Vergi gelirleri içinde büyük paya sahip Katma Değer Vergisi, mükelleflerin aylık olarak beyanname sundukları ve ödedikleri vergi türüdür. Devlet elde ettiği KDV gelirlerini, kamusal hizmetlerde kullanır. KDV, ürün veya hizmetin alıcıya ulaştığı süre boyunca geçen zamandaki değer artışını ifade eder. Diğer bir deyişle KDV, satıcı ve alıcı tarafın ödediği vergi uygulamasıdır. Peki KDV hesaplama nasıl yapılır? KDV hesaplamasında Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen yasal oranlar kullanılır. Bakanlar Kurulu KDV uygulama oranlarını dört katına kadar artırma veya %1’e kadar düşürmeye yetkilidir. Faaliyet alanına ve malın cinsine göre uygulanan KDV oranları birbirinden farklıdır. KDV hesaplamasında kullanılan formül özellikleri ve işlem örneği ise şu şekildedir:
- KDV hesaplamasında, ilgili ürünün net tutarı yasal oran ile çarpılır ve KDV tutarı ortaya çıkar.
- KDV hesaplama formülü: Ürün net tutarı X KDV oranı = KDV olarak ödenecek miktar.
- KDV hesaplama işleminde ürün veya hizmetin net tutarı ile KDV miktarının toplamı ise; (Net tutar) X (1 + KDV oranı) formülüyle hesaplanır.
- Örnek olarak 1.000,00 TL tutarında elektronik cihaz için %18 KDV oranı uygulandığını varsayalım. Bu durumda ödenecek KDV miktarı 180,00 TL olur. Ürünü satın alan kullanıcı toplam 1.180,00 TL ödeme yapmak zorundadır.
Türkiye'de Uygulanan KDV Oranları Nelerdir?
KDV oranları Türkiye’de genellikle; %1, %8 ve %18 olarak uygulanır. Uygulanan oranlar, ürün veya hizmetin cinsiylekullanım alanına göre farklılık gösterir. Hangi ürünlerin ne kadar KDV oranına tabi olduğu resmi kurumlar tarafından listeler halinde yayımlanmıştır. İşletmelerin ürün veya hizmet faaliyetlerinde yasal oranları göz önünde bulundurması ve uygulaması gerekir. KDV satıcı ve alıcı taraflar arasında paylaştırılabilir. Bu duruma tevkifatlı fatura işleminde rastlanır. KDV uygulaması ile devlete ödenmesi gereken vergi alıcı ve satıcıdan işlem sırasında kesilir. Böylece mükelleflerin vergi uyumu pratik şekilde sağlanır. Şimdi de dilerseniz, KDV hesaplaması ve hariç fiyat hesaplamalarına birlikte detaylıcagöz atalım.
KDV Hariç Hesaplama Nasıl Yapılır?
Kullanıcılar genellikle ürünün KDV hariç fiyatını sıkça merak eder. Ürün veya hizmetin KDV hariç fiyatını hesaplamak için ana formülün tersi şeklinde işlem yapmak gerekir. KDV hariç hesaplama formülü ve örneğini şu şekilde sıralayalım:
- KDV hariç ürün veya hizmetin net fiyatı; (Brüt tutar) / (1 + KDV oranı) formülüyle hesaplanır.
- Örnek olarak: Brüt satış fiyatı 6.490,00 TL olan beyaz eşya ürününde KDV hariç fiyatı bulmak için 6.490,00 TL / (1+%18) formülünden sonuç 5.500,00 TL çıkar. Buradan elde ettiğimiz sonuç üründe KDV oranı uygulanmamış net satış tutarını gösterir. Alınan ürün veya hizmet için KDV hariç hesaplama formülünü kullanarak faturada geçen tutarların net değerlerini kolayca bulabilirsiniz.
KDV Ödemesi Nasıl Yapılır?
KDV işletmelere herhangi bir yük doğurmaz. Faaliyetlerini sürdüren mükellefler KDV beyannamesi bildiriminde bulunarak ilgili vergi dairesine elde ettikleri gelirin ödemesini yapar. Alıcı taraf ise KDV ödemesini hizmet aldığı esnada öder. Mükellefler ödedikleri KDV ve elde ettikleri tutar farkına göre ilgili beyannamelerde indirim hakkına da sahiptir. Bunun için KDV ödenen tutarla alınan miktar arasındapozitif fark oluşması gerekir. Dolaylı vergi olarak adlandırılan KDV, işletmelerin nakit akışını etkileyen vergi türleri arasında yer alır. İşletmeler kayıtlı oldukları vergi dairesine KDV beyannamesi bildiriminde bulunmakla mükelleftir. Katma Değer Vergisi beyannamesi her ayın en geç 26. gününe kadar bildirilir ve ödenir. İşletmenin KDV matrahının oluşmadığı durumlarda ise ilgili yıl için belirlenen damga vergisi ödeme zorunluluğu ortaya çıkar. Tevkifatlı fatura dışı işlemlerde KDV alıcı tarafa yüklenir ve satıcı tarafından ilgili vergi dairesine ödenir. KDV beyannamesi hazırlamada pratiklik sağlayan ve muhasebe işlemlerini kolayca takip etmeye yardımcı olan uygulamaları kullanabilir, otomatik fatura kesim sistemiyle KDV tutarını hızlı ve kolay bir şekilde hesaplayabilirsiniz.
KDV Hesaplama Yuvarlama Farkı
Harcama vergileri arasında yer alan KDV oranı uygulaması sonrası faturalar üzerinde virgüllü rakamlarla sıkça karşılaşmak mümkündür. Örneğin KDV oranı %18 olan bir ürünün KDV dahil satış fiyatının 1.000,00 TL olduğunu varsayalım. KDV hariç hesaplama formülünde gerekli işlemler yapıldıktan sonra ürünün net satış değerinin 847,457627 TL olduğu görülür. Virgülden sonra gelen basamak değerlerinde ikinci haneden sonraki bölümlerin Türk lirası karşılığı değeri yoktur. Para birimimize ait en küçük değer kuruş olduğu için virgülden sonraki basamaklarda yuvarlama işlemi uygulanması gerekir. Muhasebe işlemlerinde virgülden sonra gelen ilk iki basamak değeri dikkate alınır. Yuvarlanan KDV tutarları, muhasebe işlemlerinin pratik şekilde tamamlanmasına katkı sağlar. KDV hesaplama veyaKDV hariç hesaplaması muhasebe ve fatura işlemlerinde yuvarlama uygulaması şu şekildedir:
- Ürün veya hizmet tutar hesaplamasında virgülden sonra gelen üçüncü basamak 5’ten büyükse miktar yukarı yönlü yuvarlanır. Örneğin; 500,686 TL’nin fatura değeri 500,69 TL’dir.
- KDV hesaplamasında ürüne ait değerin virgülden sonraki üçüncü basamağı 5’ten küçükse ilgili tutar aşağı yönlü yuvarlanır. Örnek olarak; 752,253 TL’nin gerçek değeri 752,25 TL olarak hesaba alınır.
- Ürün veya hizmete ait KDV hariç ve dahil hesaplamalarda virgülden sonra gelen değer 5 ise en yakın çift sayı basamağına ilgili tutar yuvarlanır. Örneğin; 1.576,365 TL olan ürünün gerçek tutarının 1.576,36 TL olarak faturaya işlenmesi gerekir.
- Virgülden sonra üçüncü basamağı 5 olan tutarlar için 0 en yakın basamakta yer alıyorsa, 0 çift sayı olmasına rağmen excel programlarında genellikle bu durum göz ardı edilir ve ilgili tutar yukarı yönlü yuvarlanır.
Ürünlerde Uygulanan KDV Oranları
Ülkemizde uygulanan KDV oranları ürün veya hizmet türüne göre Bakanlar Kurulu kararıyla farklı oranlarda belirtilmiştir. Uygulanan KDV oranları; %1, %8 ve %18 olarak ön plana çıkar. Türkiye’de uygulanan KDV oranları şu şekilde sıralanır:
- Temel tüketim ürünü olan ve lüks tüketim sınıfında yer almayan; buğday unu ürünleri, hamburger ekmeği, tost ekmeği gibi gıda maddelerinde %1,
- Unlu mamüller harici ve yine lüks sınıfta değerlendirilmeyen; süt, yoğurt, ayran, yumurta, peynir benzeri gıda ürünlerinde %8,
- Temel tüketim ürünü olmayan beyaz eşya, mobilya, elektronik cihazlar ve telekomünikasyon ürünleri; koltuk takımı, çamaşır makinesi, akıllı telefon ve buzdolabı benzeri satışlarda ise %18 KDV uygulaması faturalarda mevcuttur.
Faturalarda uygulanan KDV oranı, ürünlerin net satış fiyatlarına göre hesaplanır ve alıcıya yansıtılır. Yukarıda bahsettiğimiz formüller sayesinde KDV hariç veya KDV dahil fiyatlandırmaya ulaşmak oldukça kolaydır.
KDV Oranı Uygularken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Ürün veya hizmetlerde uygulanan KDV oranları Bakanlar Kurulu kararıyla bazı dönemler değişebilir. Fiziki veya elektronik fatura uygulamalarında hata oluşmaması için Gelir İdaresi Başkanlığı’ncayayımlananyönetmelikleri ve düzenlemeleri incelemek bu açıdan önemlidir. Ayrıca mükelleflerin KDV beyannamelerini fiziki veya elektronik ortamda kayıtlı oldukları vergi dairesine bildirmeleri yasal olarak zorunludur. Detaylı ve titizlikle yürütülen ön muhasebe kayıtları ise KDV beyannamesi bildiriminin pratik şekilde tamamlanmasına zemin hazırlar. Bizim Hesap otomatik fatura oluşturma uygulamalarımız, yoğun satış gerçekleştiren işletmelerin e-ticaret alanında KDV fiyat hesaplamasında ekstra kolaylık sağlar. Böylece yoğun satış gerçekleştiren işletmeler fatura oluşturma faaliyetleri sırasında zamandan tasarruf eder. Siz de Bizim Hesap ile şirketinizin e-ticaret satışlarındaki KDV’lifatura tutarlarını pratik şekilde hesaplayabilirsiniz.
