Arşiv Faturada Konaklama Vergisi Nasıl Gösterilir?
e-Fatura ve e-Arşiv fatura sistemlerinde konaklama vergisinin gösterimi, vergi kodu 0059 kullanılarak yapılır. Konaklama hizmeti sunan işletmeler, satış faturası düzenlerken bu vergiyi eklemelidir. İstisna durumlarında ise, “İSTİSNA” Fatura Tipi tercih edilmeli ve “001 – Diplomatik İstisna” gibi uygun istisna kodları seçilmelidir. Bu süreç, vergi mevzuatına uygunluk açısından önemlidir ve işletmelerin vergisel sorumluluklarını yerine getirmelerini kolaylaştırır.
Konaklama vergisi ve diğer vergiler konusunda kafa karışıklığı yaşayan işletmeler için BizimHesap, bu işlemleri kolaylaştırır. BizimHesap ile konaklama vergisi dahil, tüm muhasebe işlemlerinizi kolayca yönetebilirsiniz. İster satır bazlı ister ara toplam üzerinden konaklama vergisi eklemesi yapabilir, faturalarınızı hızlı ve doğru bir şekilde düzenleyebilirsiniz. Hemen BizimHesap'ı deneyin ve konaklama vergisi işlemlerinizi sorunsuzca yönetin!
Konaklama Vergisi KDV Matrahını Etkiler mi?
Konaklama vergisi, KDV matrahını etkilemez. Bu vergi, KDV hesaplamasından bağımsız olarak konaklama bedelinin %2'si olarak uygulanır. Bu, konaklama vergisinin KDV üzerinde doğrudan bir etkisi olmadığını gösterir, ancak genel maliyet hesaplamalarında dikkate alınması gerekir.
Konaklama Vergisinde Kur Farkı Neye Göre Hesaplanır?
Konaklama vergisinde kur farkı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenen yönergeler çerçevesinde hesaplanır. Özellikle döviz üzerinden belirlenen konaklama bedelleri için, ödemenin yapıldığı tarihte geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın döviz alış kuruna göre Türk Lirasına çevrilir. Bu dönüşüm, konaklama vergisinin doğru ve güncel bir şekilde hesaplanmasını sağlar, böylece hem işletmeler hem de müşteriler için adil ve şeffaf bir vergilendirme süreci oluşturulur.
