Devlet memurlarının (diğer bir deyişle kamu çalışanları) aynı zamanda bir şirket kurması hakkında detaylar, ilgili kanunda düzenlenmiştir. Bu yazımızda;
- devlet memurları şirket kurabilir mi,
- hangi tür şirketleri kurmaları yasak,
- bir şirkete ortak olabilirler mi gibi merak edilen soruları, yasal düzenlemeler çerçevesinde yanıtladık.
Devlet memurlarının ticari faaliyetleri hakkında detayları öğrenmek için okumaya devam edin.
Memurlar Şirket Kurabilir mi?
Devlet memurların şirket kurup kuramayacağının yanıtı, 657 sayılı kanun ile belirlenmiştir. Kısaca devlet memurları şirket kuramaz diyebiliriz. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre memurlar;
- “Türk Ticaret Kanununa göre tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz,
- ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz,
- ticari mümessil veya ticari vekil veya
- kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar.”
Ayrıca memurlar; ofis, büro, muayenehane vb. yerler de açamazlar. Ancak devlet memurları şirket kurabilir mi sorusunun cevabında, şirket türüne göre bazı detaylar vardır. Örneğin bir devlet memurunun anonim şirket kurması yönünde direkt bir yasak bulunmuyor.
Bir anonim şirketin %100 hissesine dahi sahip olabilirler. Ancak kurucu ortak da olsalar yönetim veya denetimde görev alamazlar.
Devlet Memurları Hangi Tür Şirket Kuramaz?
Devlet memurlarının kuramayacakları şirket türleri şunlardır:
Komandit şirket
Komandit şirket, iki veya daha fazla kişi tarafından kurulur. Ticari faaliyet yürütmek ve kazanç sağlamak amacıyla kurulan komandit şirketlerde;
- sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklar komandite,
- sorumluluğu sınırlı olan ortaklar ise komanditer olarak adlandırılır.
657 sayılı kanunda, devlet memurlarının “komandite” ortak olmaları yasaklanmıştır.
Kolektif şirket
Kolektif şirketler, iki veya daha fazla gerçek kişi tarafından kurulur. Şirket ortaklarının borçlar karşısında sorumlulukları sınırlandırılmaz ve ortaklaşa sorumludurlar. Ortak sayısı sınırı yoktur ve ortaklar, şirket yönetiminde eşit haklara ve sorumluluklara sahiptir.
Kanunda, devlet memurlarının kolektif şirketlere ortak olamayacağı net şekilde belirtilmiştir.
Adi şirket
Adi şirket kısaca en az iki kişinin, ortak bir amaç için mal varlıklarını birleştirmesini ifade eder. Adi şirketin tüzel kişiliği yoktur ve ortaklar borçlardan bireysel olarak sorumludur.
Adi şirkette şirket idaresi de tüm ortaklara aittir. Devlet memurları adi şirket kuramaz.
Devlet Memurları Hangi Tür Şirket Kurabilir?
Genel olarak devlet memurlarının kamu görevlerine ek olarak şirket kuramayacaklarını ama şirket türlerine göre bazı değişiklikler olduğundan bahsetmiştik. Bazı şirket türlerinde (anonim şirket gibi) devlet memurları kurucu ortak olabilir hatta şirketin %100 hissesine de sahip olabilir.
Ama burada önemli olan devlet memurunun şirkette yönetim ve denetim görevlerinde bulunmaması. Yani devlet memuru; yönetici, temsilci, vb. gibi görevleri olmadığı sürece şirketin ortağı olabilir.
Bu esneklik anonim, limited ve kooperatif şirketler için geçerli. Bir sonraki bölümde bu şirket türlerine göre ortaklık konusunda detayları inceleyebilirsiniz.
Devlet Memurları Şirket Ortağı Olabilir mi?
Evet, devlet memurları belli şartlar yerine getirilirse şirket ortağı olabilir. İşte şirket türlerine göre detaylar:
Anonim şirket
Devlet memurları anonim şirketlere şirket ortağı olabilir. Ancak yönetim, denetim, şirket adına temsil gibi görevlerde bulunamaz. Dolayısıyla bir devlet memuru anonim şirketin kurucu ortağı da olsa, %100 hissesine de sahip olsa yönetim, denetim ya da temsil yetkisi bulunamaz.
Limited şirket
Devlet memurları limited şirketlere de ortak olabilir. Buradaki şartlar anonim şirket şartlarına benzerdir. Aynı şekilde limited şirketlerde de ortak olan memur; yönetim, denetim, temsil görevlerinde bulunamaz.
Kooperatif şirket
Bir devlet memuru, kooperatif şirkete ortak olabilir. Kalkınma ve tüketim kooperatiflerinde ise yönetim ve denetim görevlerinde de bulunabilirler. Ancak kooperatif kalkınma ve tüketim kooperatifi değilse bu görevlerde bulunması mümkün olmaz.
Devlet Memuru e-Ticaret Yapabilir mi?
Devlet memurları, kamu görevlerini sürdürürken kazanç sağlayacak faaliyetlerde bulunamayacakları için e-ticaret yapamazlar. Ancak ortalık ile yani örneğin bir anonim şirkete ortak olarak (yönetimde, denetimde bulunmamak şartıyla) dolaylı olarak e-ticaretten kazanç sağlamaları mümkün.
Böylece mevzuata uygun şekilde e-ticaretten gelir elde edebilirler.
Sıkça Sorulan Sorular
Hayır, 657 sayılı Devlet Memurları Kanuna göre devlet memurları şirket kuramaz. Ancak ortak olabilecekleri şirket türleri vardır.
Hayır, devlet memurları şahıs şirketi kuramazlar.
Bu yasağı sebebi, çıkar çatışmasını önlemektir. Bir devlet memuru, kamu görevini sürdürürken kendi şirketi olursa çıkar çatışması doğabilir. Bu durumunda memur, kendi şirketinin çıkarlarını önceliklendirebilir ve kamu görevleri de aksayabilir.
Ayrıca memurların şirket kurması; kayırmalara, ihalelerde haksızlık, kamu yararına aykırı kararlara sebep olabilir. Bunlar, memurlar için uygulanan şirket kurma yasağının temel nedenlerindendir.
