Finansal raporlar sadece büyük şirketlerin ilgilenmesi gereken tablolar değildir. Küçük işletmeler çoğu zaman yeterin dikkat etmese de finansal raporlar onlar için kritik öneme sahip.
Finansal raporların satır aralarını nasıl okuyacağız, hangi tablo ne anlama gelir gibi önemli noktaları sizler için derledik.
Finansal Raporlar Nelerdir ve Neyi Gösterir?
Finansal raporlar, işletmenizin finansal sağlığını gösteren adeta birer aynadır. İşin gücün arasında “ne kadar kazandık, neye ne kadar harcadık, elimizde ne kalıyor?” gibi sorularınıza, veriye dayalı yanıtlar verir.
Üç temel finansal raporun neyi gösterdiğine bakalım:
1. Gelir-Gider Tablosu
Gelir-gider tablosu, belirli bir dönemde işletmenizin
- ne kadar gelir elde ettiğini,
- aynı dönemde yaptığı harcamaları ve
- dönem sonundaki net kâr ve zararı gösterir.
“Satışlar iyi gidiyor ama yine de para kazanamıyoruz” diyorsanız, neden böyle olduğunun cevabı gelir-gider tablosunda olabilir. Gelir tablosu, kâr etmenizi engelleyen noktaları görmenize yardımcı olur.
2. Bilanço
Bilançoda; varlıklar, borçlar ve öz kaynaklar yer alır. Bu sayede işletmenizin
- neye sahip olduğunu (varlıklar),
- ne kadar borcu olduğunu (yükümlülükler) ve
- sermaye ve birikmiş kazançları (öz kaynaklar) gösterir.
Bir nevi şirketin maddi durumunun özetidir.
Bilanço, yöneticilerin daha stratejik kararlar almasına yardımcı olur ve yatırımcıların karar alma süreçlerini de etkiler.
3. Nakit Akış Tablosu
Nakit akış tablosu, adı üstünde; belli bir dönemde işletmenin kasasına giren ve çıkan paraları gösterir. Bu tablo ile işletmenin borçlarını ödeyebilme, yatırım yapabilme gücü anlaşılır.
Satışlarınız iyi olsa bile nakit yönetiminde problem varsa ödeme yapmakta zorluk çekebilirsiniz. Nakit akış tablosu, bu gibi problemleri fark edip çözüm bulmanıza yardımcı olur.
İlginizi çekebilir: İşletmeler için Etkili Nakit Yönetim Stratejileri
Gelir Tablosu Nasıl Yorumlanır?
Bir önceki bölümde bahsetmiştik ama gelir tablosunu biraz daha detaylandıralım. Diyelim bir aylık işlerinizden gelir elde ettiniz ama bir yandan da bazı giderleriniz oldu. Ancak bu kazançlar ve harcamalar derli toplu bir araya getirilmezse yorumlamak neredeyse imkansız olur.
İşte belli bir dönemde elde ettiğiniz gelirleri ve harcamaları detaylandıran ve dönem sonunda kâr mı yoksa zarar mı ettiğinizi gösteren tablo, gelir tablosudur.
Peki, bu tabloyu iyi bir şekilde yorumlamak için nelere dikkat etmeli? İşte birkaç öneri:
- Satış gelirleri artıyor mu? Satış gelirlerindeki artış, işletmenin büyüdüğünü gösterir. Ancak satışlar artsa bile karlılık düşüyorsa bu sağlıklı büyüme olmayabilir. O yüzden artışın maliyetlerle uyumlu olması gerekir.
- Gerçekte ne kazandınız? Net satışlar, satış gelirlerinden indirimler, iadeler vb. düşüldükten sonra kalan tutarı gösterir.
- Kazanmak için ne kadar harcadınız? Kira, reklam, maaş, promosyon gibi kalemler, ürünü satabilmek için yaptığınız harcamalardır. Dolayısıyla satışlar artarken maliyet de aynı oranda artarsa kârınız artmayabilir.
- Emeğin karşılığı nedir? Tüm gelir ve giderler hesap edildiğinde sonucun ne çıktığını gösterir. Net kâr, kasanızda kalan paradır. Kârınız olduğu halde nakit sıkıntı çekiyorsanız nakit akışı tablosuna bakmalısınız.
Bilanço Raporu Ne Anlatır?
Bahsettiğimiz gibi bilanço, belli bir dönemde işletmenin varlıklarını, borçlarını ve öz kaynaklarını gösterir. İyi ama bunlar tam olarak ne anlama geliyor diyorsanız gelin, biraz açıklayalım.
Bilanço, şu soruların yanıtını verir;
- Elimde ne var? (varlıklar)
- Ne kadar borcum var? (yükümlülükler)
- Şirketin gelirleri, nakde dönüştürülebilen şeyler neler? (öz kaynaklar)
Bilançoda aktiflerin (varlıklar) toplamı, pasiflerin (borçlar ve öz kaynaklar) toplamına eşit olmalıdır. Aktif pasif dengesinin olması, işletmenin finansal sağlığını gösterir.
Ayrıca bilanço;
- likidite durumu,
- borç ödeme gücü,
- yatırım potansiyeli gibi durumları da anlatır.
Nakit Akım Tablosu Ne Zaman Kullanılır?
Nakit akış ya da diğer adıyla nakit akım tablosu, işletmenin kasasına giren çıkan paraları gösterir. Peki bu tablo özellikle ne zaman kullanılır?
- Tahsilatlar Gecikirse: Ödemeleri zamanında alamazsanız satışlar artsa bile nakit sorunu ortaya çıkabilir. Bu tablo, tahsilatların nakit akışını nasıl etkilediğini gösterir.
- Kredi Ödemeleri Planlanırken: Kredi geri ödemelerini rahatlıkla yapıp yapamayacağınızı gösterir.
- Büyük Harcamalardan Önce: Yeni bir ekipman almadan ya da bir yatırım yapmadan önce bu tabloya bakarak nakit dengenizi etkileyip etkilemeyeceğini görebilirsiniz.
- Kar Olduğu Halde Kasada Para Yoksa: Her şey güzel gidiyor gibi görünürken nakit probleminiz varsa nakit giriş-çıkışlarına bakarak nedenini görebilirsiniz.
Nakit akım tablosunun düzenli incelenmesi, olası bir nakit sıkıntısının önceden görüp önlem alabilmenize yardımcı olur.
İlginizi çekebilir: Ön Muhasebenin Şirket Bütçelemesi ve Finansal Planlama Üzerindeki Rolü
Brüt ve Net Karlılık Arasındaki Fark Nedir?
Brüt kâr, gelirden üretim ve satış maliyetlerinin çıkarılması sonucu kalan tutardır. Yani bir ürünü satıp elde ettiğiniz gelirden o ürünün maliyetini çıkardığınızda bulacağınız tutardır.
Net kâr ise gelirden, vergi gibi diğer tüm maliyetlerin de çıkarılması sonucu bulunun tutardır. Net kâr ile o satıştan elde ettiğiniz gerçek tutarı öğrenebilirsiniz.
İşletme Sahipleri için Rasyolar Neden Önemlidir?
Rasyo kelimesi, İngilizce “ratio” kelimesinden gelir ve oran anlamını taşır. Rasyolar, işletmenizin verimliliğinden finansal sağlığına kadar pek çok konuda fikir verir.
- Karmaşık veri yığınlarından analiz yapmak zor olabilir. Rasyolar, işletmenin güçlü ve zayıf yönlerinin hızlıca anlaşılmasını sağlar.
- Karlılık rasyoları, satışlardan ne kadar kar ettiğinizi gösterir.
- Likidite oranı ile işletmenin kısa vadeli borçları ödeyebilme gücünü anlamanızı sağlar.
- Rasyolar, olası problemleri erken tespit etmeyi kolaylaştırır.
- Yatırımdan kredi kullanımına kadar pek çok konuda sağlıklı kararlar almanızı sağlar.
- Rasyolar hem bankalar hem de yatırımcılar için önemli göstergelerdir.
- Geçmiş verilerle kolayca karşılaştırma imkanı tanır.
Satışlarda Detaylı Raporlar, Tam Kontrol
Tüm e-ticaret operasyonunu Bizim Hesap’tan yönetirken tek bir panel üzerinden satışlarınızı takip edebilir; satış ve ürünlerinizle ilgili geniş raporlar alabilirsiniz.
Finansal Raporlama Hataları Nasıl Önlenir?
Finansal raporlarda yapılacak bir hata, hem işletmenin gerçek durumunu gizler hem de yanlış kararlar almanıza sebep olur. Bu nedenle hatalardan kaçınmak için şunları yapabilirsiniz:
1. Veri girişlerin otomatikleştirin
Manuel veri girişlerinde hata oranı daha yüksektir. Ön muhasebe programı gibi yazılımlar sayesinde veri girişlerini manuel değil otomatik yapın.
2. Düzenli kontrol edin
Stok, cari hesaplar, muhasebe kayıtları gibi öneml verileri düzenli olarak gözden geçirin ve gerekirse karşılaştırın.
3. Profesyonel danışmanlık alın
Muhasebeci ya da finans uzmanı gibi profesyonellerle çalışmak, karmaşık süreçleri sizin için kolaylaştırır. Bu kişilerden alacağınız danışmanlık sayesinde verileri daha iyi yorumlayabilirsiniz.
4. Yazılımlardan faydalanın
Kapsamlı ve işletmenizin ihtiyaçlarına yanıt veren bir ön muhasebe programı kullanmak, raporlamayı birkaç tık ile halletmenize ve tüm süreci hızlandırmanıza yardım eder.
5. Standart oluşturun
Raporlama süreçleriyle ilgili bir standart oluşturun. Bu, hataları erken tespit etmenizi kolaylaştırır.
Finansal Raporlar Karar Sürecinde Nasıl Kullanılır?
Özellikle KOBİ’ler, yöneticiler, finansal raporları karar alma süreçlerinde kullanarak çok daha sağlıklı kararlar alabilirler.
- Gelir-gider ve kârlılık raporları ile işletmenin performansını, işlerin gidişatını değerlendirebilirsiniz.
- Nakit akışı tablosu ile işletmenin ödeme gücünü kontrol edip yeni kredi kullanımına karar verebilirsiniz.
- Raporlar ile işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini görerek gerekli iyileştirmeleri yapabilirsiniz.
- Raporlardan yapacağınız çıkarımlarla bütçe hazırlayabilirsiniz.
- Gelir gider kalemlerine bakarak tasarruf ve yatırım alanlarını belirleyebilirsiniz.
Rapor Okumayı Kolaylaştıran Yazılımlar Nelerdir?
Raporlar, genellikle karmaşık sayılardan ve tablolardan oluşur. Bu da bir profesyonel yardımı olmadan raporların yorumlanmasını zorlaştırır. Ancak kullanabileceğiniz bazı yazılımlar, finansal rapor okumayı sizin için kolaylaştırabilir.
Genelde bu yazılımlar;
- Verileri otomatik olarak toplar ve hata riskini azaltır.
- Veri yığınlarını otomatik olarak bir rapor haline getir ve anlaşılabilir tablolar, grafikler halinde hazırlar.
- Finansal rasyoları otomatik olarak hesaplar.
- Farklı dönemlerle kolayca karşılaştırma yapmanızı sağlar.
Bulut tabanlı, kullanıcı dostu arayüze sahip ve entegrasyon seçenekleri sunan bir ön muhasebe programı, KOBİ’lerin işini büyük ölçüde kolaylaştırır.
Finansal Raporlamada Bizim Hesap KOBİ’lerin Yanında
Finansal yönetimini kolaylaştırmak isteyen KOBİ’ler, Bizim Hesap ile birkaç tıkla detaylı raporlara ulaşıyor. Bizim Hesap Raporlar Modülü, işletmenizin finansal verilerini tek bir ekranda toplar ve size ihtiyaç duyduğunuz raporları kolayca sunar.
Gelir-gider durumundan stok-satış karşılaştırmasına, satış kaybından depo durumuna kadar geniş bir yelpazede raporlar oluşturabilirsiniz. Kullanıcı dostu arayüzü sayesinde karmaşık verileri bile anlaşılır hale getirir. Böylece rahatlıkla raporları inceleyebilirsiniz.
İşletmenizin finansal sağlığını yakından takip etmek ve doğru kararlar almak için Bizim Hesap’ı bugün deneyin.
