Çalışan kişinin maaşına ek olarak aldığı ücretler arasında geçen AGİ, aslında bir vergi indirim sistemidir. İçinde bulunan yıla, medeni hale ve kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısına göre değişiklik gösteren bu indirim, gelir vergisi üzerinden yapılır. Siz de asgari geçim indirimi nedir, nasıl hesaplanır ve kim tarafından ödenir gibi soruların yanıtlarını merak ediyorsanız, gelin birlikte bakalım.
Kimler AGİ Alır?
AGİ vergi indirimi sisteminde 2008 yılı itibariyle yapılan değişiklik sonucu ortaya çıkan bir indirim türüdür. Bu uygulama öncesi kişiler gelir vergisinden indirim alabilmek için fiş biriktirme ve fişlerde yaptıkları harcalamaları hesaplayarak devlete bildirme yoluyla indirimden yararlanabiliyordu. AGİ uygulamasıyla devlet kaynaklı indirim işveren eliyle çalışana ulaştırılır ve fiş biriktirme, toplama ve beyan etme gibi birçok yorucu işleme gerek kalmaz.
Söz konusu mevzuata göre 16 yaşından büyük olan işçiler AGİ alma hakkına sahiptir. Maaşı üzerinden gelir vergisi alınan yani sigortalı çalışan ve 16 yaşından büyük kişilerin alacağı indirim tutarı ise kişinin medeni durumuna, kazancına ve bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısına göre değişiklik gösterir. Bu indirimden yabancı uyruklu kişiler de yararlanabilir ancak kişinin yerleşim yeri Türkiye olmalıdır. En az 6 ay boyunca Türkiye’de ikamet eden ve çalışan kişiler de asgari geçim indirimiyle vergi iadesi alabilir. AGİ tutarı asgari ücret zamlarına, kişinin yıllık kazancına ve işverenin yaptığı ücret artırımına göre de farklı dönemler içinde değişiklik gösterir.
Asgari geçim indirimi uygulamasıyla çalışanlara brüt maaşları üzerinden yapılan gelir kesintisi iade edilir. Ancak yapılan son düzenleme ile çalışanların asgari ücrete kadar olan kısmından yapılan bazı vergilendirmeler kaldırılmıştır. 27 Ocak 2022’de Resmi Gazete’de Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne göre asgari ücret üzerinden kesilen gelir ve damga vergisi alınma uygulaması sona erdirilmiştir. Buna göre asgari ücretle çalışan işçiler, maaşlarından herhangi bir gelir vergisi kesilmediği için indirimden yararlanamaz. Bu pratikte AGİ uygulamasının sona erdiği anlamına gelir. Devlet eliyle yapılan bu düzenleme asgari ücret üzerinden yıllık olarak alınan gelir vergisinden vazgeçildiği için vergi istisnası olarak adlandırılır. Yani çalışanlar kazançlarının asgari ücrete kadar olan kısımları için devlete herhangi bir gelir vergisi ödememektedir. Bu durumda asgari ücretle çalışanların maaşlarından vergi kesintisi yapılmadığı için medeni hal, çocuk sayısı önemli olmaksızın herkesin eşitçe yararlanabileceği bir avantaj söz konusudur. Son düzenlemeyle birlikte, maaşı üzerinden gelir vergisi yapılan herkes vergi istisnasından yararlanabilir hale gelmiştir.
Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Nasıl Hesaplanır?
Asgari geçim indirimi hesaplanırken çalışanın aldığı asgari ücretin yıllık brüt tutarı dikkate alınır. Bu tutara kişinin medeni hali, sahip olduğu çocuk sayısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler göz önüne alınarak farklı oranlar uygulanır, elde edilen sonuç gelir vergisi dilimlerinden birinci dilim oranıyla çarpılarak ödenecek bedel belirlenir. Hesaplanan bedel yıllık olduğu için kişiye ödenecek tutar belirlendikten sonra 12’ye bölünerek her ay çalışanın maaşına eklenir. Kişinin işyeri değişmesi durumunda ise aylık belirlenen tutar, çalışanın yeni işyerinde işe başlamasıyla birlikte kişiye ödenmeye devam edilir. Peki asgari geçim indirimini nasıl hesaplarız? Yıllık brüt asgari ücret üzerinden:
- Mükellefin kendi için
- Çalışmayan ve geliri olmayan eşi için
- Bakmakla yükümlü olunan her 18 yaş altı çocuk için
Farklı oranlar işlenerek toplam AGİ oranı belirlenir. Bu oran yıllık asgari brüt ücretle çarpılır daha sonra %15² ile tekrar çarpılır. Ortaya çıkan sonuç yıllık asgari geçim indirimini verir. Bu tutar 12’e bölünerek aylık ücrete eklenir. Hesaplamadan da görülebileceği gibi farklı özelliklere sahip çalışanlar için AGİ tutarı değişkenlik gösterir.
Vergilendirme sisteminde yapılan değişiklik sonrası tüm bu hesaplamalar işlem dışı kalmıştır. AGİ’ye konu olan vergiler asgari ücrete tabi çalışanlardan alınmadığı için kişilere herhangi bir geri ödeme yapılması söz konusu değildir. Ancak bu uygulama zannedildiği gibi çalışanların maaşlarında bir düşüşe neden olmaz. Vergi istisnası diye adlandırılan yeni durumda kişilerin maaşlarından herhangi bir gelir ve damga vergisi kesilmediği için indirim ya da iade hakları da bulunmaz. Bu durumda kişiler arasında ortaya çıkan farklı AGİ tutarların oluşması durumu da sona erer. AGİ uygulamasının devam etmesi durumunda alınabilecek en yüksek tutar göz önüne alındığında medeni durumu, çocuk sayısı fark etmeksizin her çalışanın alınabilecek en yüksek AGİ tutarını aşan kesintiden muaf tutulduğu görülmektedir. Asgari ücretin üzerinde maaş alan çalışanlar için ise kesinti sadece asgari ücretin dışında kalan kısımda yapılır. Çocuk ve aile bakım yardımları için ise kurumlar serbest bırakılmıştır. Her işveren kendi çalışanına farklı isimler altında çocuk, kreş, aile gibi farklı sosyal yardımlarda bulunabilmektedir.
Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Kim Tarafından Ödenir?
Asgari geçim indirimi, devlet tarafından çalışanlardan alınan gelir vergisinin belli bir kısmının kişinin bulunduğu özel koşullara göre geri iade edilmesi esasına dayanan bir sistemdir. Bu nedenle AGİ ödemesini devlet yapmaktadır. Ancak bu ödemenin kolayca ve sistemli olarak uygulanabilmesi için işveren aracılığı kullanılır. İşveren tarafından bilgileri Çalışma Bakanlığı’na iletilen çalışanlardan AGİ ödemesi için ayrıca bir form istenir. Bu formda kişinin medeni hali, eşinin çalışma durumu ve 18 yaş altı çocuk sayısı gibi bilgiler yer alır. Bu bilgilerin doldurularak bakanlığa iletilmesinden sonra kişinin yıllık AGİ tutarı hesaplanır ve tutar aylık olarak kişiye işveren aracılığıyla ödenir. Kişinin iş değiştirmesi durumunda aynı prosedür tekrar edilir ve eğer aynı vergi dönemi içinde bulunuyorsa AGİ tutarı değişmeksizin devam eder. İşveren ise çalışanına ödediği AGİ için, kendi gelirine dayalı ödediği vergiden indirim hakkı kazanır. Kısacası asgari geçim indirimi sisteminde işveren bir aracı rolü oynayarak devlet ile çalışanının arasında bir köprü kurar. Sistemde yapılan değişiklik sonrasında asgari ücretten gelir ve damga vergisi kesintisi artık yapılmamaktadır. Bu durumda da AGİ ödemesi uygulaması 2022 Şubat ayı itibariyle sona ermiştir.
AGİ özellikle vergi iadesi konusunda yaşanan sıkıntıları ve karışıklıkları ortadan kaldırmak için ortaya konulan, asgari ücretle çalışanlar için ek bir ücret olarak görülen bir uygulamadır. 2008 yılından 2022 yılına kadar devam edilen süreçte yaşanan sıkıntılar ve asgari ücret zamlarıyla beraber çalışanların vergi diliminden etkilenmesi gibi olumsuzlukları ortadan kaldırmak için vergi istisnası yöntemine geçiş yapılmıştır. Yeni sistemde devlet çalışanların maaşlarının asgari ücrete kadar olan kısımlarından gelir ve damga vergisi kesintisi yapmaz. Böylelikle medeni hal ya da bakmakla yükümlü olduğu çocuk sayısı fark etmeksizin vergi istisnasından tüm çalışanlar yararlanabilir. Bu nedenle hesaplama ve form gönderme gibi işlemlere de gerek duyulmaz. Ancak çalışanlar söz konusu ücretin üstünde maaş almaları durumunda maaşlarının geri kalan tutarları için yine de gelir vergisi ödemek durumundadır. Bu kesintiler için ise gerekli koşulları sağlayarak vergi iadesi talebinde bulunabilirler. Bizim Hesap ile çalışanlarınızın maaş hesaplarını, vergi dilimlerini kolayca takip edebilirsiniz. Tek bir sistem üzerinden hem muhasebe işlemlerinizi hem de şirketinize dair fatura, arşiv ve ticaret takibini kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Üstelik Bizim Hesap mobil uygulaması ile dilediğiniz mobil cihazlardan her an yönetim paneline ulaşabilirsiniz. Şimdi siz de işletmenizi birkaç adım ileriye taşımak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.